پرش به محتوا

میثراس

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
با مهر (ایزد ایرانی) اشتباه نشود.
محراب نذری تقدیم شده به میترا، از آلبا یولیا در رومانی، در مجموعه‌های موزه ملی تاریخ رومانی، («به میترای شکست‌ناپذیر، دیوسکوروس [پسر/غلام] مارکوس با کمال میل و شایسته به عهد خود عمل کرد.»)

میتراس یا میثراس (به لاتین: Mithras)، (Μίθρας)[۱] معادلِ یونانیِ میترا، یا مهر (ایزد ایرانی)، نام خدای مردمان ایرانی‌تبار است.[۲] نکته ای که دانشمندان میتراشناسی از زمان فرانس کومون به آن اذعان دارند.[۳] شکل یونانی این نام در شرح حال کوروش بزرگ، کوروش‌نامه، اثری که در قرن چهارم قبل از میلاد نوشته شده‌است، دیده می‌شود.[۴]

کلمه میترا به عنوان نام موجودی ستودنی در متن زرتشتی زند اوستا آمده‌است.[۵][۶] نام‌های خدایان مشابه در زبان‌های هندواروپایی مرتبط شامل میترا (خدای هندو)، "मित्रः" است که در سرودهای ریگ ودایی یافت می‌شود.[۷][۸][۹] در سانسکریت، «میترا» به معنای «دوست» یا «دوستی» است.[۱۰]

در معاهده صلح منقوش در ۱۴۰۰ قبل از میلاد بین هیتی‌ها و پادشاهی هوری‌های میتانی در منطقه جنوب شرقی دریاچه وان در سرزمین کوهستانی ارمنستان، شکل «mi-it-ra» به عنوان نام خدایی ظاهر می‌شود که همراه با چهار الوهیت دیگر به عنوان شاهدان و حافظان «پیمان» ذکر شده‌است.[۱۱] روبرت ترکان این کتیبه را به عنوان «قدیمی‌ترین شواهد میترا در آسیای صغیر توصیف می‌کند.[۱۰][۱۲]

در دوران باستان متاخر، نام یونانی میتراس (مίθραϲ) در متنی که به عنوان مناجات‌نامه میترا، بخشی از پاپیروس بزرگ جادویی پاریس (Paris Bibliothèque Nationale Suppl. gr. 574)، دیده می‌شود. در اینجا به میترا لقب «خدای بزرگ» داده می‌شود و با خدای خورشید هلیوس شناخته می‌شود.[۱۳][۱۴] دربارهٔ اینکه آیا این متن بیانگر آیین میترائیسم است، دیدگاه‌های متفاوتی در میان محققان وجود داشته‌است. فرانس کومون استدلال کرد که اینطور نیست؛[۱۵] ماروین میر فکر می‌کند که چنین است[۱۶]؛ در حالی که هانس دیتر بتز آن را ترکیبی از سنت‌های یونانی، مصری و میترایی می‌بیند.[۱۷][۱۸]

پیوندهای ایرانی نام میترا توسط دانشمندانی مانند دیوید اولانسی تأیید شده‌است که میترائیسم رومی را چیزی جدید تفسیر می‌کنند. سناریوی مورد بحث اولانسی این است که «فرقه رومی میترا در واقع یک دین جدید بود که نام یک خدای ایرانی را به عاریت گرفته بود تا به خود طعمی عجیب و غریب شرقی بدهد.»[۱۹]

به گفته یکی دیگر از مورخان میترائیسم، جان آر. هینلز: «خدا در چهار دین متمایز پرستش منحصر به فرد است: هندوئیسم (به عنوان میترا)، در آیین زرتشتی ایرانی و مانوی (به عنوان میترا)، و در امپراتوری روم (به عنوان میثراس).[۲۰] مری بویس، محقق ادیان ایرانی باستان، می‌نویسد که «اگرچه به نظر می‌رسد میترائیسم امپراتوری روم محتوای ایرانی کمتری نسبت به آنچه مورخان تصور می‌کردند داشته‌است، همچنان «همان‌طور که نام میترا به تنهایی نشان می‌دهد، این محتوا از اهمیت خاصی برخوردار بوده‌است.»[۲۱]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

