نویسه‌گردانی به نویسه‌های چینی

نویسه‌گردانی به نویسه‌های چینی اشاره به نویسه‌گردانی اسامی غیر چینی، شامل نام افراد و یا نامهای جغرافیایی به نویسه‌های چینی دارد.

کاراکترهای نویسهٔ چینی، ریشه در تصویرنگاری دارند. هر کدام از کاراکترهای چینی، تک‌هجایی بوده و نواخت و همین‌طور معنی و ریشهٔ خود را دارند. به همین دلیل، این که یک هجاء، مانند «لی»، در زبان چینی می تواند با چهار نواخت مختلف (lí، lì، lī، و lǐ)تلفظ شده و همینطور، با چند ده کاراکتر مختلف نوشته شود. به همین دلیل، نویسه‌گردانی به نویسه‌های چینی می تواند امری پیچیده باشد. بسته به کاراکترهای انتخابی، کلمهٔ مورد نظر می‌تواند دارای هجاهایی باشد که ترکیب آن‌ها معانی نخواسته‌ای را می‌رسانند.

به همین دلیل، کشورها و ارگان‌های مختلف، خود لیستی از هجاها و کاراکترهای مطلوب را تهیه کرده‌اند. پرکاربردترین این لیست‌ها، توسط شین‌هوآ، سرویس خبری رسمی چین ارائه شده است.

اسامی و یا هجاهای پر کاربرد، معمولا نوشتاری متفاوت و خاص خویش را دارند. به طور مثال، نام شهر «آتن» به صورت «雅典» (Yǎdiǎn، یَادِیًا)(یادیان) نوشته می‌شود، طوری که دو کاراکتر مورد استفاده به معنی «برازنده» و «زیبا» می‌باشند.

اما برای سایر اسم‌ها، کاراکترهایی که به عنوان استاندارد تعیین شده‌اند، یا معنای انتزاعی دارند، و یا در نوشتار روزمرهٔ چینی مدرن، معنی خویش را از دست داده‌اند و فقط به عنوان نشاندهندهٔ هجا استفاده می شوند.

در میان اقلیت‌های قومی چین، چون مردم اویغور، نویسه‌گردانی به نویسه‌های چینی بسیار پرکاربرد است، چرا که نام و نام خانوادگی آنها بر روی کارت‌های هویت، و همین‌طور نامهای محلات، آبادی‌ها، و شهرهای اویغورنشین، با این روش از ترکی اویغوری به چینی برگردانده می‌شوند.

به طور مثال، نام بازیگر معروف اویغوری‌تبار، دلربا دلمراد، به چینی به صورت «迪丽热巴·迪力木拉提» نوشته می‌شود، (Dí lì rè bā·dí lì mù lā tí)(دی‌لی‌ره‌با‌دی.دی‌لی‌مولا‌تی). تک تک کاراکترهای چینی که برای نشان دادن این هجاها به کار رفته، بر اساس استاندارد رسمی شین‌هوآ می باشند.

