نگرش‌های اسلامی به فرگشت

نگرش‌های اسلامی در مورد فرگشت مختلف هستند، از فرگشت الهی گرفته تا آفرینش گرایی زمین قدیم.^[۱] برخی از مسلمانان معتقدند «انسان‌ها و بقیهٔ موجودات زنده در طول زمان تکامل پیدا کرده‌اند»، با این حال بعضی دیگر معتقدند که این‌ها «همیشه به شکل فعلی موجود بوده‌اند».^[۲]

الهیات

بر خلاف انجیل، داستان آفرینش در قرآن در یک فصل [یا سوره یا بخش] بیان نشده، بلکه در عوض می‌تواند از آیاتی از سراسر کتاب قطعه به قطعه در کنار هم قرار گیرد.

آفرینش جهان

به نظر کریستین هودا داج، اولین اشاره به آفرینش از نظر گاه نگاری در قرآن، در سورهٔ انبیاء است، که اشاره می‌کند که جهان «به عنوان یک واحد، به هم چسبیده بود، قبل از این که ما آن را تکه‌تکه [یا به دو نیم] شکافتیم».^[۳]^[۴]^[۵]

آفرینش مرد [یا بشر یا انسان]

شخصیت‌های آدم و حوا در قرآن به عنوان اولین مرد و زن به چشم می‌خورند.^[۶] اگرچه هیچ اشارهٔ صریحی به این نیست که این دو نفر از مردم چه گونه توسعه یافته یا ساخته شده‌اند.^[۷] از این روی، بحث به روی گمانه زنی در این مورد باز است که، آیا آدم و حوا از یک نیای مشترک به‌طور طبیعی تکامل پیدا کرده‌اند، آن طور که محقق اسلامی محمد غیلان در نظر می‌گیرد،^[۸] یا این که به‌طور خارق‌العاده (غیرطبیعی) از طریق معجزه توسط خدا ساخته شده‌اند، آن طور که محقق اسلامی، یاسر قاضی در نظر می‌گیرد.^[۹]

پیشینه

در کتاب الحیوان (کتاب حیوانات)، محقق قرن ۹ ام [میلادی] جاحظ، به چندین بخش از نظریه فرگشت امروزه، مانند جنین‌شناسی حیوانات، تطبیق، روان‌شناسی حیوانات اشاره می‌کند. یک مشاهدهٔ قابل توجه که جاحظ انجام می‌دهند این است که خرموش‌های قوی قادر بودند بهتر از پرندگان کوچک بر سر منابع رقابت کنند، اشاره‌ای به نظریهٔ تنازع برای بقای امروزه.^[۱۰] در همان قرن، پژوهشگر ایرانی به نام ابوعلی مسکویه، در مورد تکامل انسان در کتاب‌هایش، با نام‌های الفوز الاصغر و تهذیب (یا تهذیب الاخلاق) می‌نویسد.^[۱۱]

در کتاب ماللهند نوشته ابوریحان بیرونی نیز اشاراتی به منشأ پیدایش گونه‌ها شده‌است.

جامعهٔ مسلمان

زیست‌شناسی تکاملی در برنامهٔ درسی بیش تر کشورهای مسلمان است. بنیادهای علمی ۱۴ کشور مسلمان، از جمله پاکستان، ایران، ترکیه، اندونزی و مصر، اخیراً بیانیه‌ای را از Interacademy Panel یا IAP (شبکه‌ای سراسری از آکادمی‌های علمی)، در پشتیبانی از تدریس فرگشت، از جمله فرگشت انسان، امضا کردند.^[۱۲]

در سال ۲۰۱۴ میلادی، وقتی داعش شهر عراقی موصل را تسخیر کرد، این گروه قوانین جدیدی را برای مدارس آن جا صادر کرد، از جمله اینکه یکی از آنان ممنوعیت تدریس فرگشت بود.