نگارخانه

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ Charlton T. Lewis, Charles Short. A Latin Dictionary
  2. ↑ Ulansey, David (1991). Origins of the Mithraic Mysteries. New York: Oxford UP. p. 90. ISBN 0-19-506788-6. It is therefore highly likely that it was in the context of Mithridates' alliance with the Cilician pirates that there arose the synchretistic link between Perseus and Mithra which led to the name Mithras (a Greek form of the name Mithra) being given to the god of the new cult.
  3. ↑ Ulansey, David (1991). Origins of the Mithraic Mysteries. New York: Oxford UP. p. 8. ISBN 0-19-506788-6. Cumont's... argument was straightforward and may be summarized succinctly: the name of the god of the cult, Mithras, is the Latin (and Greek) form of the name of an ancient Iranian god, Mithra; in addition, the Romans believed that their cult was connected with Persia (as the Romans called Iran); therefore we may assume that Roman Mithraism is nothing other than the Iranian cult of Mithra transplanted into the Roman Empire.
  4. ↑ Xenophon, Cyropaedia 7.5.53. Cited in Henry George Liddell and Robert Scott, A Greek-English Lexicon
  5. ↑ E.g. in Avesta: Yasna: 1:3 Avesta: Yasna: 1:11
  6. ↑ Ware writes that the Romans borrowed the name "Mithras" from Avestan Mithra.Ware, James R.; Kent, Roland G. (1924). "The Old Persian Cuneiform Inscriptions of Artaxerxes II and Artaxerxes III". Transactions and Proceedings of the American Philological Association. 55: 52–61. doi:10.2307/283007. JSTOR 283007. pp. 52–61.
  7. ↑ E.g. in Rig Veda 3, Hymn 59
  8. ↑ Michael Speidel (1980). Mithras-Orion: Greek hero and Roman army god. Brill. p. 1. ISBN 978-90-04-06055-5. India's sacred literature refers to him since the hymns of the Rig Veda. But it was in Iran where Mithras rose to the greatest prominence: rebounding after the reforms of Zarathustra, Mithras became one of the great gods of the Achaemenian emperors and to this very day he is worshipped in India and Iran by Parsees and Zarathustrians.
  9. ↑ Hopfe, Lewis M.; Richardson, Henry Neil (September 1994). "Archaeological Indications on the Origins of Roman Mithraism". In Lewis M. Hopfe (ed.). Uncovering ancient stones: essays in memory of H. Neil Richardson. Eisenbrauns. p. 150. ISBN 978-0-931464-73-7. Retrieved 19 March 2011. All theories of the origin of Mithraism acknowledge a connection, however vague, to the Mithra/Mitra figure of ancient Aryan religion.
  10. ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Turcan, Robert (1996). The cults of the Roman Empire. Wiley-Blackwell. pp. 196–. ISBN 978-0-631-20047-5. Retrieved 19 March 2011. The name Mithras comes from a root mei- (which implies the idea of exchange), accompanied by an instrumental suffix. It was therefore a means of exchange, the 'contract' which rules human relations and is the basis of social life. In Sanskrit, mitra means 'friend' or 'friendship', like mihr in Persian. In Zend, mithra means precisely the 'contract', which eventually became deified following the same procedure as Venus, the 'charm' for the Romans. We find him invoked with Varuna in an agreement concluded c. 1380 BC between the king of the Hittites, Subbiluliuma, and the king of Mitanni, Mativaza....It is the earliest evidence of Mithras in Asia Minor.
  11. ↑ Thieme, Paul (1960), "The 'Aryan' Gods of the Mitanni Treaties", Journal of the American Oriental Society, 80 (4). pp. 301-317.
  12. ↑ "Mithraism". Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica. Retrieved 2011-04-19. First of all, he was the god of contract and mutual obligation. In a cuneiform tablet of the 15th century bc that contains a treaty between the Hittites and the Mitanni, Mithra is invoked as the god of oath. Furthermore, in some Indian Vedic texts the god Mitra (the Indian form of Mithra) appears both as “friend” and as “contract. ” ...In short, Mithra may signify any kind of communication between men and whatever establishes good relations between them.
  13. ↑ Meyer, Marvin (2006). "The Mithras Liturgy". In A.J. Levine; Dale C. Allison, Jr.; John Dominic Crossan (eds.). The historical Jesus in context. New Jersey: Princeton University Press. p. 180. ISBN 0-691-00991-0. (The reference is at line 482 of the Great Magical Papyrus of Paris. The Mithras Liturgy comprises lines 475 - 834 of the Papyrus.)
  14. ↑ See the Greek text with German translation in Albrecht Dieterich, Eine Mithrasliturgie, 2nd edition, pp 1-2
  15. ↑ The "Mithras Liturgy":Text, Translation and Commentary (Tubingen: Mohr Siebeck, 2003). p.12
  16. ↑ Meyer, Marvin (2006). "The Mithras Liturgy". In A.J. Levine; Dale C. Allison, Jr.; John Dominic Crossan (eds.). The historical Jesus in context. New Jersey: Princeton University Press. pp. 180–182. ISBN 0-691-00991-0.
  17. ↑ The "Mithras Liturgy": Text, Translation and Commentary (Tubingen: Mohr Siebeck, 2003)
  18. ↑ Richard Gordon, "Probably Not Mithras", The Classical Review Vol. 55, No. 1 (March 2005), pp. 99-100.
  19. ↑ Ulansey, David. "The Cosmic Mysteries of Mithras". Retrieved 2011-03-30. However, in 1971 the First International Congress of Mithraic Studies was held in Manchester England... Was it not possible, scholars at the Congress asked, that the Roman cult of Mithras was actually a new religion, and had simply borrowed the name of an Iranian god in order to give itself an exotic oriental flavor?
  20. ↑ Hinnells, John R. (1990), "Introduction: the questions asked and to be asked", in Hinnells, John R. (ed.), Studies in Mithraism, Rome: L'Erma di Bretschneider, p. 11
  21. ↑ Boyce, Mary; Grenet, Frantz (1975). Zoroastrianism under Macedonian and Roman rule, Part 1. Brill. pp. 468, 469. ISBN 90-04-09271-4. Retrieved 2011-03-16. The theory that the complex iconography of the characteristic monuments (of which the oldest belong to the second century A.C.) could be interpreted by direct reference to Iranian religion is now widely rejected; and recent studies have tended greatly to reduce what appears to be the actual Iranian content of this "self consciously 'Persian' religion", at least in the form which it attained under the Roman empire. Nevertheless, as the name Mithras alone shows, this content was of some importance; and the Persian affiliation of the Mysteries is acknowledged in the earliest literary reference to them.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=میثراس&oldid=37245077»