جدول تطبیق هجاها با کاراکترهای چینی

جدول لاتین

Transcription from English (IPA) into Chinese
	–	b	p	d	t	ɡ	k	v	w	f	z, dz	ts	s, ð, θ	ʒ	ʃ	dʒ	tʃ	h	m	n	l	r	j	ɡʷ	kʷ	hʷ
–		布(bù)	普(pǔ)	德(dé)	特(tè)	格(gé)	克(kè)	夫(fū) (弗(fú))	夫(fū) (弗(fú))	夫(fū) (弗(fú))	兹(zī)	茨(cí)	斯(sī) (丝(sī))	日(rì)	什(shí)	奇(qí)	奇(qí)	赫(hè)	姆(mǔ)	恩(ēn)	尔(ěr)	尔(ěr)	伊(yī)	古(gǔ)	库(kù)	胡(hú)
ɑː, æ, ʌ	阿(ā)	巴(bā)	帕(pà)	达(dá)	塔(tǎ)	加(jiā)	卡(kǎ)	瓦(wǎ) (娃(wá))	瓦(wǎ) (娃(wá))	法(fǎ) (娃(wá))	扎(zhā)	察(chá)	萨(sà) (莎(shā))	扎(zhā)	沙(shā) (莎(shā))	贾(jiǎ)	查(chá)	哈(hā)	马(mǎ) (玛(mǎ))	纳(nà) (娜(nà))	拉(lā)	拉(lā)	亚(yà) (娅(yà))	瓜(guā)	夸(kuā)	华(huá)
ɛ, eɪ	埃(āi)	贝(bèi)	佩(pèi)	德(dé)	特(tè)/泰(tài)	盖(gài)	凯(kǎi)	韦(wéi)	韦(wéi)	费(fèi)	泽(zé)	策(cè)	塞(sài)	热(rè)	谢(xiè)	杰(jié)	切(qiè)	赫(hè)/黑(hēi)	梅(méi)	内(nèi)	莱(lái)	雷(léi) (蕾(lěi))	耶(yē)	圭(guī)	奎(kuí)	惠(huì)
ɜ, ə	厄(è)	伯(bó)	珀(pò)	德(dé)	特(tè)	格(gé)	克(kè)	弗(fú)	沃(wò)	弗(fú)	泽(zé)	策(cè)	瑟(sè)	热(rè)	舍(shè)	哲(zhé)	彻(chè)	赫(hè)	默(mò)	纳(nà) (娜(nà))	勒(lè)	勒(lè)	耶(yē)	果(guǒ)	阔(kuò)	霍(huò)
iː, ɪ	伊(yī)	比(bǐ)	皮(pí)	迪(dí)	蒂(dì)	吉(jí)	基(jī)	维(wéi)	威(wēi)	菲(fēi)	齐(qí)	齐(qí)	西(xī)	日(rì)	希(xī)	吉(jí)	奇(qí)	希(xī)	米(mǐ)	尼(ní) (妮(nī))	利(lì) (莉(lì))	里(lǐ) (丽(lì))	伊(yī)	圭(guī)	奎(kuí)	惠(huì)
ɒ, ɔː, oʊ	奥(ào)	博(bó)	波(bō)	多(duō)	托(tuō)	戈(gē)	科(kē)	沃(wò)	沃(wò)	福(fú)	佐(zuǒ)	措(cuò)	索(suǒ)	若(ruò)	肖(xiāo)	乔(qiáo)	乔(qiáo)	霍(huò)	莫(mò)	诺(nuò)	洛(luò)	罗(luó) (萝(luó))	约(yuē)	果(guǒ)	阔(kuò)	霍(huò)
uː, ʊ	乌(wū)	布(bù)	普(pǔ)	杜(dù)	图(tú)	古(gǔ)	库(kù)	武(wǔ)	伍(wǔ)	富(fù)	祖(zǔ)	楚(chǔ)	苏(sū)	茹(rú)	舒(shū)	朱(zhū)	楚(chǔ)	胡(hú)	穆(mù)	努(nǔ)	卢(lú)	鲁(lǔ)	尤(yóu)		库(kù)
juː, jʊ	尤(yóu)	比尤(bǐyóu)	皮尤(píyóu)	迪尤(díyóu)	蒂尤(dìyóu)	久(jiǔ)	丘(qiū)	维尤(wéiyóu)	威尤(wēiyóu)	菲尤(fēiyóu)	久(jiǔ)	丘(qiū)	休(xiū)		休(xiū)	久(jiǔ)	丘(qiū)	休(xiū)	缪(miù)	纽(niǔ)	柳(liǔ)	留(liú)
aɪ	艾(ài)	拜(bài)	派(pài)	代(dài) (黛(dài))	泰(tài)	盖(gài)	凯(kǎi)	韦(wéi)	怀(huái)	法(fǎ)	宰(zǎi)	蔡(cài)	赛(sài)		夏(xià)	贾(jiǎ)	柴(chái)	海(hǎi)	迈(mài)	奈(nài)	莱(lái)	赖(lài)	耶(yē)	瓜伊(guāyī)	夸(kuā)	怀(huái)
