محمد کرد علی

محمد کرد علی
زادهٔ	۱۸۷۶م/ ۱۲۹۳ ق دمشق
درگذشت	۱۹۵۳م/ ۱۷ رجب ۱۳۷۲ ق دمشق
ملیت	-
شهروندی	سوری
پیشه(ها)	نویسنده، تاریخ‌نگار، ادیب، لغت، فقه، تاریخ، تفسیرُُ،مفسر و فلسفه، فیلسوف
شناخته‌شده برای	نگارش مجلاتمجله حکومتی هفتگی «الشام» و نگارش در روزنامه «الظاهر» مجله «المقتبس»

محمد کرد علی (به عربی: محمد کرد علی) اسم کامل (به عربی: محمد بن عبد الرزاق بن محمد کرد علی). در سال ۱۲۹۳ه. ق مصادف با ۱۸۷۶م در دمشق سوريه متولد شد واصالت پدرش به سلیمانیه کردستان عراق بر میگردد کرد علی اندیشمند سوری و از مردان ادبی، صلح‌طلب، حامی زبان عربی، اولین وزیر معارف و پرورش سوریه پس از جدایی از عثمانی و رئیس نخستین فرهنگستان زبان عربی در دمشق از زمان تأسیس سال ۱۹۱۹م تا زمان وفاتش در ۱۹۵۳ میلادی بوده‌است. وی در تأسیس فرهنگستان زبان عربی در قاهره نیز مشارکت داشت.

زندگی

«محمد بن عبدالرزاق بن محمد کردعلی» در سال ۱۲۹۳ ق/ ۱۸۷۶ م در دمشق متولد شد. خانواده وی اصالتاً از کردهای سلیمانیه عراق بودند. پس از فراگیری خواندن و نوشتن و قرآن کریم، به مدرسه رشیدیه رفت و در آن جا بود که زبان‌های ترکی و فرانسوی را فرا گرفت. وی کتب ادب، لغت، بلاغت، فقه، تاریخ، تفسیر و فلسفه را نزد عده‌ای از علماء اهل سنت دمشق آموخت. در این زمان به مطالعه کتاب‌های پیشینیان علاقه‌مند شد و پدرش نیز او را در این زمینه تشویق کرد و در گردآوری کتاب‌ها به او کمک کرد.

نژاد

محمد کردعلی اصالتاً عرب نبود؛ پدرش کرد و مادرش چرکسی بود، اما از مدافعان سرسخت زبان و ادبیات عرب در قرن بیستم به شمار می‌رود.

پرونده:Muhammad Kurd-Ali 1976 stamp of Syria.jpg

در سال 1976 دولت سوریه به مناسبت یکصدمین سالگرد تولد محمد کردعلی انتشار داد.

فعالیت ها و حوادث

در سال ۱۸۹۷ م تحریر مجله حکومتی هفتگی «الشام» را در سوریه به عهده گرفت که مدت سه سال ادامه یافت. در سال ۱۳۱۹ ق/ ۱۹۰۱ م به قاهره مهاجرت کرد و در آن جا به مدت ده ماه تحریر مجله «الرائد» مصر را به عهده داشت. سپس از ترس بیماری طاعون که در مصر انتشار یافته بود، به دمشق بازگشت. وی در سال ۱۳۲۶ ق/ ۱۹۰۸ م به دعوت شیخ علی یوسف صاحب، به نگارش در روزنامه «الظاهر» - که در آن روزگار، بزرگ‌ترین نشریه در عالم اسلام بود- مشغول شد. او در دمشق مجله «المقتبس» را که پیش از آن در قاهره منتشر می‌شد، دوباره انتشار داد و از سوی مغرضین و اصحاب نفوذ مورد اتهام واقع شد و به همین دلیل، به صورت مخفیانه به فرانسه رفت. وی مدتی را در فرانسه ماند و در این مدت با سیاسیون و متفکرین آنجا ملاقات نمود. او در مدت اقامتش در پاریس، ۳۵ مقاله نوشت که در کتابی با عنوان «غرائب الغرب» منتشر شد. وی بین در سال ۱۹۱۹ م مجمع علمی عربی(به عربی: مجمع اللغة العربیة) در دمشق را تأسیس نمود و ریاست آن را تا زمان وفاتش (۱۳۷۲ ق/ ۱۹۵۳ م) به عهده داشت.

اساتید

1. شیخ سلیم البخاری
2. شیخ محمد المبارک
3. شیخ طاهر الجزائری

آثار و تالیفات

آثار وی بالغ بر ۲۲ عدد می‌باشد که عناوین تعدادی از آن‌ها عبارت است از: ۱- خطط الشام ۱۳۴۴ ق/ ۱۹۲۵ م؛ ۲- الاسلام و الحضارة العربیة (در دو مجلد)، ۱۳۵۳ ق/ ۱۹۴۳ م؛ ۳- تاریخ الحضارة (ترجمه از فرانسوی)؛ ۴- غرائب الغرب (در دو مجلد)؛ ۵- اقوالنا و افعالنا، ۱۹۴۶ م؛ ۶- دمشق مدینة السحر و الشعر؛ ۷- غابر الاندلس و حاضرها؛ ۸- امراء البیان (در دو جزء)، ۱۹۳۷ م؛

وفات

وی در تاریخ ۱۷ رجب سال ۱۳۷۲ (۱۹۵۳ میلادی) در دمشق دیده از جهان فرو بست و در جوار قبر معاویه خلیفه اموی دفن شد.

جستارهای وابسته

• فارس الخوری