پایتخت جهانی کتاب
پایتخت جهانی کتاب عنوانی است که از سال ۲۰۰۱ میلادی به این‌سو هر ساله از سوی سازمان یونسکو به شهری داده می‌شود که در جهت تقویت جایگاه کتاب و خواندن آن کوشش شایانی کرده‌باشد. هدف یونسکو این است تا از این طریق در آن سال به اجرای برنامه‌های فرهنگی مرتبط با کتاب بپردازد و از این راه شوق مطالعه را در مردم ایجاد کند. این انتخاب هیچ جایزهٔ مالی را برای برگزیدهٔ آن دربر ندارد؛ بلکه تصدیق بهترین برنامهٔ اختصاص داده‌شده به کتاب و کتاب‌خوانی است.
سازمان یونسکو هر سال یک شهر را با کمک سه مرکز بین‌المللی کتاب به عنوان پایتخت کتاب تعیین می‌کند که این سه مرکز انجمن ناشران بین‌المللی کتاب، اتحادیه بین‌المللی فروشندگان کتاب و اتحادیه بین‌المللی انجمن کتابخانه‌ها است. سالی که شهر برگزیده عنوان پایتخت جهانی کتاب را دارا است از ۲۳ آوریل یعنی روز جهانی کتاب تا ۲۲ آوریل سال بعد از آن ادامه دارد.
بانکوک سیزدهمین شهری است است که به عنوان پایتخت جهانی کتاب انتخاب می‌شود. کمیته تصمیم‌گیرنده اعطای این عنوان دلیل انتخاب بانکوک را به عنوان پایتخت جهانی کتاب در سال ۲۰۱۳ «ایجاد انگیزه برای سهیم شدن و شرکت مردم در زنجیره تأمین کتاب، حضور فعال بازیگران تایلندی در پروژه‌ای ادبی که از قبل به همین منظور طراحی شده و همچنین عمل به تعهدات در حوزه نشر» اعلام کرده‌است.
پیش از این مادرید اسپانیا (۲۰۰۱)، اسکندریه مصر (۲۰۰۲)، دهلی نو هندوستان (۲۰۰۳)، آنتورپ بلژیک (۲۰۰۴)، مونترال کانادا (۲۰۰۵)، تورین ایتالیا (۲۰۰۶)، بوگوتا کلمبیا (۲۰۰۷)، آمستردام هلند (۲۰۰۸)، بیروت لبنان (۲۰۰۹)، لوبلیانا اسلوونی (۲۰۱۰)، بوینوس آیرس آرژانتین (۲۰۱۱) و ایروان ارمنستان (۲۰۱۲) پایتخت جهانی کتاب بودند.
تهران یک بار در سال ۲۰۰۶ و بار دیگر در سال ۲۰۱۱ برای کسب عنوان «پایتخت کتاب جهان» تقاضا داده‌است که هر دو تقاضا رد شده‌است. تهران در سال ۲۰۰۶ با یک رأی این عنوان را به تورین ایتالیا باخت.[۱] گفته می‌شود که نیشابور با پشتوانه تجربه‌ای که در پایتختی کتاب ایران کسب کرده‌است، برای کسب عنوان پایتخت جهانی کتاب اقدام کرده‌است. شهر شیراز نیز که عنوان ششمین پایتخت کتاب ایران را داشت در سال ۲۰۲۰ از طرف ایران برای پایتخت جهانی کتاب اعلام نامزدی کرد.[۲]
معیارها
[ویرایش]کمیتهٔ انتخاب و معرفی نامزدها از برنامه‌هایی استقبال می‌کند که توسط شهردار یک شهر اجرا یا تأیید شده و در جهت ترویج و گسترش کتاب‌خوانی است.