aʊ	奥(ào)	鲍(bào)	保(bǎo)	道(dào)	陶(táo)	高(gāo)	考(kǎo)	沃(wò)	沃(wò)	福(fú)	藻(zǎo)	曹(cáo)	绍(shào)		绍(shào)	焦(jiāo)	乔(qiáo)	豪(háo)	毛(máo)	瑙(nǎo)	劳(láo)	劳(láo)	尧(yáo)		阔(kuò)
æn, ʌn, æŋ	安(ān)	班(bān)	潘(pān)	丹(dān)	坦(tǎn)	甘(gān)	坎(kǎn)	万(wàn)	万(wàn)	凡(fán)	赞(zàn)	灿(càn)	桑(sāng)		尚(shàng)	詹(zhān)	钱(qián)	汉(hàn)	曼(màn)	南(nán)	兰(lán)	兰(lán)	扬(yáng)	关(guān)	宽(kuān)	环(huán)
ɑn, aʊn, ʌŋ, ɔn, ɒn, ɒŋ	昂(áng)	邦(bāng)	庞(páng)	当(dāng)	唐(táng)	冈(gāng)	康(kāng)	旺(wàng)	旺(wàng)	方(fāng)	藏(zàng)	仓(cāng)	桑(sāng)	让(ràng)	尚(shàng)	章(zhāng)	昌(chāng)	杭(háng)	芒(máng)	南(nán)	朗(lǎng)	朗(lǎng)	扬(yáng)	光(guāng)	匡(kuāng)	黄(huáng)
ɛn, ɛŋ, ɜn, ən, əŋ	恩(ēn)	本(běn)	彭(péng)	登(dēng)	滕(téng)	根(gēn)	肯(kěn)	文(wén)	文(wén)	芬(fēn)	曾(zēng)	岑(cén)	森(sēn)	任(rèn)	申(shēn)	真(zhēn)	琴(qín)	亨(hēng)	门(mén)	嫩(nèn)	伦(lún)	伦(lún)	延(yán)	古恩(gǔ'ēn)	昆(kūn)
ɪn, in, ɪən, jən	因(yīn)	宾(bīn)	平(píng)	丁(dīng)	廷(tíng)	金(jīn)	金(jīn)	温(wēn)	温(wēn)	芬(fēn)	津(jīn)	欣(xīn)	辛(xīn)		欣(xīn)	金(jīn)	钦(qīn)	欣(xīn)	明(míng)	宁(níng)	林(lín) (琳(lín))	林(lín) (琳(lín))	因(yīn)	古因(gǔyīn)	昆(kūn)
ɪŋ	英(yīng)	宾(bīn)	平(píng)	丁(dīng)	廷(tíng)	京(jīng)	金(jīn)	温(wēn)	温(wēn)	芬(fēn)	京(jīng)	青(qīng)	辛(xīn)		兴(xìng)	京(jīng)	青(qīng)	兴(xìng)	明(míng)	宁(níng)	林(lín) (琳(lín))	林(lín) (琳(lín))	英(yīng)	古英(gǔyīng)
un, ʊn, oʊn	温(wēn)	本(běn)	蓬(péng)	敦(dūn)	通(tōng)	贡(gòng)	昆(kūn)	文(wén)	文(wén)	丰(fēng)	尊(zūn)	聪(cōng)	孙(sūn)		顺(shùn)	准(zhǔn)	春(chūn)	洪(hóng)	蒙(méng)	农(nóng)	伦(lún)	伦(lún)	云(yún)
ʊŋ	翁(wēng)	邦(bāng)	蓬(péng)	东(dōng)	通(tōng)	贡(gòng)	孔(kǒng)	翁(wēng)	翁(wēng)	丰(fēng)	宗(zōng)	聪(cōng)	松(sōng)	容(róng)	雄(xióng)	琼(qióng)	琼(qióng)	洪(hóng)	蒙(méng)	农(nóng)	隆(lóng)	龙(lóng)	永(yǒng)			洪(hóng)

منابع

• الگو:PD-old-text
• Names of the World's Peoples (世界人名翻译大辞典), published by the Xinhua News Agency, October 1993, شابک ‎۷۵۰۰۱۰۲۲۱۶/Z21