مسجد شیخ نبهان اول
| مسجد شیخ نبهان اول | |
|---|---|
| نام | مسجد شیخ نبهان اول |
| کشور | ایران |
| استان | خوزستان |
| شهرستان | اهواز |
| اطلاعات اثر | |
| نام محلی | عامری |
| نوع بنا | اسلامی |
| سال‌های مرمت | شروع مرمت از سال ۱۳۹۶ |
| کاربری | مذهبی |
| کاربری کنونی | مسجد |
| دیرینگی | قرن ۱۱ هجری قمری |
| بانی اثر | شیخ نبهان اول نصارى كعبى |
| مالک اثر | سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان |
مسجد شیخ نبهان اول قدیمی‌ترین مسجد اهواز به حساب می‌آید. قدمت ساخت این مسجد به اواسط قرن ۱۱ هجری قمری بازمی‌گردد.[۱] این بنا در لیست آثار ملی ایران و زیر نظر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خوزستان است.[۲] یکی از جاذبه‌های جالب مسجد شیخ نبهان اول، بدون مناره بودن آن است. مسجد در زمینی به مساحت ۳۰۹/۳۷ متر مربع، طول ۲۱/۱ متر، عرض ۵/۳۲ متر ارتفاع ۶/۱۵ متر ساخته شده و ۱۶ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و در بنای آن از گل رس و آهک استفاده شده است.
قدمت
[ویرایش]شیخ نبهان اول، حکمران وقت اهواز بنای مسجدی در کوی اهواز قدیم فعلی، کنار رودخانه کارون که در حال حاضر به نام مسجد حاج احمد عامری معروف شده‌است را احداث کرد. این مسجد اولین مسجد اهواز است که قدمت بیش از ۳۰۰ سال دارد.
موقعیت جغرافیایی
[ویرایش]مسجد شیخ نبهان اول در محلهٔ اهواز قدیم یا عامری در ساحل شرقی رود کارون قرار دارد.[۳]
منطقه عامری یکی از محلات قدیمی شهر اهواز است که هسته اصلی شهر را تشکیل می‌داده و در منطقه اهواز قدیم قرار دارد. خانه‌های قدیمی و نخل‌های بلند و پیر، نمای زیبایی به این محله شرق کارون داده است.[۴]
«شیخ نبهان عامری» که مردی مذهبی بود و تحصیلات مکتبخانه‌ای داشت. مسجد شیخ نبهان از ۴ دیوار از جنس گل رس و آهک با سقفی حصیری و کفی خاکی تشکیل شده بود و اهالی منطقه پس از وضو گرفتن در رودخانه کارون که آن روزها تا چند متری مسجد می‌رسید، به عبادت می‌پرداختند. پس از شیخ نبهان «حاج عامر عامری» نیز در شهرهای دیگر از جمله رامهرمز چند مسجد بنا کرد.[۵]
در شبستان مسجد ۶ گنبد- که روی ستون‌هایی به ارتفاع ۹۲ سانتی متر ساخته شده‌اند - وجود دارد. حیاط مسجد دارای طاقچه‌هایی با قوس هلالی است و قوس ورودی شبستان با گل پخته به صورت آجر و کاشی با رنگ فیروزه ای و مشکی تزئین شده. محراب قوس جناقی و شبستان ۳ ورودی داردکه برای پوشش آن‌ها از تیرهایی با چوب ساج استفاده شده‌است. نازک کاری داخل بنا دوباره سازی شده و تا ارتفاع یک متر و ۲۰ سانتی‌متر از کف سنگ« ازاره »کار شده‌است. همچنین حدود ۵۰ تا ۶۰ سال قبل کف مسجد با موزاییک فرش شده، اما اسکلت کلی بنا سالم مانده‌است. از نظر دوره‌بندی این مسجد به قرون متاخر اسلامی یعنی قرون ۱۰ تا ۱۳ اختصاص دارد.[۵]
مرمت
[ویرایش]حاج احمد عامری یکی از نوادگان شیخ نبهان طی دو مرحله در سال های ١٣٣٠ و ١٣٤٧ به دلیل مجاورت با رودخانه کارون و رطوبت بیش از حد مسجد را مرمت و بازسازی کرد و در همان زمان حسینیه ای به نام خودش در کنار مسجد بنا کرد.[۶]
منابع
[ویرایش]- ↑ «مسجد «شیخ نبهان»؛ پرچم‌دار عزای حسینی با قدمت ۳۰۰ سال در اهواز». ایکنا. ۳۰ مرداد ۱۳۹۷.
- ↑ «مرمت آثار تاریخی اهواز قدیم در دستور کار قرار گرفت». خبرآنلاین. ۲۷ فروردین ۱۳۹۷.
- ↑ «تاریخ و زیبایی در مسجد شیخ نبهان اهواز». ایکنا. ۳۰ مرداد ۱۳۹۷.
- ↑ «مرمت آثار تاریخی اهواز قدیم در دستور کار قرار گرفت». تابناک. ۲۷ فروردين ۱۳۹۷. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ شیرین الهایی (۱۶ شهریور ۱۳۹۴). «درهای مسجد عامری به روی «اهواز قدیم» باز است». روزنامه همشهری.[پیوند مرده]
- ↑ «مسجد شيخ نبهان اول و اهواز قديم». اعتماد. ۲۲ مرداد ۱۳۹۵.