کاخ نیاوران
| کاخ نیاوران | |
|---|---|
 | |
 | |
| نام | کاخ نیاوران |
| کشور | ایران |
| استان | تهران |
| شهرستان | شمیرانات |
| اطلاعات اثر | |
| نوع بنا | کاخ |
| مساحت | ۱۱ هکتار |
| کاربری | کاخ |
| کاربری کنونی | موزه |
| دیرینگی | دوره قاجار، دوره پهلوی |
| دورهٔ ساخت اثر | دوره قاجار، دوره پهلوی |
| مالک فعلی اثر | وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۲۰۲۵ |
| تاریخ ثبت ملی | ۶ خرداد ۱۳۷۷ |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | بله |
| آدرس | |
  کاخ نیاوران | |
کاخ نیاوران یا کاخ‌موزه‌ی نیاوران، یک بنای تاریخی مربوط به دوران قاجار و پهلوی است که در دوران پهلوی به عنوان اقامت‌گاه تابستانی محمدرضا پهلوی و خانواده‌اش استفاده می‌شد و هم‌اکنون کاربری آن به موزه تغییر یافته است.[۱] این کاخ در گوشه‌ی شمال شرقی مجموعه‌باغ نیاوران در میدان نیاوران شهر تهران جای گرفته است و حدود ۱۱ هکتار وسعت دارد. در حال حاضر این کاخ یکی از مکان‌های شاخص گردشگری در شهر تهران است.[۲]
پیشینه
[ویرایش]این باغ در کنار روستایی که «گُرده وی» یا «گُرده به» خوانده می‌شد و در نیاوران قرار داشت، به جایِ نیزاری که در همسایگی روستا واقع بود ساخته شد. باغ ییلاقی فتحعلی‌شاه قاجار که در این نیزار ایجاد شد را «نی آوران» نامیدند که بعد به «نیاوران» مشهور شد.[۳] محمدشاه نیز در همین باغ بَنای کوچکی بنا کرد و به دنبال او ناصرالدین‌شاه قاجار «کاخ صاحبقرانیه» را در این باغ ساخت. آخرین بنایی که در دوران قاجار در این باغ ساخته شد، عمارت کوشک احمدشاهی است.
دوران محمدرضا پهلوی
[ویرایش]عملیات احداث این کاخ به دستور محمدرضا پهلوی در سال ۱۳۳۷ آغاز شد و در سال ۱۳۴۶ به اتمام رسید.[۱] در زمان فتحعلی شاه قاجار کاخ کوچکتری در محل فعلی کاخ نیاوران قرار داشت که تخریب و کاخ نیاوران به جای آن ساخته شد.[۴]
این بنا با مساحتی در حدود ۹۰۰۰ مترمربع در دو طبقه و یک نیم طبقه احداث و در ابتدا به عنوان محلی برای پذیرایی میهمانان خارجی در نظر گرفته شد، اما پس از پایان ساخت به محل سکونت محمدرضا پهلوی و خانواده‌اش اختصاص یافت.[۱]
کاخ نیاوران را محسن فروغی طراحی کرد.[۱][۵] همچنین گچ‌بری توسط استاد عبداللهی، آینه‌کاری توسط استاد علی‌اصغر و کاشی‌کاری نمای خارجی توسط استاد ابراهیم کاظم‌پور و سنگ کاری‌های نفیس کاخ توسط شرکت سنگبری میکا به مدیریت حسن کارگر انجام شده‌است.[۱]
طبقه همکف این بنا شامل سَرسَرای بزرگی است که کلیه اتاق‌ها در اطراف آن شکل گرفته‌اند. از آن اتاق‌ها می‌توان به سینمای اختصاصی، اتاق غذاخوری، سالن پذیرایی، اتاق انتظار و راهروهای فرعی و همچنین تالارِ آبی اشاره کرد.[۱] در نیم طبقه این بنا اتاق کار، اتاق کنفرانس و دفتر منشی فرح دیبا و اتاق خواب لیلا و اتاق ندیمه او قرار دارد. در طبقه سوم اتاق خواب و استراحتگاه نیمروزی محمدرضا پهلوی،[۱] اتاق آرایش و لباس فرح دیبا و همچنین اتاق‌های فرزندان شاه و ندیمه‌هایشان قرار دارد. لباس‌های مجلسی و نفیس فرح که در سال‌های گذشته در اتاق خواب شاه و شهبانو در کنار لباس نظامی شاه دیده می‌شد هم‌اکنون دیده نمی‌شود. مجموعهای نفیس از تابلوهای نقاشی هنرمندان ایرانی و خارجی، ظروف چینی کارخانه‌های سور فرانسه و رزنتال آلمان و اشیاء تزیینی و همچنین مجموعه فرشهای نفیس ایرانی زینت بخش این فضاها بوده‌اند.[۶]
در سال ۱۳۵۷ این کاخ به دست مردم انقلابی ایران رسید و در سال ۱۳۶۰ به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحویل داده شد. در سال ۱۳۶۵ کاخ موزه نیاوران برای اولین بار گشایش یافت. در سال ۱۳۶۸ مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی در محل مدرسه اختصاصی راه‌اندازی شد و یکسال بعد فضاهای جانبی آن به خوابگاه پسران اختصاص یافت. در سال‌های بعد موزه جهان‌نما (۱۳۷۶)، کاخ صاحبقرانیه (۱۳۷۷) و کوشک احمدشاهی (۱۳۷۹) نیز در معرض بازدید عموم قرار گرفت.
