چاه چهل دختران

چاه چهل دختران
نام	چاه چهل دختران
کشور	ایران
استان	استان یزد
شهرستان	شهرستان یزد
بخش	مرکزی - روستای فهرج
کاربری	آرامگاه

آرامگاه چهل دختران یا چاه چهل دختران بنایی است قدیمی که در روستای فهرج شهرستان یزد ایران قرار دارد.

محمدمفید بافقی (مشهور به مستوفی بافقی) ادیب و دولتمرد ایرانی در قرن ۱۱ هجری، در کتاب «جامع مفیدی» حکایت این چاه را این‌گونه نقل کرده است:

«یزدگرد شکست خورد و از راه یزد به جانب دیار خراسان انعطاف داد و سپاه اسلام نیز به تعاقب او بودند. بخشی از سپاه اسلام، شامل جمعی از صحابه و تابعین در بیابان طبس راه گم کرده و به حوالی فهرج رسیدند. چون اهالی آنجا را به دین مجوس دیدند، آنها را به اسلام دعوت فرمودند؛ اهالی فهرج در مقابل دعوت سپاه اسلام مهلت خواستند که ما قبایل و عشایر و دوستان را احضار کنیم تا کمر به اطاعت فرمان خدا و رسولش ببندیم.

به این اراده، مردمی را که با آنها هم کیش بودند طلب کردند. آن بد دینان که از دانش، مایه و از سعادت، پیرایه نداشتند، دین اسلام را نپذیرفتند و سر به طغیان و عصیان گذاشتند و گفتند که ما از دین آباء و اجداد دست نمی‌کشیم و این طایفه قلیل (مسلمین) را نیز نگذاریم که به سلامت از دیار ما بیرون روند و با یکدیگر عهد و پیمان بستند و چون روز، به آخر رسید و شب شد، بر سپاه اسلام شبیخون زدند و به تیغ بی‌رحمی، اکثری را بی‌جان ساختند.

گبران مجوسی به مسلمانان هجوم آوردند و لشکر اسلام نیز به جوش و خروش آمده و دست به انداختن تیر گشادند. سرانجام تمامی مسلمانان در آن معرکه از جمله حویطب بن هانی خواهرزاده سیدنا علی اسدالله الغالب و … به شهادت رسیدند. زنان و فرزندان مسلمان، سراسیمه روی به وادی گریز آورده و گبران از عقب ایشان می‌شتافتند. چون کار بر آن ناتوانان تنگ شد و گبران سنگدل نزدیک رسیدند، چاهی در نظر زنان و اطفال مؤمنان درآمد، همگی خود را در درون آن چاه انداختند (تا به دست گبران مجوسی اسیر نشوند).»

برخی از مسلمین، در فتوحات و پس از آن، در مناطق فتح شده ساکن می‌شدند و از سویی چون برخی از این نبردها، ماه‌ها و سال‌ها به درازا می‌کشید، برخی با خانواده عازم نبرد می‌شدند. به هر روی، دلیل حضور زنان و کودکان در این نبرد، هر چه بوده باشد، اصل این است که طبق اسناد تاریخی، این عمل توسط زرتشتیان علیه زنان و دختران مسلمان انجام شده است.

مجموعه شهدای فهرج، بنا به روایات تاریخی مدفن ابی عبدالله بن احمد بن ابوالیسر بن عبدالله بن تمیمی و حویطب بن هانی و عمربن عاص از سرداران سپاه اسلام ـ است که در زمان یزد گرد، آخرین پادشاه ساسانی توسط اهالی یهودی و زرتشتی خویدک و فهرج در این ماجرا به قتل رسیده‌اند.