کارزار فشار حداکثری
منظور از کارزار فشار حداکثری، تشدید تحریم‌ها علیه ایران توسط دولت ترامپ پس از خروج ایالات متحده آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در سال ۲۰۱۸ است.[۱] هدف از این کمپین تحت فشار قرار دادن ایران برای مذاکره مجدد برجام،[۲] افزودن محدودیت‌های بیشتر بر برنامه هسته ای ایران و گسترش دامنه توافق برای پوشش موشک‌های بالستیک ایران و همچنین دیگر فعالیت‌های منطقه ای آن بود.[۱][۳] این استراتژی با سیاست ضدفشار ایران برای خنثی کردن کارزار فشار حداکثری آمریکا رو به رو شد.[۲][۴][۵]
به گفته دیده‌بان حقوق بشر، تحریم‌های اقتصادی کنونی علیرغم معافیت‌های کالاهای بشردوستانه، باعث بروز رنج‌های غیرضروری برای شهروندان ایرانی مبتلا به طیف وسیعی از بیماری‌ها و شرایط پزشکی می‌شود.[۶]
نتایج
[ویرایش]طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول، ذخایر رسمی ناخالص ایران از میانگین ۷۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ به ۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ کاهش یافت.[۷] برخی تحلیلگران معتقدند که این کمپین نتوانست فعالیت‌های منطقه ای ایران را تغییر دهد یا با نفوذ نیابتی ایران در منطقه مقابله کند، ایران را مجبور به مذاکره مجدد دربارهٔ توافق هسته ای کند و برنامه‌های هسته ای و موشکی آن را کند کند.[۴][۳][۵] در سال ۲۰۱۹، رئیس‌جمهور ایران [حسن روحانی] گفت که تحریم‌های آمریکا اقتصاد ایران را از ۲۰۰ میلیارد دلار درآمد نفتی و سرمایه‌گذاری محروم کرده است.[۸] مقام‌های ارشد دولت ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران که پس از پایان کمپین فشار حداکثری روی کار آمد، مدعی شدند که فروش نفت در ماه‌های ابتدایی ریاست‌جمهوری رئیسی علیرغم اینکه تحت «تحریم‌های شدید آمریکا» قرار داشت، ۴۰ درصد افزایش یافته است.[۹]
این کمپین توسط برخی از تحلیلگران سیاست خارجی به این خاطر مورد انتقاد قرار گرفت که طرح فکریش ضعیف بود و برای دیگر اهداف سیاست خارجی آمریکا نتیجه معکوس داشت. دیوید والش، که برای شورای آتلانتیک می‌نویسد، اظهار داشت که «یک سیاست منحصرا تنبیهی بدون ارائه راه فرارهای دیپلماتیک، تهران را تشویق می‌کند تا با تحمیل هزینه بر آنانی که متجاوزان به خود تصور می‌کند، با آتش با آتش مبارزه کند.»[۱۰]
نگرانی‌های دیگری نیز در رابطه با تأثیر منفی این برنامه بر رفاه مردم ایران مطرح شده بود. یکی از تحلیل‌های دیده‌بان حقوق بشر استدلال می‌کند که تحریم‌های مضاعف ایالات متحده به دلیل تحریم‌های گسترده آمریکا علیه بانک‌های ایرانی، همراه با «لفاظه‌های تهاجمی مقامات آمریکایی»، «توانایی ایران برای تأمین مالی [...] واردات بشردوستانه» را محدود کرده است. تشدید تحریم‌ها به‌طور جدی حق ایرانیان برای سلامت و دسترسی به داروهای ضروری را به خطر انداخته و بنا بر مستندات باعث کمبودها شده است - از کمبود داروهای حیاتی برای بیماران مبتلا به صرع تا داروهای شیمی‌درمانی محدود برای درمان بیماران سرطانی ایرانی.[۶]
واکنش‌ها
[ویرایش]امارات متحده عربی حمایت مطلق خود را از ادامه فشار حداکثری آمریکا علیه ایران اعلام کرد. سیاستمداران اسرائیلی نیز حمایت خود را از این برنامه اعلام کرده‌اند.[۱۱]
گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر در ایران در ژوئیه ۲۰۱۹ گفت که او «نه تنها نگران است که تحریم‌ها و محدودیت‌های بانکی بر امنیت غذایی و در دسترس بودن و توزیع داروها، تجهیزات دارویی و تجهیزات تأثیر بگذارد، بلکه نگران تأثیر منفی بالقوه آن بر سازمان ملل متحد و سایر عملیات‌ها و برنامه‌ها در این کشور است».[۶]
