هزاره دهم (پیش از میلاد)

هزاره دهم (پیش از میلاد) (به انگلیسی: 10th millennium BC) آغاز دوره‌های میان‌سنگی و فراپارینه‌سنگی است که اولین قسمت هولوسن است. کشاورزی به صورت شکل اولیه کشت ارزن و برنج در آسیای غربی صورت می‌گیرد.
جمعیت جهان بین یک تا ده میلیون نفر بود. بیشتر جوامع شکارچی-گردآورنده در همه قاره‌ها به غیر جنوبگان و زیلاندیا حضور داشتند. دوره یخبندان وورم پایان یافت و دوره میان‌یخچالی آغاز شد که تاکنون ادامه دارد.

رویدادها

• ۱۰٬۰۰۰ سال پیش از میلاد: نخستین غار نقاشی شده با صحنه‌های جنگ و صحنه‌های دین در دوره میان‌سنگی.
• ۱۰٬۰۰۰ سال پیش از میلاد: پرورش کدو قلیانی و حمل آن با کشتی
• ۱۰٬۰۰۰ سال پیش از میلاد: پایان دوره آخرین عصر یخبندان
• ۹٬۷۰۰ سال پیش از میلاد: دوره یانگر درایاس و پلیستوسن به پایان می‌رسد.
• ۹٬۵۰۰ سال پیش از میلاد: شواهدی از برداشت گیاهان وحشی در آناتولی وجود دارد.
• ۹٬۵۰۰ سال پیش از میلاد: نخستین مجتمع معبد در گوبکلی‌تپه ساخته شد.
• ۹٬۳۰۰ سال پیش از میلاد: انجیر (سرده) در دره رود اردن کاشت شد.
• ۹٬۱۰۰ سال پیش از میلاد: قدیمی‌ترین خرسنگ شناخته شده در مجتمع معبد گوبکلی‌تپه با حدود ۲۰ تن ساخته شده‌است.
• ۹٬۰۰۰ سال پیش از میلاد: آغاز دوران نوسنگی در خاور نزدیک باستان
• ۹٬۰۰۰ سال پیش از میلاد: خاور نزدیک: اولین سازه سنگی در اریحا ساخته شده‌است.

دنیای قدیم

• آسیا: در غاری در نزدیکی دریای خزر انسان‌ها ساکن هستند.
• آفریقا: نقاشی‌های دیواری که در اتیوپی و اریتره یافت شده، فعالیت‌های انسانی را نشان می‌دهند؛ تصور می‌شود برخی از نقاشی‌های به حدود ۱۰٬۰۰۰ سال پیش از میلاد برسد
• اروپا: مردم آزیلیان شمال اسپانیا و جنوب فرانسه را اشغال می‌کنند.
• اروپا: فرهنگ مجدلیه شکوفا می‌شود و نقاشی‌هایی در غار فرانسه ایجاد می‌کند.
• اروپا: فرهنگ سولیترین شکار اسب را آغاز می‌کند.
• مصر: داس اولیه و دانه‌های سنگی ظاهر می‌شوند.
• اردن: ساختمان بزرگ و بیضی شکل که کشاورزان بین ۹۶۰۰ تا ۸۲۰۰ سال پیش از میلاد زندگی می‌کردند و گیاهان وحشی مانند جو وحشی، پسته و درختان انجیر را کشت می‌کردند و شکار و گاو و گاو وحشی پرورش می‌دادند.
• ایران: کردستان: کوه‌های زاگرس نزدیک کرمانشاه: کشاورزی بسیار اولیه.
• سوریه: جرف الاحمر بین سال‌های ۹۲۰۰ تا ۸۷۰۰ پیش از میلاد اشغال شده بود.
• ژاپن: در دوره جومون مردم از سفالگری، ماهیگیری، شکار و جمع آوری بلوط (فندقی) و دانه‌های خوراکی استفاده می‌کنند.
• میان‌رودان: مردم شروع به جمع‌آوری گندم و جو (گیاه) و به احتمال زیاد مالت (خوراکی) و سپس تولید آبجو می‌پرداختند.
• نروژ: اولین علامت حضور جمعیت در رندبرگ.
• ایران: بز اهلی شده‌است.
• صحرای بزرگ آفریقا: دوره بوبالوس

آمریکا

• سرخ‌پوستان پالئو به صورت جوامع شکارچی در مناطق روستایی زندگی می‌کنند.
• نشانه‌های فعالیت انسانی در نیومکزیکو
• مردم فولسوم در سراسر ایالت‌های جنوب غربی آمریکا شکوفا می‌شوند.
• در جزایر ملکه شارلوت بریتیش کلمبیا مدرن شده و طولانی‌ترین اشغال در قلمرو کانادا آغاز می‌شود.

استرالیا

• بومیان استرالیا به صورت جوامع شکارچی در مناطق روستایی زندگی می‌کنند.
• شمال استرالیا از پاپوآ گینه نو جدا شده‌است.
• بومیان پس از سیل بزرگ به شکار کانگورو می‌پرداختند.

تغییرات محیطی

• آمریکای شمالی: گرگ وحشت، چاقودندان، بیدستر بزرگ، تنبل زمینی، ماموت کلمبیایی، ماموت پشمالو، ماستودون، چیتای آمریکایی، همان‌دد، شترچهره، اسب اسکات و شیر آمریکایی همگی منقرض می‌شوند.
• دریای برینگ: برینگیا در سیبری به زیر آب می‌رود.
• اروپا: تغییرات زیست محیطی پایدار. شکارچیان گوزن شمالی و بیزون را به قطب شمال می‌برند.
• جهان: نوسان آلرود باعث افزایش ناگهانی سطح آب دریا و ایجاد سیلاب‌های عظیم به دلیل ذوب یخچال طبیعی می‌شود.

پایان دوره یانگر درایاس، پلیستوسن و آغاز دوره هولوسن؛ پایان دوره پارینه‌سنگی و آغاز دوره میان‌سنگی

مطالعات دوره‌ای

گاه‌شماری هولوسن طراحی شده توسط سزار امیلیانی در سال ۱۹۹۳ میلادی جایگاهی از آن را در ۱۰٬۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح قرار می‌دهد.

جستارهای وابسته

• هزاره نهم (پیش از میلاد)
• عصر سنگ
• انسان (سرده)
• آخرین عصر یخبندان

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «10th millennium BC». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۳۰ اکتبر ۲۰۱۷.