چرخندزایی انفجاری
چرخندزایی[۱] انفجاری یا سیکلوژنز انفجاری (انگلیسی: Explosive cyclogenesis) که به نام‌های «بمب آب‌وهوایی»،[۲][۳][۴] بمب هواشناسی،[۵] گسترش انفجاری،[۲] بمب چرخند،[۶] یا بمب زایی[۷][۸][۹]) نیز شناخته می‌شود، عمیق شدن ناگهانی یک چرخند برون‌حاره‌ایِ منطقهٔ کم فشار است. طبقه‌بندی شدن یک چرخند به عنوان چرخند انفجاری به عرض جغرافیایی بستگی دارد. به عنوان مثال، در عرض جغرافیایی ۶۰ درجه، رخ‌دادن پدیدهٔ چرخند انفجاری به این بستگی دارد که فشار مرکزی ۲۴ میلی بار (hPa) یا بیشتر در ۲۴ ساعت کاهش یافته باشد.[۱۰][۱۱] این تشدید سریع یک رویداد عمدتاً دریایی و زمستانی است،[۱۰] اما در مناطق قاره‌ای حتی در تابستان نیز رخ می‌دهد.[۱۲][۱۳]اگرچه چرخه زایی آنها کاملاً با توفان‌های استوایی متفاوت است، چرخندهای انفجاری می‌توانند بادهایی با سرعت ۱۲۰ تا ۱۵۵ کیلومتر (۷۴ تا ۹۵ مایل) در ساعت ایجاد کنند که همان «درجهٔ ۱» از ترتیب پنج‌گانه در دسته‌بندی‌های مقیاس سافیر سیمپسون است و بارندگی‌های سنگین را به همراه دارد. هرچند تنها تعداد کمی از چنین بمب‌های آب‌وهوایی بسیار نیرومند می‌شوند، حتی برخی از بمب‌های ضعیف‌تر نیز خسارت قابل توجهی به بار آورده‌اند.
پیشینه
[ویرایش]در دهه‌های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰، هواشناسان دانشکده هواشناسی برگن به‌طور غیررسمی برخی از طوفان‌هایی را که بر فراز دریا رشد می‌کردند «بمب» نامیدند، زیرا این طوفان‌ها با شدت و سرعت وحشت‌آوری که به ندرت در خشکی دیده‌می‌شد، بسط و توسعه می‌یافتند.[۱۴]
در دههٔ ۱۹۷۰، اصطلاحات «سیکلوژنز انفجاری» و حتی «بمب‌های هواشناسی» توسط استاد MIT فرد سندرز (بر اساس کارهای دهه ۱۹۵۰ توسط تور برگرون) استفاده می‌شد، که در مقاله‌ای در سال ۱۹۸۰ در ماهنامهٔ (بررسی آب‌وهوا Monthly Weather Review) این اصطلاح را رایج کرد.[۱۴]
در سال ۱۹۸۰، سندرز و همکارش جان گیاکوم واژهٔ «بمب» را به عنوان یک «چرخند فرا گرمسیری» تعریف کردند که حداقل (24 sin φ/ sin 60 درجه) مگابایت در ۲۴ ساعت عمیق می‌شود؛ جایی که φ نشان دهندهٔ عرض جغرافیایی است. این بر اساس تعریف استاندارد شده توسط برگرون، برای توسعه انفجاری یک چرخند در ۶۰ درجه شمالی با عمق ۲۴ مگابایت در ۲۴ ساعت است.[۱۵] سندرز و گیاکوم دریافتند که سرعت تشدید معادل به عرض جغرافیایی بستگی دارد: در قطب‌ها این افت فشار ۲۸ مگابایت در ۲۴ ساعت است، در حالی که در عرض جغرافیایی ۲۵ درجه فقط ۱۲ مگابایت در ۲۴ ساعت خواهد بود. همهٔ این نرخ‌ها واجد شرایط چیزی هستند که سندرز و گیاکوم آن را "1 bergeron" نامیدند.[۱۰][۱۲]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ «چرخندزایی» [علوم جَوّ] هم‌ارزِ «cyclogenesis»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر سوم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۵۰-۸ (ذیل سرواژهٔ چرخندزایی)
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ "Fierce 'weather bomb' batters Britain". The Telegraph. 9 December 2011. Archived from the original on 9 December 2011. Retrieved 21 March 2013.
- ↑ "The worst storm in years?". Met Office Blog. 28 January 2013. Retrieved 21 March 2013.
- ↑ Edwards, Tim (9 December 2011). "Scotland storm: what is a weather bomb?". The Week. London, United Kingdom: Dennis Publishing. Retrieved 4 April 2013.
- ↑ O'Hanlon, Larry (25 February 2013). "Look out -- 'meteorological bomb' is on the way!". NBC News. Retrieved 21 March 2013.
- ↑ Feltman, Rachel (3 January 2018). "What the heck is a bomb cyclone?". Popular Science. Retrieved 6 January 2018.
- ↑ "Ryan explains Bomb Cyclogenesis". WBRZ News 2 Louisiana. Archived from the original on 12 April 2013. Retrieved 21 March 2013.
- ↑ Freedman, Andrew (1 March 2013). "Meteorological bomb explodes over New England". Washington Post. Archived from the original on 14 March 2021. Retrieved 21 March 2013.
- ↑ Rodman, Kristen (23 January 2014). "What is Bombogenesis?". Accuweather. Retrieved 31 January 2014.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ Sanders, Frederick; Gyakum, John R (1980). "Synoptic-Dynamic Climatology of the 'Bomb'". Monthly Weather Review. 108 (10): 1589–606. Bibcode:1980MWRv..108.1589S. doi:10.1175/1520-0493(1980)108<1589:SDCOT>2.0.CO;2.
- ↑ Chelsea Harvey (November 10, 2014). "Here's What Caused The 'Bomb Cyclone' That's About To Freeze The Northern US". Business Insider. Retrieved October 8, 2017.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ "The Bomb". blog.ametsoc.org. 27 October 2010. Retrieved 21 March 2013.
- ↑ MacDonald, Bruce C; Reiter, Elmar R (1988). "Explosive Cyclogenesis over the Eastern United States". Monthly Weather Review. 116 (8): 1568–86. Bibcode:1988MWRv..116.1568M. doi:10.1175/1520-0493(1988)116<1568:ECOTEU>2.0.CO;2.
- ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ Williams, Jack (20 May 2005). "Bomb cyclones ravage northwestern Atlantic". USA Today. Retrieved 22 March 2013.
- ↑ Baker, Laura (2011). Sting Jets in Extratropical Cyclones (Ph.D.). University of Reading.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Explosive cyclogenesis». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۳ دسامبر ۲۰۲۲.
پیوند به بیرون
[ویرایش]
- "What is a weather 'bomb'?"—BBC Weather
- Bomb Cyclone Data of the Northwest Pacific Ocean (به ژاپنی)
- Lorenz Energy Cycle - Linking Weather and Climate (MET 6155)
