ویکی‌پدیا:نظرخواهی/استفاده از عنوان لاتین برای نام علمی

بحث زیر پایان یافته است و به‌زودی بایگانی خواهد شد.
اجماع حاصل نشد. درفش کاویانی (بحث) ‏۱۵ مارس ۲۰۱۳، ساعت ۱۵:۲۹ (UTC)

بر طبق ICZN یا قانون بین‌المللی نام‌گذاری جانوری و ICBN یا قوانین جهانی نامگذاری برای جلبک‌ها، قارچ‌ها و گیاهان، نام علمی باید به صورت لاتین باشد. گونه‌های بسیاری هستند که نام فارسی ندارند و ما مجبوریم برای ساخت مقالات از نام علمی آن گونه به عنوان نام مقاله استفاده کنیم که بر گرداندن نام علمی به صورت فارسی، ساختاری زننده و مسخره به نام مقاله می‌دهد. برای مثال گونه (Hypsiboas rufitelus) که مقاله‌اش هیپسیبوس روفیتلوس نام دارد و مقالات بسیاری دیگر که این چنین هستند.--p0lyzoarium ^بحث ‏۱۰ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۱۸:۳۳ (UTC)

کاربر مانی نام معادل برای گونه نام برده یافتند.قورباغه درختی ناحیه کانال--p0lyzoarium ^بحث ‏۲۰ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۲۱:۴۸ (UTC)

موافق

• نام‌های علمی، گرچه دراصل از لاتین‌اند، از عبارات «همه‌زبانی» (translingual) هستند که اساساً بحث ترجمه و نویسه‌گردانی برایشان مطرح نیست. این نوع کلمات را نباید با کلمات دخیل اشتباه گرفت. در منابع علمی فارسی هم هیچ‌گاه نام علمی را با الفبای فارسی نمی‌نویسند. تا جای ممکن باید عنوان فارسی استفاده کرد اما وقتی مثل مورد بالا نامی در زبان فارسی برای موضوع وجود ندارد و مجبوریم نام علمی را عنوان مقاله قرار دهیم، بهتر است نویسه‌گردانی هم نکنیم. --Z ‏۲۰ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۰۶:۳۷ (UTC)

  نه، آنچنان هم که می‌فرمایید همه‌زبانی نیستند. برای نمونه Ipomoea در ویکی‌پدیای روسی برابر Ипомея آمده‌است یا Eudicotidaeبه صورت Эвдикоты و نه عیناً با نویسهٔ لاتینی‌اش. در زبان‌های شرقی هم می‌تواند مثال‌های بسیاری آورد. در فارسی واضح‌ترین مثال شاید نام‌های علمی دایناسورها باشد که سراسر به الفبای فارسی نمایش داده شده‌اند. حتی فکر به رسمیت شناختن الفبای لاتین برای عناوین مقالات سرگیجه‌آور خواهد بود! __Âriobarzan ‏۲۰ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۰۷:۱۲ (UTC)

  خب ویکی‌های دیگر را نباید اساس کار قرار داد، همین که در اکثریت منابع فارسی از یک شیوه استفاده می‌شود به نظرم خودش بهترین دلیل است برای پیروی از آن شیوه در ویکی‌پدیای فارسی. --Z ‏۲۰ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۰۷:۵۳ (UTC)

آنچه من در ارجاعات آکادمیک دیده‌ام، استفاده از نام علمی به صورت لاتین است نه لزوماً کنار نهادن نویسهٔ فارسی. مثال دایناسورها هم که آوردم فکرمی‌کنم قدیمی‌ترین، شناخته‌شده‌ترین و عمومیت‌یافته‌ترین مورد در این زمینه باشد که سراسر از الفبای فارسی در این زمینه بهره برده شده‌است. آوردن نام لاتین به عنوان صفحهٔ تغییر مسیر و نیز در خط اول مقاله سودمند است و من یکی با آن موافقم. __Âriobarzan ‏۲۰ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۰۸:۰۰ (UTC)

