پیش‌نویس:سعید درم بخش

سعید درم بخش

سعید درم بخش
زادهٔ	۱۵ اردیبهشت ۱۳۳۶تهران- ایران
درگذشت	۱۴ شهریور ۱۴۰۳ بیمارستان فرمانیه تهران- ایران
علت مرگ	ناشناخته پس از یک دوره طولانی کما
آرامگاه	قطعه ۱۴- ردیف ۱۳۳- شماره ۲۹ بهشت زهرا- تهران
ملیت	ایرانی
تحصیلات	فوق لیسانس معماری دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران
پیشه	آرشیتکت- عضو پایه ارشد سازمان نظام مهندسی استان تهران-کارتونیست- ژورنالیست
آثار برجسته	خانه شازاد۱۳۶۴-خانه درمبخش ۱۳۶۶- بیمارستان سنقر
سبک	سبک نوین معماری پیش ساخته
دوره	شاهنشاهی پهلوی- جمهوری اسلامی
همسر	لادن خداداده
فرزندان	طاها -اعلا
پدر	معمار ابوالقاسم درم بخش
خویشاوندان	کامبیز درم بخش- کارتونیست
جوایز	نفر اول مسابقه طراحی کاخ جوانان-احراز جایزه از فرح پهلوی نفر اول مسابقه طرح مجلس شورای اسلامی- احراز جایزه از هاشمی رفسنجانی نفر اول مسابقه طراحی مصلی تهران- احراز جایزه از علی خامنه ای

آرشیتکت – کارتونیست- ژورنالیست -انیماتور او بنیان گذار شیوه معماری آگوریکن به عنوان تحولی در ساخت و سازهای پیش ساخته بود.

سعید درم بخش آرشیتکت

رشته معماری دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران

سعید درم بخش از معماران با ذوق و قریحه زمان بود و با وجود محدودیت های دوره ای که در ان می زیست در بخش های مختلف صنعت ساختمان فعال بود. او غیر از طراحی برای مسابقاتی چون کاخ جوانان قبل از انقلاب و طرح مجلس شورای اسلامی۱۳۶۲ و طرح مصلی بزرگ تهران که جوایز اول را به خود اختصاص داد. در دوره فعالیت های اقتصادی دوره ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی طراحی و نظارت پروژهای بیمارستانی متعددی را به عهده داشت. درکنار ان به علت علاقه به طراحی واحدهای مسکونی در دوره انقلاب فرهنگی که دانشگاه تعطیل شده بود اقدام به ساخت خانه مسکونی شازاد کرد که اثری بی نظیر به وجود اورد.پس از ان سال ها در پروژه های مختلف احداث واحد های مسکونی در تهران مشغول به کار بود.او که مدیر عامل شرکت وابند پی بود پروژه های طراحی بسیاری را در دماوند و ابسرد به عهده داشت. غیر از طراحی مجموعه های بزرگ بیمارستانی و طرح پارچین ومجموعه ای از طرح های مسکونی رویکرد خاصی به نوآوری با استفاده از تکنیک های جدید و تکنولوژی در معماری داشت هنگامی که پسرش اعلا برای دوره دکترا به سویس رفت و تحت آموزه های .قرار گرفت علاقه سعید به این نوع معماری او را به نوآوری در سبک جدید تری از تولید معماری با برگذاری غرفه ای در نمایشگاه شهر ایده آل کیش در تاریخ.قرار داد او با توسعه امکانات معماری پارامتریک در زمان زلزله کرمانشاه و فراخوان سازمان مسکن وشهر سازی برای ساماندهی زلزله زدگان اقدام به طراحی واحدهای پیش ساخته مسکن برای زلزله زدگان نمود از خواص این واحدهای مسکونی محل آسان و برپایی واحد ها به وسیله اهالی محلی بود که مورد توجه متولیان قرار گرفت اماپیشنهادی برای ساخت انها داده نشد. سعید در سفر به کانادا این معماری را به عنوان استارت آپ معرفی و مورد پذیرش قرار گرفت و سرمایه گذاری روی آن از طرف سرمایه گذاران کانادایی صورت گرفت که منجر به اخذ اقامت او و خانواده اش به کانادا گردید. (تصاویر معماری آگوریک) نمایشگاه کیش –بیلدکس

