کردی مکریانی

مکریانی
تبار	Default هندوایرانی ایرانی ایرانی غربی شمال غربی زبان کردی کردی میانی کردی مکریانی
سامانه نوشتاری	الفبای کردی
کدهای زبان
ایزو ۳–۶۳۹	ckb

مُکریانی؛ نام یکی از لهجه‌های اصلی گویش کردی میانی از زبان کردی است. لهجه مکریانی در منطقه شهرستان مهاباد، بوکان، سردشت، پیرانشهر، اشنویه ، نقده، تکاب، شاهین دژ و میاندوآب و همچنین در برخی روستاهای بیجار ، نزدیک به تکاب رواج دارد و همچنین در شهرهای رانیه ، قلعه دیزه رواندز در کردستان عراق رواج دارد. نام مکریانی یا مکری مربوط به قبیله‌ای کهن با نام مکری است. لهجه سورانی هولیری اربیل با موکریانی تقریباً شبیه هم هستند. موکریانی نسبت به سایر لهجه‌های شاخه کردی میانی مانند اردلانی، بیشترین نزدیکی را با لهجه سورانی اربیل دارد.

ایل‌های دهبکری، منگور، گورک، بامره، زرزا، سویسنی، فیض الله بیگی، مکری، بریاجی، آلان، پیران، بیگزاده، مامش، آکو، بلباس و پژدری تماماً با کردی مکریانی صحبت می‌کنند، که از این میان ایلات گورک در ارومیه و سلماس و فیض الله بیگی و پیران در وان و دیاربکر کردستان ترکیه، هنوز با گویش کرمانجی صحبت می‌کنند. ( این ایلات از شمال کردستان به منطقه مکریان مهاجرت کرده‌اند و در تشکیل لهجه مکریانی مؤثر بوده‌اند)

لهجه مکریانی یکی از لهجه‌های کردی میانی است و مختص مکریان است که شهرهای مهاباد، بوکان، سردشت، پیرانشهر، اشنویه ، نقده ، میاندوآب ، شاهین دژ و تکاب را شامل می‌شود. لازم به ذکر است که شهرهای مراغه و بانه و سقز هم جزو منطقه مکریان محسوب می‌شوند ، ولی شهر مراغه به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می‌کنند و شهرهای سقز و بانه به زبان کردی اردلانی صحبت می‌کنند ، اردلانی هم لهجه‌ای از گویش سورانی در زبان کردی است.

مقایسه کردی مکریانی با کردی اردلانی

فارسی	کردی اردلانی	کردی مکریانی
مادر	دایک	دایک
پدر	باوک	باب
پسر	کوڕ	کوڕ
دختر	کچ، کەنیشک	کچ ، کیژ
بسیار	زۆر، کۆڵێک ، فرە	زۆر، کۆڵێک
بگو	بڵێ ، بێژە	بڵێ
گوجه فرنگی	تەماتە ، تۆماتێز	باینجانی سورر
مقدار کمی	تۆزێک ، چکێک	بڕێک
خواستگاری	خوازبێنی، داواکاری	خوازبێنی
خوبی؟	چاکی، باشی ، خاسی	چاکی، باشی
خوابیدن	خەوتن ، خەفەتن	نووستن
مقداری	ئەونە، هەندێک ، چکێک	ئەوەندە، هەندێک