جناب Âriobarzan آنچه که شما میفرمایید (Eudicotidae) یک تاکسون است و نام علمی نیست. من نمیگویم برای مقاله خرس از نام انگلیسی استفاده کنیم(چون خرس خانواده است)، بلکه نام علمی را به همان صورت لاتین و قوانین جهانی استفاده کنیم، همانند مقاله .ir و یا همان مقالات دامنه سطح‌بالای کد کشوری . مشکل اینجاست دوستان بدون هیچ گونه سر رشته ای در دانش زیست اظهار نظر می‌کنند، نمونه آن خود شما تفاوت تاکسون و نام علمی را نمیدانید. p0lyzoarium ^بحث ‏۲۶ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۱۸:۴۰ (UTC)

ببینید جناب، من هیچ جایی ادعایی مبنی بر زیست‌شناس‌بودن نکردم، بحث اینجا هم کلاً زیست‌شناسانه نیست، پیرامون یک موضوع اساسی است. این فرمایش شما مغلطه‌وارانه‌است، گویی می‌خواهید این بحث را منحصر به کسانی بکنید که آگاهی زیست‌شناسانه دارند، یا چون منِ بی‌سوادی حق نظردادن ندارم! از همهٔ اینها که بگذریم همان ایرادی را هم که بر من می‌گیرید خالی از مغلطه نیست، مطابق با مقالهٔ نام علمی، این شیوهٔ نام‌گذاری تنها ویژهٔ گونه‌ها نیست و دسته بندی‌های دیگر را نیز شامل می‌شود(سرده، خانواده و...). برای نام‌گذاری گونه هم تا آنجا که دریافته‌ام، هنگامی که برابر فارسی در دست نباشد از نام لاتین سودبرده می‌شود و یا نام لاتین در کنار نام فارسی می‌آید (مانند روباه قطبی که نام علمی‌اش Vulpes lagopus است). مقایسهٔ .ir هم با این موضوع قیاس مع‌الفارق است. __Âriobarzan ‏۲۷ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۰۶:۳۰ (UTC)

راستش اگر ویکی‌پدیا را به عنوان دانش نامه عمومی بدوینم همون حرفی که شما و همکاران میزنید صحیح است اما اگر به عنوان دانش نامه تخصصی یاحتی نیمه تخصصی بدانیم، باید از قوانین جهانی پیروی کنیم اما مورد دوم اینکه کشورهایی که از حروف لاتین استفاده میکنند دیگر مثل ما دچار مشکل ذکر شده نمی شوند p0lyzoarium ^بحث ‏۲۷ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۱۷:۱۳ (UTC)

مخالف

• مخالف لزومی ندارد وقتی می‌توانیم آوانویسی کنیم، از نام انگلیسی استفاده کنیم؛ این کار در مقیاس خودش باعث آسیب‌رسانی به زبان فارسی می‌شود. همین که در درون مقاله بنویسیم «هیبسیبوس روفیتلوس (نام علمی: Hypsiboas rufitelus)» کافی است. درفش کاویانی (بحث) ‏۱۰ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۱۸:۳۹ (UTC)
• مخالف نفهمیدم «زننده» یعنی چه. تاکنون چنین اصطلاحی نه در زبان‌شناسی داشتیم و نه در واژه‌یابی و نه حتی در ویکی‌پدیا و هر دانش‌نامهٔ دیگری. ما قوانین خاص نوشتن کلمات وارداتی از زبان دیگر را داریم و همچنین بسیاری از موارد را هم برابرنهاد کرده‌اند. بنابراین، یا برابرنهادش را استفاده می‌کنیم (اگر وجود داشت)، یا بر اساس قوانین نام‌گذاری ویکی‌فا با آوانویسی و با استفاده از کتب مرجع در آن زمینه آن اصطلاح را وارد دانش‌نامه می‌کنیم. از طرفی، این‌جا ویکی‌پدیای فارسی است که یعنی هم این‌جا ویکی‌پدیاست، یعنی دانش‌نامه‌ای عمومی که باید برای عموم مردم مفید باشد و هم فارسی است که یعنی باید به زبان فارسی باشد. پ. پژوهش (بحث) ‏۱۰ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۱۹:۴۲ (UTC)
• مخالف؛ زنندگی‌ای نمی‌بینم، حروف فارسی چشم‌آشناترند تا آنِ لاتین. تا جایی که می‌شود باید فارسی‌نویسی را مقدم داریم. __Âriobarzan ‏۱۱ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۱۱:۴۶ (UTC)
• مخالف. عنوان را به نظرم فارسی استفاده کنیم بهتر است و زنندگی‌ای به نظرم نیامد. این کلمات، به هر حال کلمات دخیل هستند، اما در متن فارسی و منبع فارسی، باید با رسم‌الخط فارسی نوشته شوند. آنچه جناب درفش کاویانی فرمودند: «همین که در درون مقاله بنویسیم «هیبسیبوس روفیتلوس (نام علمی: Hypsiboas rufitelus)» کافی است.» Mǎādikhāh (بحث) ‏۱۳ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۲۰:۰۵ (UTC)

