پرش به محتوا

پیش‌نویس:بحرالدین باعث

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

بحرالدین باعث، به انگلیسی (Bahruddin Baes)دین‌پژوه و سیاست‌ورز افغانستانی در دهه‌های 40 و 50 خورشیدی بود. او زاده‌ی 1320 خورشیدی در چهارباغ مایمیِ دروازِ بدخشان و یکی از پیشگامان عدالت اجتماعی بود. باعث و یارانش به دست رژیم امین در 1358 به گونه‌ی مرموزی به شهادت رسیدند.

از نوشته‌های باعث و نیز موضع‌گیری‌های نظری رفقا و یاران او در نیم‌سده‌ی اخیر (در ابعاد سیاسی، اقتصادی و فرهنگی) می‌توان چنین برداشت کرد که برای او دولت، دستگاه سیاسی- حقوقی برای بهروزی انسان است؛ ابزاری برای رهایی از بی‌عدالتی و ستم و در نهایت نهادی برای مدیریت تفاوت‌ها و ایجاد یک فرهنگ در مفهوم زیبایی‌شناسی آن (یعنی رفتار سیاسی از روی دانایی و تدبیر؛ نه فقط هر رفتاری). برای مولانا دولت تنها میدانی برای مبارزه‌ی قدرت نیست، بلکه یک میکانیسم برای حل تعارضات ناشی از برخورد منافع و مدیریت سالم آن در راستای زندگی مسالمت‌آمیز در سطوح و ابعاد گوناگون نیز است.

از دید مولانا باعث، دولت در کشوری مانند افغانستان باید در دو سطح موضع خود را مشخص نماید: در سطح داخلی و در سطح بین‌المللی. در سطح اول، دولت باید ۱) با ایجاد ساختار غیرمتمرکز متناسب با مسایل هویتی و جغرافایی، زمینه‌ی بهره‌کشی از قدرت سیاسی را کاهش دهد.۲) و با تمرکز روی زیربناها و افزایش حضور هویت‌ها در کار و اجتماع زمینه‌ی بهره‌کشی اقتصادی را کاهش دهد. ۳) و نیز با استفاده از فرهنگ متعالی عرفانی و فلسفی، زمینه‌ی تقویت اندیشه‌های ساخت مدل ویژه‌ای از دولت را فراهم نماید که کاملا بومی و متناسب با تاریخ و فرهنگ این سرزمین باشد. در سطح خارجی نیز باید دو کار انجام دهد: ۱) باید موازنه‌سازی مثبت را میان قطب‌های قدرت در شمال (شوروی کمونیست)، در جنوب (آمریکای لیبرال) و در جنوب غرب (اخوانی‌ها) به‌وجود آورده و 2) از ایدئولوژیک‌شدن افغانستان جلوگیری نماید. از دید باعث، افغانستان می‌بیست اندیشه و تفکر خود را می‌داشت، چون برای کار فکری در این کشور به اندازه‌ی کافی و لازم ادبیات و پیشینه وجود دارد.