کمیتهٔ انتخاب نامزدها توجه خود را به برنامه‌های خاصی جلب می‌کند که به این شرح‌اند: درجهٔ مشارکت همهٔ سطوح (از شهری تا بین‌المللی)، تأثیر بالقوهٔ این برنامه‌ها، دامنه و کیفیت فعالیت‌هایی که توسط کاندیداها طرح شده‌است و گستره‌ای که در آن ناشران، نویسندگان، کتاب‌فروش‌ها و کتابداران درگیر می‌شوند و سازمان‌های غیردولتی هم در آن فعال هستند و هر پروژهٔ دیگری که کتاب و کتاب‌خوانی را ارتقا می‌دهد. همچنین برنامه‌ها باید در راستای ارتقای آزادی بیان و اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر باشد.[۱]
شهرهای برگزیده
[ویرایش]| سال | شهر | کشور |
|---|---|---|
| ۲۰۰۱ | مادرید |  اسپانیا
|
| ۲۰۰۲ | اسکندریه |  مصر
|
| ۲۰۰۳ | دهلی نو |  هند
|
| ۲۰۰۴ | آنتورپ[۳] |  بلژیک
|
| ۲۰۰۵ | مونترآل[۴] |  کانادا
|
| ۲۰۰۶ | تورین[۵] |  ایتالیا
|
| ۲۰۰۷ | بوگوتا[۶] |  کلمبیا
|
| ۲۰۰۸ | آمستردام[۷] |  هلند
|
| ۲۰۰۹ | بیروت[۸] |  لبنان
|
| ۲۰۱۰ | لیوبلیانا[۹] |  اسلوونی
|
| ۲۰۱۱ | بوئنوس آیرس[۱۰] |  آرژانتین
|
| ۲۰۱۲ | ایروان[۱۱] |  ارمنستان
|
| ۲۰۱۳ | بانکوک[۱۲] |  تایلند
|
| ۲۰۱۴ | پورت هارکورت[۱۳] |  نیجریه
|
| ۲۰۱۵ | اینچئون[۱۴] |  کره جنوبی
|
| ۲۰۱۶ | وروتسواف[۱۵] |  لهستان
|
| ۲۰۱۷ | کوناکری[۱۶] |  گینه
|
| ۲۰۱۸ | آتن[۱۷] |  یونان
|
| ۲۰۱۹ | شارجه[۱۸] |  امارات متحده عربی
|
| ۲۰۲۰ | کوالا لامپور[۱۹] |  مالزی
|
| ۲۰۲۱ | تفلیس[۲۰] |  گرجستان
|
| ۲۰۲۲ | گوادالاخارا[۲۱] |  مکزیک
|
| ۲۰۲۳ | آکرا |  غنا
|
| ۲۰۲۴ | استراسبورگ |  فرانسه
|
| ۲۰۲۵ | ریو دو ژانیرو |  برزیل
|
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ خبرگزاری ایسنا: دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو: ایران فعلاً برای «پایتخت کتاب جهان» شدن تصمیمی ندارد. انتشار: ۱۳۹۰/۰۸/۰۲. کد خبر: ۹۰۰۷–۲۱۹۴۱.
- ↑ شیراز در یک قدمی نامزدی پایتخت کتاب جهان
- ↑ «IFLA announcement selecting Antwerp as 2004 World Book Capital City». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۴ مه ۲۰۱۲.
- ↑ UNESCO announcement selecting Montreal as 2005 World Book Capital City
- ↑ UNESCO announcement selecting Turin as 2006 World Book Capital City
- ↑ UNESCO announcement selecting Bogotá as 2007 World Book Capital City
- ↑ UNESCO announcement selecting Amsterdam as 2008 World Book Capital City
- ↑ UNESCO announcement selecting Beirut as 2009 World Book Capital City
- ↑ UNESCO announcement selecting Ljubljana as 2010 World Book Capital City
- ↑ UNESCO announcement selecting Buenos Aires as 2011 World Book Capital City
- ↑ UNESCO announcement selecting Yerevan as 2012 World Book Capital City
- ↑ UNESCO announcement selecting Bangkok as 2013 World Book Capital City
- ↑ UNESCO announcement selecting Port Harcourt as 2014 World Book Capital City
- ↑ UNESCO announcement selecting Incheon as 2015 World Book Capital City
- ↑ UNESCO announcement selecting Wrocław as 2016 World Book Capital
- ↑ UNESCO announcement selecting Conakry as 2017 World Book Capital
- ↑ UNESCO announcement selecting Athens as 2018 World Book Capital
- ↑ UNESCO announcement selecting Sharjah as 2019 World Book Capital
- ↑ "UNESCO World Book Capital 2020". UNESCO (به انگلیسی). Retrieved 2018-09-20.
- ↑ "UNESCO World Book Capital 2021". UNESCO (به انگلیسی). Retrieved 2019-10-07.
- ↑ "UNESCO World Book Capital 2022". UNESCO (به انگلیسی). Retrieved 2020-11-04.
== پیوند به بیرون ==بیادخدا؟سلام،حل تمام چالشهای جهان حتی فضا جوابش نردماست جهت اطلاعات بیشتر با تلفن 9809126136212 اصغرسمیعی درهرساعات شبانه روز پاسخگویی شماست خدانگهدار شما به امیددیدار بای