سعید درم بخش کارتونیست

سعید از همان سال ۱۳۵۴ که وارد دانشگاه هنر های زیبا شد با توجه به روحیه طنزی که داشت و قدرت خارق العاده اش در طراحی تحت تاثیر پسرعمویش کامبیز درم بخش که در دوارن پهلوی از کاریکاتوریست های موفق و مطرح نشریات آن زمان بود به بیان عقایدش در قالب کارتون پرداخت و کارهایش سبک مخصوص به خودش را داشت.طرح هایی تک خطی بدون شرح و گویای نگرش او به مسایل مختلف.او در سال ۱۳۵۸ نمایشگاهی از آثارش در دانشکده هنرهای زیبا برگذار کرد که با اقبال عمومی روبرو شد و سال بعد ۱۳۵۹ کتابی تحت عنوان " عبور موقت" چاپ کرد. امیر صفری در مقدمه کتاب عبور موقت درباره آثار او می نویسد: او با نشانه گیری و افشا گری تضادها در زمینه واقعیات مسايل در کنار باورهای ناشی از دوران طوفانی دو سه سال اخیر۱۳۵۹چهره ی ژنرال ها مضحکه تیرباران ها شیطنتی که در بخش روزنامه های ممنوعه به کار میرود.قلم هایی که به تنگ آمده و فریاد می کشند.پشه های موذی که جوهر ها را می مکند و در کل سازمان یافته ای نمایندن زبونی و دشمن اصلی و دارو دسته ی امپریالیستش به واقعیت نمایی و مضحکه پردازی نشسته است و از طنز تصویری چنان افشاگرانه بهره گرفته است تا معلول ها را در کنار علتها و علتها را در کنار عوامل انها به تماشا برخیزیم. حرف آخر مجموعه" عبور موقت" تجربه ای است " از کوچه پس کوچه های پر بن بست جامعه". داوود احمدی کارتونیست در مورد او در روزنامه شرق مورخ ۱۵ابان ۱۳۰۳حدودا دوماه پس از مرگش می نویسد: سعید حرف های زیادی برای گفتن داشت با شیوع انقلاب به قول خودش قلم را غلاف و به کار خودش پرداخت.همان هنر معماری که در دانشکده هنرهای زیبا خوانده بود.او به زندگی هنری اش ادامه داد تا همچنان روزی شمس الواعظین ۱۳۷۲ روزنامه جامعه را راه انداخت و مدیریت هنری اش را به استاد عزیزم احمد دالوند داد.او ستونی را در روزنامه تعبیه دیده بود تا بستری باشد برای بسیاری از کارتونیست های زنده وشاید فراموش شده.چه کار بزرگی کرد تا هر روز طرحی در میان باشد. طرحی بی کلام با خطوطی ساده. او بسیاری را خبر کرد از جمله سعید درم بخش.دالی یا همان دالوند مردی باهوش بود و تیم تصویرگر و هنرمند رسانه اش را درست بست.من سعید را از همان روزها می شناسم مردی خمیده که آثار پر معنی وپراز سکوت ارائه می داد. سکوتی که تو را به فکر وامیداشت تا به مکثی بدانی و کنجکاو شوی که چه می گوید. دو سال بعد با تعطیلی مطبوعات خودی نمایشگاهی برپا کردم و افتخار این را داشتم که کارهایی از سعید درم بخش در مجموعه مان داشته باشم.عکس پوستر نمایشگاه آثار منتخب و درجه یک که در گالری آبیتین اردیبهشت ۱۳۷۹ به نمایش در امد. سعید در تمام سال هایی که مجالی برای ارائه کارهایش نداشت قلم را کنار نگذاشت و هر موضوعی برایش آفرینشی هنری به زبان طنز تلخ کارتون داشت.مجموعه با ارزشی از آثار او از آغاز تا انجام به جا مانده که قرار است در نگار خانه خودش (نگارخانه سعید درم بخش) به زودی برای علاقمندان عرضه گردد.