نگرش‌ها

متفکرانی همانند یدالله سحابی (در کتاب قرآن و خلقت انسان)، محمود طالقانی (در کتاب پرتوی از قرآن)، و علی شریعتی از باورمندان به نظریه عدم تضاد فرگشت (تکامل) با توحید هستند. در جهان اسلام، محمد اقبال لاهوری نیز از معتقدان به نظریه تکامل موحدانه است. در تاریخ اسلام جریانهایی مانند جنبش عقلگرای اخوان الصفاء نیز چنین اعتقادی داشتند.

مرتضی مطهری نه تنها نظریه تکامل را ضدالهی نمی‌داند بلکه معتقد است که با اصل تکامل بهتر می‌توان دخالت قوه‌ای مدبر و هادی را در وجود موجودات زنده و هدفمداری جهان اثبات کرد. مطهری داستان خلقت بشر در قرآن را زبان سمبلیک می‌داند و مصباح یزدی به فرض صحت این نظریه خلقت انسان را معجزه می‌داند و می‌گوید هدف قرآن هدایت است نه علمی.^[۱۳] علامه طباطبائی بر تدریجی بودن خلقت تأکید دارد اما انواع زیستی را مجزا می‌داند. علی مشکینی (در کتاب تکامل در قرآن) معتقد است زبان قرآن با علوم هماهنگ است و نظریه تطور انواع با توحید ناسازگار نیست.^[۱۴]

دیدگاه انصارالمهدی درمورد فرگشت

احمدالحسن رهبر جمعیت مذهبی انصار المهدی، در آثار خود مطالب مبسوطی در تأیید فرگشت دارد.^[الف]

فرقهٔ مذهبی انصار المهدی، جسم آدم و حوا را از نسل نسناس‌ها و نفس آنها را از گِل تلقی می‌کنند.^[۱۵]

دیدگاه احمدیه درمورد فرگشت

دیدگاه‌های جنبش مسلمان احمدیه به فرگشت، این است که آن کاملاً پذیرفته می‌شود، اما به صورت الهی طراحی شده‌است. این جنبش به صورت فعالانه «فرگشت» با هدایت خداوند را تبلیغ می‌کند. در طول دهه‌ها این جنبش نشریات مختلفی را در پشتیبانی از مفاهیم پشت فرگشت منتشر کرده‌است.^[۱۶]

منابع

↑ همچون کتاب توهم بی‌خدایی.

↑ Chang, Kenneth (2009-11-02). "Creationism, Without a Young Earth, Emerges in the Islamic World". The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved 2017-04-24.
↑ "The World's Muslims: Religion, Politics and Society" (PDF). Pew Research Center. April 30, 2013.
↑ Ashraf, Faheem. "Islamic Concept of Creation of Universe Big Bang and Science-Religion Interaction". Retrieved 3 March 2017.
↑ Guessoum, Nidhal (Oct 30, 2010). Islam's Quantum Question: Reconciling Muslim Tradition and Modern Science بایگانی‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۲۸ توسط Wayback Machine (PDF). I.B.Tauris. p. 351. ISBN 9780857730756. Retrieved 3 March 2017.
↑ Suleiman, Omar (31 March 2015). "The Beginning and the End with Omar Suleiman: 6 Days, 7 Heavens, 7 Earths? (Ep. 15)". Bayyinah Institute. Retrieved 23 April 2017.
↑ Dodge, Christine Huda (29 March 2017). "What Islam Believes About the Creation of the Universe". ThoughtCo. Retrieved 23 April 2017.
↑ Wheeler, Brannon M. (18 June 2002). Prophets in the Quran: An Introduction to the Quran and Muslim Exegesis. A&C Black. p. 15. ISBN 9780826449573
↑ Ghlian, Mohamed (6 April 2014). "On Muslims & Evolution" بایگانی‌شده در ۱۰ اوت ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine. On Matters Islamic, Political, Scientific, & Philosophical. Retrieved 23 April 2017.
↑ Lim, Eunice (13 September 2014). "Muslim scholar explains relationship between evolution and the Quran". The Daily Pennsylvanian. Retrieved 23 April 2017.
↑ Zirkle, Conway (1941). "Natural Selection before the "Origin of Species"". Proceedings of the American Philosophical Society. 84 (1): 84–85.
↑ Bakar, Ibrahim Abu (1989). "Some Aspects of Ibn Miskawayh's Thought" (PDF). Islamiyyat: The International Journal of Islamic Studies. 10: 116. ISSN 0126-5636.
↑ Hameed S (2008). "Bracing for Islamic creationism". Science. 322 (5908): 1637–8. doi:10.1126/science.1163672. PMID 19074331
↑ https://hawzah.net/fa/question/view/2309
↑ https://www.mashreghnews.ir/news/47049/استاد-مطهري-نظريه-تکامل-را-ضدالهي-نمي-داند
↑ https://varesin.org/%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%D8%A7-%D8%AA%DA%A9%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D9%82%D8%B3%D9%85%D8%AA-%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85/
↑ Salaheddin, Sinan; Salama, Vivian (September 15, 2014), ISIS Bans Teaching Evolution In Schools, Talking Points Memo, retrieved 2015-02-23