  دوستان نام‌های علمی کلمات وارداتی و دخیل نیستند، بالا توضیح می‌دهم. --Z ‏۲۰ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۰۶:۳۷ (UTC)

• مخالف. به گفته نظرات بالا ♠ ahand§ ♠ ‏۲۰ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۰۸:۰۳ (UTC)
• مخالف. بنده مخالفم. در میکروب شناسی نیز بسیاری از همین اسامی به معادل فارسی درآمده اند بطور مثال : Staphylococcus aureus به صورت استافیلوکوک اورئوس و Haemophilus influenza یه صورت هموفیلوس آنفولانزا و غیره. می‌توانیم در ادامه در داخل پرانتز نام لاتین (علمی) را بیاوریم. در زبانهای دیگر هم همینطور هست. کافی است بطور مثال به عربی نگاه کنید. اینها حتی برای نام میکروب‌ها هم اسامی خاص خودر ا دارند و از برگردان لاتین نیز استفاده نمی‌کنند !! یا مثلا" در لهستانی که تا حدودی از اسامی خودشان استفاده می‌کنند و از نام لاتین بهره نمی‌برند. ما که وضعیت مان بهتر است حداقل داریم برگردان مستقیم می‌کنیم.Doctor iraj (بحث) ‏۲۲ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۱۹:۴۳ (UTC)
• مخالف آوانویسی فارسی کافی است. مثال دایناسورها و میکروب شناسی و داروشناسی و … که کاربران بالا گفتند سابقه این کار را نشان می‌دهد.--Taranet (بحث) ‏۲۵ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۱۲:۴۴ (UTC)
• مخالف چونان که پیش از این دوستان نیز فرمودند٬ به گمان بنده نیز آوانویسی کافیست. Ram!n ^TALK ‏۲۶ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۱۴:۱۵ (UTC)
• مخالف ضمن تشکر از کلیه دوستان برای شرکت در این نظرسنجی - اکنون در بحث علمی ما در آوانویسی و استفاده از معادل فارسی اصطلاحات علمی مشکلی نداریم اینطوری فهم آن راحت تر و از زبان فارسی نیز حفاظت شده است - با درود فلورانس (بحث) ‏۲۶ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۱۴:۲۲ (UTC)
• مخالف اگر ترجمهٔ فارسی دارند، از ترجمه اگر ندارند آوانگاری، {{به انگلیسی}} و به {{به لاتین}} به همین منظور ساخته شده‌اند. بعد مقاله میان‌ویکی دارد، در بدترین حالت.--پویان (بحث) ‏۲۸ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۱۴:۳۲ (UTC)

نظرها

منابع معتبر علمی دانشگاهی به فارسی چه می‌کنند؟ --لِهِ لِه _گپ ‏۱۰ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۱۸:۵۴ (UTC)