سعید درم بخش ژورنالیست

سعید درم بخش همکاری خود را با مطبوعات سال ۱۳۵۸ با هفته نامه کتاب جمعه آغاز کرد و در چندین شماره کارتون هایش چاپ گردید. کتاب جمعه نام هفته نامه ای است که به سر دبیری احمد شاملو از ۴مرداد ۱۳۵۸تا یک خرداد ۱۳۵۹ در۳۶ شماره منتشر شد.در این هفته نامه فرهنگی ٬اجتماعی ٬سیاسی و نویسندگان بزرگی چون سیروس شمیسا ٬غلامحسین ساعدی٬محمد مختاری ٬بهرام بیضایی والبته احمد شاملو به تالیف پرداخته اند.علیرضا اسپهبد نقاش و طراح معاصر ایرانی طراح جلد مجله کتاب جمعه بود. کتاب جمعه یکی از مهمترین نشریات دوران انقلاب ۵۷ بود که بخش های مختلفی همچون نمایشنامه ٬نقد ادبی٬داستان٬شعر٬مقاله ادبی٬اجتماعی ٬سیاسی و طنز تصویری را شامل می شد. احمد شاملو در اولین نشست کتاب جمعه در رابطه با نقش تاثیر و رسالت کتاب جمعه در جامعه می گوید: ما نشریه را با این هدف در می آوریم که به مسائلی که برای جامعه مطرح هست اما چند و چوندش روشن نیست جواب داده شود. محمد قائد شرقی روزنامه نگار و ویراستار در مورد تعطیلی هفته نامه پس از ۳۶ شماره در گفتگو با مجله گفت:" تعطیلی کتاب جمعه خود خواسته نبود می توان گفت تقدیر مختوم بود". با تعطیلی کتاب جمعه سعید در سکوت به طراحی آنچه خودش می گفت کارتون مرز بین واقعیت و برداشت تو از واقعیت است با زبان تصویری پرداخت و هر موضوعی را به تصویر در آورد.مجموعه ای از سال ها تلاش او در سکوت باقی است.تا سال۱۳۷۲ و روی کار امدن دولت محمد خاتمی و دویدن روح تازه ای به مطبوعات تا همچنان روزی که سمش الواعظین روزنامه جامعه را راه انداخت سعید با روزنامه جامعه و بعد از ان با روزنامه نشاط و بعد از تعطیلی این یکی هم با روزنامه توس همکاری داشت. داوود احمدی مونس در همان مقاله ۱۵ آبان ۱۴۰۳می گوید: قدر سعید را کمتر دانسته اند و وظیفه من است که بگویم کدام کارتونیست اولین بار در اسفند ۶۹پایش را به کافه شوکا گذاشت و یادی کنیم از احمد رضا دالوند که به هر دو درم بخش در مطبوعات فرصت ظهوری دوباره داد.باری افسوس خوردم در مسجد یا برسر مزارش که هیچ کارتونیستی نبود در کنار همه عزیزانش.این شد که حرف مداح مسجد را بریدم و پشت تریبون رفتم تا به حضار این مواردی را یادآور شوم که اکنون گفتم.روحش شاد آرشیتکت-آرتیست- کارتونیست و هنرمندی از بهر وطن سعید درم بخش.

زندگی نامه

سعید درم بخش دهمین فرزند از یازده فرزند معمار ابوالقاسم درم بخش بود که۱۵ اردیبهشت ۱۳۳۶در محله عوودلاجان تهران خانه معمار چشم به جهان گشود. همان خانه ای که فروغ فرخزاد در شعر" کسی که مثل هیچکس نیست" از آن یاد می کند.

من خواب دیدم که کسی میاید٬من خواب یک ستاره قرمز را دیده ام ٬کسی میاید٬کسی دیگر٬کسی بهتر کسی که مثل هیچ کس نیستو مثل آن کسیست که باید باشدو قدش از درخت های (چنارهای)خانه معمار هم بلند تر است و صورتش..