در نوامبر ۲۰۲۱، در دوران ریاست جمهوری ابراهیم رییسی و آغاز دور جدید مذاکرات هسته ای، علی باقری کنی، مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران گفته بود که در هفتمین دور مذاکرات برای احیای توافق هسته ای آژانس، جمهوری اسلامی ایران خواستار لغو تمامی تحریم‌ها علیه کمپین فشار حداکثری آمریکا به عنوان مقدمه ای برای ازسرگیری مذاکرات شد.[۱۲]
منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ "The Failure of U.S. "Maximum Pressure" against Iran". Crisis Group (به انگلیسی). 8 March 2021. Retrieved 19 October 2021.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Nuruzzaman, Mohammed (1 November 2020). "President Trump's 'Maximum Pressure' Campaign and Iran's Endgame". Strategic Analysis. 44 (6): 570–582. doi:10.1080/09700161.2020.1841099. Retrieved 19 October 2021.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Borger, Julian (11 August 2019). "Why Trump's 'maximum pressure' foreign policy yields minimum results". The Guardian (به انگلیسی). Retrieved 29 October 2021. خطای یادکرد: برچسب
<ref>نامعتبر؛ نام «guardian1» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Azizi, Hamidreza; Golmohammadi, Vali; Vazirian, Amir Hossein (2020). "Trump's "maximum pressure" and anti-containment in Iran's regional policy". Digest of Middle East Studies (به انگلیسی). 29 (2): 150–166. doi:10.1111/dome.12219. ISSN 1949-3606. Retrieved 31 October 2021. خطای یادکرد: برچسب
<ref>نامعتبر؛ نام «wiley» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ Mallett, Ellis. "Iran: US policy of 'maximum pressure' has failed – why the west needs to re-engage Tehran". The Conversation (به انگلیسی). Retrieved 1 November 2021. خطای یادکرد: برچسب
<ref>نامعتبر؛ نام «conversation» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ""Maximum Pressure": US Economic Sanctions Harm Iranians' Right to Health" (به انگلیسی). Human Rights Watch. 29 October 2019. Retrieved 30 October 2021. خطای یادکرد: برچسب
<ref>نامعتبر؛ نام «hrw» چندین بار با محتوای متفاوت تعریف شده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ "Did the "Maximum Pressure" Campaign Against Iran Fail?". Council on Foreign Relations (به انگلیسی). Retrieved 19 October 2021.
- ↑ "Rouhani Says Sanctions Have Cost Iran $200 Billion In Revenues". en.radiofarda.com (به انگلیسی). Retrieved 14 July 2023.
- ↑ Motamedi, Maziar. "Iran says oil sales strong despite effect of Ukraine war". www.aljazeera.com (به انگلیسی). Retrieved 5 July 2022.
- ↑ Wallsh, David (12 February 2020). "The 'maximum pressure' campaign undermines Trump's national security strategy". Atlantic Council. Retrieved 24 October 2021.
- ↑ Ng, Abigail (22 January 2021). "Middle East leaders praise Trump's 'maximum pressure' campaign on Iran as Biden takes office". CNBC (به انگلیسی). Retrieved 19 October 2021.
- ↑ "US must 'accept reality' and lift sanctions: Iran negotiator".