[15] همچون کتاب توهم بی‌خدایی.

[1] Chang, Kenneth (2009-11-02). "Creationism, Without a Young Earth, Emerges in the Islamic World". The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved 2017-04-24.

[2] "The World's Muslims: Religion, Politics and Society" (PDF). Pew Research Center. April 30, 2013.

[3] Ashraf, Faheem. "Islamic Concept of Creation of Universe Big Bang and Science-Religion Interaction". Retrieved 3 March 2017.

[4] Guessoum, Nidhal (Oct 30, 2010). Islam's Quantum Question: Reconciling Muslim Tradition and Modern Science بایگانی‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۲۸ توسط Wayback Machine (PDF). I.B.Tauris. p. 351. ISBN 9780857730756. Retrieved 3 March 2017.

[5] Suleiman, Omar (31 March 2015). "The Beginning and the End with Omar Suleiman: 6 Days, 7 Heavens, 7 Earths? (Ep. 15)". Bayyinah Institute. Retrieved 23 April 2017.

[6] Dodge, Christine Huda (29 March 2017). "What Islam Believes About the Creation of the Universe". ThoughtCo. Retrieved 23 April 2017.

[7] Wheeler, Brannon M. (18 June 2002). Prophets in the Quran: An Introduction to the Quran and Muslim Exegesis. A&C Black. p. 15. ISBN 9780826449573

[8] Ghlian, Mohamed (6 April 2014). "On Muslims & Evolution" بایگانی‌شده در ۱۰ اوت ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine. On Matters Islamic, Political, Scientific, & Philosophical. Retrieved 23 April 2017.

[9] Lim, Eunice (13 September 2014). "Muslim scholar explains relationship between evolution and the Quran". The Daily Pennsylvanian. Retrieved 23 April 2017.

[10] Zirkle, Conway (1941). "Natural Selection before the "Origin of Species"". Proceedings of the American Philosophical Society. 84 (1): 84–85.

[11] Bakar, Ibrahim Abu (1989). "Some Aspects of Ibn Miskawayh's Thought" (PDF). Islamiyyat: The International Journal of Islamic Studies. 10: 116. ISSN 0126-5636.

[12] Hameed S (2008). "Bracing for Islamic creationism". Science. 322 (5908): 1637–8. doi:10.1126/science.1163672. PMID 19074331

[13] ttps://hawzah.net/fa/question/view/2309

[14] ttps://www.mashreghnews.ir/news/47049/استاد-مطهري-نظريه-تکامل-را-ضدالهي-نمي-داند

[16] ttps://varesin.org/%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%D8%A7-%D8%AA%DA%A9%D9%81%DB%8C%D8%B1-%D9%82%D8%B3%D9%85%D8%AA-%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85/

[17] Salaheddin, Sinan; Salama, Vivian (September 15, 2014), ISIS Bans Teaching Evolution In Schools, Talking Points Memo, retrieved 2015-02-23

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[الف]

[۱۵]

[۱۶]