پدرش معمار ابوالقاسم درم بخش متولد۱۲۹۸(دوره احمد شاه) شهر تهران بود.اما پدربزرگش میرزاعلی اکبر خان آق قولی از خان های تبریز و طبیب بود به تهران آمد و هرگز به تبریز بازنگشت و ابوالقاسم در تهران بدنیاآمد. هنگامیکه ابوالقاسم برای عمل جراحی کوچکی در بیمارستان بستری بود دلبسته نرگس عبادی نخلی که پرستاربیمارستان شوروی بود شد وبا او ازدواج کرد. اولین درسی که سعید در این خانواده پرجمعیت فراگرفت تعامل با دیگران بود.وارستگی و پذیرش دیگران از مهمترین خصایص اخلاقی او بود.همه را می پذیرفت بدون هیچ گونه قضاوتی. سعید دوران کودکی در همان محله عودجولان کوچه شیرازی و در دبستان مروی خیابان سیروس گذراند. شاگردی ساعی و باهوش که وقتی یکی از همکلاسی هایش به او گفت که این جایزه ها را که سرصف به او میدهند را مادرش می خرد ضربه ای بزرگ از ناباوری خورد و تا اخر عمرش عنوان می کرد.دوران دبیرستان را در مدرسه دارالفنون گذراند پس از اخذ دیپلم ریاضی از دار الفنون با توجه به ذوق سرشارهنری یک ترم در کلاس های اتلیه کنکور شرکت و خود را برای کنکور معماری دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران آماده و جزو نفرات اول قبولی معماری هنرهای زیبا بود.۱۳۵۴ با وقوع انقلاب ۵۷و شلوغی های دانشگاه سعید که طراحی دست قوی و کارتونیستی با بینش قوی اجتماعی و سیاسی بود باعث شده کارهایش سبک مخصوص به خود را داشته باشد شروع به فعالیت جدی در زمینه خلق کارتون کرد طرح هایی بدن شرح و گویای نگرش او به مسائل جامعه این فعالیت باعث تلاش او برای برگذاری نمایشگاهی در دانشکده هنرهای زیبا گردید۱۳۵۸. سپس اثار به نمایش درامده در نمایشگاه را در کتابی به نام عبور موقت چاب کرد۱۳۹۰ سعید درم بخش از طنز تصویری افشاگرانه ایده گرفت و کتاب عبور موقت تجربه ای بود در هنگام عبور موقت از کوچه پس کوچه های پر بن بست جامعه در کنار باور های ناشی از دوران طوفانی انقلاب اسلامی تا سال چاپ کتاب یعنی تابستان ۵۹ که اعلام انقلاب فرهنگی تعطیلی بدون زمان دانشگاه و شروع جنگ ایران و عراق دوران انسداد هنری و فرهنگی جامعه به بار نشست. سعید پس از این دوره همکاری خود را در زمینه طنز تصویری با کتاب جمعه به سر دبیری احمد شاملو آغازکرد. سعید درم بخش پس از تعطیلی دانشگاه با لادن خداداده هم دانشگاهی و هم رشته اش در تاریخ ۲۵/۷/۱۳۶۰ازدواج کرد.حاصل این ازدواج دو فرزند پسر به نام های طاها متولد ۱۳۶۲ و اعلا متولد ۱۳۶۸است که هر دو در رشته معماری تحصیلات عالی دارند.

جستارهای وابسته

سازمان نظام مهندسی استان تهران

منابع

●درم بخش سعید٬کتاب عبور موقت٫مجموعه کاریکاتور های سعید درم بخش

● شاملو احمد(۱۳۵۸) کتاب جمعه٬هفته نامه سیاست و هنر

● احمدی مونس داود٬کارتونیست.روزنامه شرق سه شنبه ۱۵ آبان ٬۱۴۰۳شماره ۴۹۶۷ صفحه ۱۲