کتاب‌های دانشگاهی نام علمی را اغلب به صورت لاتین و مورب (مطابق قوانین جهانی) می‌نویسند البته گاهی هم فارسی نویسی می‌کنند. --p0lyzoarium ^بحث ‏۱۰ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۲۰:۲۷ (UTC)

• طبق عرف بین‌اللمل باید رفتار نمود بعضی استانداردها هستند که نمی‌شود تغییر داد مثل سایز سی‌دی‌ها یا نوارکاست و غیره که در جهان باید تولید کنندگان مراعات کنند. در این باره هم ملاک هشت کشور صنعتی باشد، یعنی اگر آنها از مقررات یکسان در این باره رعاdت می‌کنند شما هم همانگونه عمل نمائید.Shams bahari (بحث) ‏۲۱ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۰۵:۴۲ (UTC)
• توضیح-- یک مسئلهٔ مهم هم هست و آن این است که یکی از اهداف راهبردی ویکی‌پدیا و وابسته به ماهیت وجودی آن، به عنوان دانشنامه، این بوده که مردم سراسر جهان به علم و دانش به زبان خودشان دسترسی داشته باشند. یعنی حتی اگر کسی هیچ‌گونه سوادی از زبان انگلیسی ندارد و حتی الفبای لاتین هم بلد نیست، به زبان خودش فرصتی برای یادگیری داشته باشد که توسط هم‌زبانان خودش به او داده شده. حال، استفاده از عنوان انگلیسی به صورت عنوان اصلی با این مسئله تضاد دارد. ویکی پدیا یک دانشنامهٔ عمومی است، نه یک دانشنامهٔ تخصصی یا یک منبع مقالات آکادمیک و نه مثلاً Science Direct. دانشنامهٔ عمومی هم برای همه است، و ما در تعریف این «همه» باید حتی بدترین وضعیت‌ها را هم در نظر بگیریم. شاید این مثال کمی نادر و عجیب باشد، اما کودکی در سالهای اولیهٔ دبستان، مثلاً اول یا دوم دبستان، که به شدت به زیست شناسی علاقه مند است و مطالعاتی بسیار فراتر از سنش در این زمینه دارد و هنوز هم توانایی خواندن لاتین با تلفظ صحیح را ندارد، می‌تواند مثالی باشد که ویکی پدیا باید منبعی تا نهایت حد ممکن به زبان مادری باشد حتی در عناوین. البته دقت و وسواس مثبت همکاران گرامی برای رعایت مسائل و الزامات آکادمیک، امری بسیار مفید است و به اعتبار ویکی می‌افزاید. با سپاس و احترام به همهٔ دوستان:!Mǎādikhāh! (بحث) ‏۲۳ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۲۱:۳۲ (UTC)
• در کتاب تنوع حیات تألیف ادوارد ویلسون با ترجمهٔ عبدالحسین وهاب‌زاده، بارها برای گونه‌هایی که نام فارسی ندارند، مثلاً نخستی‌های دارای ارتباط تکاملی با انسان، نام علمی به صورت نام آوانگاری با حروف فارسی (نام لاتین) به کار رفته‌است. متن کتاب هم، اینجا قابل دریافت است. برای نمونه ص ۶۲. امیدوارم این پیوند ناقض قوانین هم نباشد! اگر هست همکاران سریعاً حذف کنند. !Mǎādikhāh! (بحث) ‏۲۴ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۱۸:۵۱ (UTC)

در آزمون‌ها نیز غالبا" از آوانگاری فارسی استفاده می‌شود و یادم هست که من و دیگران نیز غالبا" از همین شیوه در پاسخ تشریحی به سوالات استفاده می‌کردیم و می‌کنیم هرچند به ندرت واژه را به صورت لاتین می‌نوشتیم. مساله‌ای که وجود دارد این است که ممکن است در هنگام آوانگاری، چندین نوع املا وجود داشته باشد که بهتر است املای دوم در داخل پرانتز و پس از املای اول آورده شود.Doctor iraj (بحث) ‏۲۸ فوریهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۱۴:۲۹ (UTC)