میرزا جبار محمدزاده
میرزا جبار محمدزاده | |
|---|---|
 | |
| نماینده اولین دوره مجلس ملی نخستین جمهوری ارمنستان | |
| دوره مسئولیت ۱ اوت ۱۹۱۸ – ۴ ژوئن ۱۹۱۹ | |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۲۰ ژانویهٔ ۱۸۸۲ ایروان |
| درگذشته | ۳ ژانویهٔ ۱۹۳۸ (۵۵ سال) باکو |
| علت مرگ | سرکوب سیاسی |
| ملیت | آذربایجانی |
| فرزندان | جلال محمدف |
| تحصیلات | دانشسرای عالی ایروان |
| پیشه | سیاستمدار |
میرزا جبار محمدزاده (ترکی آذربایجانی: Mirzə Cabbar Mirzə Abbas oğlu Məmmədzadə؛ ۲۰ ژانویهٔ ۱۸۸۲ – ۳ ژانویهٔ ۱۹۳۸) آموزشگر، دکترای علوم تربیتی، استاد آذربایجانی (۱۹۳۷) و نماینده اولین دوره مجلس ملی نخستین جمهوری ارمنستان بود.
زندگی‌نامه
[ویرایش]میرزا جبار محمدزاده ۲۰ ژانویه ۱۸۸۲ در شهر ایروان اویزد ایروان، از توابع فرمانداری ایروان در امپراتوری روسیه به دنیا آمد.[۱] ابتدا به تحصیل در منزل پرداخت و سپس در دارالمعلمین ایروان درس خواند.[۲] میرزا جبار پس از فارغ‌التحصیلی از دانشسرای عالی یادشده در سال ۱۹۰۲، در یک امتحان شرکت کرده و موفق به اخذ جواز تدریس شد.[۳][۴] از ماه سپتامبر سال ۱۹۰۲ به عنوان آموزگار در مدرسه‌ای در منطقه نهرم در نخجوان مشغول به کار شد. در سال ۱۹۰۳ در منطقه «قمرلی» و در سال ۱۹۰۴ در «ایمان‌شالی» به تدریس ادامه داد. از سال ۱۹۰۵ تا ۱ سپتامبر ۱۹۰۶ ناظم مدرسه «قمرلی» بود.[۴][۵]
تا ۱۹ ژانویه ۱۹۱۳ به عنوان دانشیار زبان آذربایجانی در دارالمعلمین ایروان فعالیت داشت. در ۱ سپتامبر سال ۱۹۰۶ از میرزا جبار محمدزاده دعوت شد تا در پیش‌دبستانی بنیانگذاری شده توسط «ابادالله‌بیگ مغانلینسکی» در ایروان زبان روسی و ریاضیات را تدریس کند.[۶] جنگ جهانی اول باعث شد که حکومت امپراتوری روسیه مدرسه را از شهر مرزی ایروان به آرماویر منتقل کند. میرزا جبار محمدزاده بین ۲ فوریه سال ۱۹۱۵ الی مه ۱۹۱۶ به کار خود در آنجا نیز استمرار بخشید. تا آن زمان سه کتاب تألیف شده از سوی وی به چاپ رسیده بود.[۷][۸]
داشناک‌ها به دنبال آنکه در سال ۱۹۱۸ در ارمنستان قدرت را به دست گرفتند، مدرسه ایروان و دانشسرای عالی فوق‌الذکر را تعطیل کردند. بنابر این، میرزا جبار محمدزاده با خانواده خود به نخجوان نقل مکان کرد و در کنار اینکه به تدریس زبانهای ترکی آذربایجانی، ترکی استانبولی و روسی در مدرسه می‌پرداخت، در دفاع از نخجوان در برابر حملات داشناک‌ها هم حضور می‌یافت.[۴]
پس از تصرف ارمنستان توسط بلشویک‌ها در سال ۱۹۲۰، میرزا جبار محمدزاده به ایروان برگشت. در اواخر همان سال از ایروان به باکو منتقل شد و مسیر تدریس را آنجا در دانشگاه‌های دولتی آذربایجان، تربیت مدرس و تعاون آذربایجان ادامه داد. علاوه بر شعرسرایی، پشوهش‌هایی در زمینه زبان‌شناسی هم انجام داده و کتابچه راهنمایی به نام «روش‌شناسی آموزش زبان آذربایجانی» به تحریر درآورد. در دهه ۱۹۲۰ بیست جلد کتاب درسی مختص مدارس ابتدایی و متوسطه به زبانهای آذربایجانی و روسی به صورت تنهایی و مشترک تدوین کرد.[۹] بعداً به عنوان رئیس یک دانشکده و دانشیار در دانشگاه تعاون آذربایجان کار کرد. در سال ۱۹۳۵ لقب‌های علمی «نامزد علوم» و پروفسور در رشته زبان و ادبیات و نیز در سال ۱۹۳۷ دکترای علوم را به دست آورد.[۱۰]