موزه
[ویرایش]این بنا امروزه به‌عنوان موزه در معرض دید عموم قرار دارد. ساعت کار این مجموعه همه روزه از ساعت ۹ الی ۱۷ می‌باشد.[۷]
بخش‌ها
[ویرایش]بخش‌های مجموعه نیاوران عبارتند از:
- کتابخانه اختصاصی کاخ نیاوران
- کوشک احمدشاهی
- کاخ صاحبقرانیه
- موزه جهان‌نما
- باغ کتیبه‌ها
- موزه حوضخانه
- موزه خودروهای کاخ نیاوران
- مدرسه اختصاصی
نگارخانه
[ویرایش]-
فضای داخلی طبق همکف کاخ اصلی -
سالن سینمای اختصاصی طبقه همکف کاخ اصلی -
اتاق استراحت محمد رضا شاه در کاخ نیاوران -
اتاق استراحت محمد رضا شاه در کاخ نیاوران -
میز آرایش فرح پهلوی -
اتاق پذیرایی کاخ اصلی -
تصویری از کاشی‌کاری بیرونی کاخ نیاوران -
اتاق علیرضا پهلوی -
اتاق فرحناز پهلوی -
اتاق غذاخوری -
اتاق غذاخوری -
اتاق لباس‌های رسمی محمدرضا شاه -
تصویری از یکی از اتاق‌های کاخ نیاوران -
خشک‌شویی متروک‌شده، در داخل محوطه کاخ نیاوران -
راهرویی در طبقه دوم کاخ اصلی که در اتاق علی رضا و فرحناز به آن باز می‌شود
جستارهای وابسته
[ویرایش]پانویس
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ ۱٫۵ ۱٫۶ آشنایی با موزه‌های ایران. به کوشش دکتر حسن یاوری، زینب رجبی.
- ↑ سالاری، مسعود (۲۰۱۹-۰۱-۱۶). «کاخ نیاوران چهل سال پس از آخرین اقامت شاه». euronews. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۲.
- ↑ «کاخ نیاوران تهران». کافه صور. ۲۰۱۸-۰۹-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۲.
- ↑ «آشنایی با کاخ و موزه نیاوران - تهران». همشهری آنلاین. ۲۰۰۹-۰۱-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۲.
- ↑ کاخ نیاوران به روایت آخرین ملکه ایران، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ «گالری عکس». www.niavaranmu.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ ژانویه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۲.
- ↑ «کفش سیندرلا در کاخ نیاوران». همشهری آنلاین. ۲۰۱۲-۱۰-۰۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۲.
پیوند به بیرون
[ویرایش]- وبسایت رسمی مجموعه نیاوران بایگانی‌شده در ۱۰ ژانویه ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
| زندگی |  | |
|---|---|---|
| خانواده | پدر و مادر: رضاشاه • تاج‌الملوک همسران: فوزیه بنت فؤاد • ثریا اسفندیاری بختیاری • فرح دیبا فرزندان: شهناز • فرحناز • رضا • علیرضا • لیلا | |
| کتاب‌ها | ||
| کاخ‌ها | ||
| |||||||||||||
| بنیانگذاریها |
| .jpg) | |||||||||||
| خویشاوندان |
| ||||||||||||
| طرفداران |
| ||||||||||||
| کتاب‌ها و سخنرانیها | |||||||||||||
| مکان زندگی | |||||||||||||
| دیگر | |||||||||||||
- آثار دوره قاجاریان در شهرستان تهران
- اقامتگاههای سلطنتی در ایران
- باغهای ایرانی در ایران
- باغهای ایرانی
- باغهای تاریخی شهرستان تهران
- بناهای تاریخی استان تهران
- جاذبه‌های گردشگری تهران
- خانهموزههای تاریخی در ایران
- خانههای کاملشده در ۱۹۶۸ (میلادی)
- ساختمانها و سازههای کاملشده در ۱۹۶۸ (میلادی)
- ساختمانهای محسن فروغی
- کاخ موزه‌های ایران
- کاخ‌ها در تهران
- کاخ‌های ایران
- کاخ‌های تاریخی شهرستان تهران
- کاخ‌های دودمان پهلوی
- کاخ‌های ریاستجمهوری
- موزهها در منطقه ۱ تهران
- موزه‌های تهران
- موزه‌های ملی در ایران