در جریان پاکسازی بزرگ و در اکتبر ۱۹۳۷ میرزا جبار محمدزاده و اعضای خانواده اش توسط حکومت شوروی دستگیر شدند.[۸] او در پرونده تحقیقاتی شماره ۱۲۴۹۳ مجرم شناخته و تیرباران شد. چ= همسر و دخترش تبعید شدند. در سال ۱۹۵۷ بی گناهی اش محرز و اثبات شد و پس از مرگش تبرئه شد.ref>Али Саидов (2018-12-23). "Ровесник республики" (به روسی). kaspiy.az. Archived from the original on 2022-11-03. Retrieved 2022-11-03.</ref>[۱۱] His wife and daughter were exiled. He was acquitted in 1957 after his innocence was proven.[۱۲]
منابع
[ویرایش]- ↑ Tarverdiyeva, Kövsər (1992). Məslək dostları. Bakı: Azərnəşr. p. 3.
- ↑ Cəlal Allahverdiyev (2022-04-09). "İctimai-pedaqoji fikir tarixinin görkəmli nümayəndəsi" (به ترکی آذربایجانی). 525-ci qəzet. Archived from the original on 2022-11-03. Retrieved 2022-11-03.
- ↑ Аскер Зейналов (2011). Эриванская интеллигенция (PDF). Баку: Мютерджим. p. 23. Archived from the original on 2019-08-19. Retrieved 2022-11-04.
{{cite book}}: نگهداری یادکرد:پیوند نامناسب (link) - ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ Musa Quliyev (2020-01-10). "Maarifçi və ictimai xadim Mirzə Cabbar Məhəmmədovun ömür yolu haqqında qeydlər" (به ترکی آذربایجانی). 525-ci qəzet. Archived from the original on 2022-11-03. Retrieved 2022-11-03.
- ↑ Ziyəddin Məhərrəmov (2010). İrəvanda məktəbdarlıq və maarifçilik (1800-1920-ci illərdə ədəbi-mədəni mühit) (PDF). Bakı: Nurlan nəşriyyatı. p. 87. Archived from the original on 2021-05-15. Retrieved 2022-11-03.
{{cite book}}: نگهداری یادکرد:پیوند نامناسب (link) - ↑ Аскер Зейналов (2011). Эриванская интеллигенция (PDF). Баку: Мютерджим. p. 53. Archived from the original on 2019-08-19. Retrieved 2022-11-04.
{{cite book}}: نگهداری یادکرد:پیوند نامناسب (link) - ↑ Əsgər Zeynalov (1999). İrəvan ziyalıları. Bakı: Oğuz eli. p. 46.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ Аскер Зейналов (2011). Эриванская интеллигенция (PDF). Баку: Мютерджим. p. 54. Archived from the original on 2019-08-19. Retrieved 2022-11-04.
{{cite book}}: نگهداری یادکرد:پیوند نامناسب (link) - ↑ Ziyəddin Məhərrəmov (2010). İrəvanda məktəbdarlıq və maarifçilik (1800-1920-ci illərdə ədəbi-mədəni mühit) (PDF). Bakı: Nurlan nəşriyyatı. p. 87. Archived from the original on 2021-05-15. Retrieved 2022-11-03.
{{cite book}}: نگهداری یادکرد:پیوند نامناسب (link) - ↑ Cəmşid Cəmşidov (2018-12-08). "Unudulmaz xatirələrin işığında..." (به ترکی آذربایجانی). Ədəbiyyat. Archived from the original on 2018-12-10. Retrieved 2022-11-03.
- ↑ "Дело № 12493 - имена проходящих по делу" (به روسی). ourbaku.com. Archived from the original on 2021-07-31. Retrieved 2022-11-03.
- ↑ Али Саидов (2018-12-16). ""Большой человек" с голосом Левитана" (به روسی). atalar.ru. Archived from the original on 2022-05-20. Retrieved 2022-11-03.
