محمدتقی جعفری
محمّدتقی جعفری | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۲۴ مرداد ۱۳۰۲ |
| درگذشت | ۲۵ آبان ۱۳۷۷ (۷۵ سال) |
| مدفن | دارالزهد مبارکه |
| ملیت | ایرانی |
| پیشه(ها) | مفسر، فقیه، عارف، فیلسوف |
| آثار | تفسیر نهج البلاغه، تفسیر مثنوی معنوی، مجموعه آثار و … |
| وبگاه | |
محمّدتقی جعفری (۲۴ مرداد ۱۳۰۲[۱] – ۲۵ آبان ۱۳۷۷) مشهور به علّامه محمّدتقی جعفری مفسر نهج‌البلاغه، فقیه، عارف، فیلسوف و مولوی‌شناس معاصر ایران و از بنیانگذاران حقوق بشر اسلامی و اعلامیه حقوق بشر در اسلام (اعلامیه قاهره) بود.[۲][۳][۴][۵][۶][۷]
زندگی
[ویرایش]محمّدتقی جعفری در ۲۴ مردادِ ۱۳۰۴ (۱۳۴۴ قمری) در شهر تبریز متولّد شد.
تحصیلات
[ویرایش]تحصیلات مقدماتی حوزوی
[ویرایش]محمدتقی نزد مادر مقداری مقدمات دروس و قرآن را آموخت. آنگاه در مدرسهٔ اعتماد تبریز پایه چهارم و پنجم را با رتبه بالا گذراند. سپس به همراه برادرش مقارن سال‌های پایانی جنگ جهانی دوم به مدرسهٔ طالبیه تبریز رفته و تحصیلات علوم دینی را نزد استادان آنجا پی‌گرفت.
تحصیلات عالی حوزوی
[ویرایش]در سال۱۳۲۰ در ۱۸ سالگی، زادگاه خویش را به قصد اقامت در تهران ترک نمود، و در مدرسه مروی نزد استادان تحصیل متن رسائل و مکاسب را پی گرفت. پس از سه سال، در سال ۱۳۲۲ ه.ش به شهر قم مهاجرت نمود و ضمن تحصیل در مدرسه دارالشفای قم ملبس به لباس روحانیت گردید و دروس خارج را در آنجا آغاز کرد.
وی سپس برای ادامه تحصیلات، راهی نجف شد. بیست و سه ساله بود که به درجهٔ اجتهاد نایل گردید و در سال ۱۳۳۶ یا ۱۳۳۷ پس از یازده سال اقامت در نجف به ایران بازگشت.
او فلسفه و عرفان را در کانون فلسفی - عرفانی نجف و تهران تکمیل کرد و تا زمان مرگ به آن اشتغال داشت.
استادان
[ویرایش]از استادان محمدتقی جعفری می‌توان از شیخ محمدکاظم شیرازی، سید عبدالهادی شیرازی، سید ابوالقاسم خویی، مرتضی طالقانی، علی محمد بروجردی، میرزا حسن یزدی، سید جمال الدین گلپایگانی، سید محمد هادی میلانی، میرزا حسن موسوی بجنوردی، شهیدی (صاحب حاشیه بر مکاسب) و سید محسن حکیم و آقا میرزا علی اکبر اهری نام برد.
نامه‌نگاری با برتراند راسل
[ویرایش]محمدتقی جعفری مکاتباتی در زمینه‌هایی همچون عمومیت جستجوی کمال و تناقض بین آزادی انسان با عشق و صلح و در پاره‌ای از موارد دربارهٔ کلّیات فیزیک کوانتوم با ریاضیدان و متفکر انگلیسی برتراند راسل داشته‌است.[۸][۹]
افتخارات
[ویرایش]- دریافت اجازه اجتهاد خود از سید ابوالقاسم خویی.
- دریافت نشان دانش درجه یک از سید محمد خاتمی، ۱۰ مهر ۷۶[۱۰]
- برگزاری مراسم تکریم توسط بنیاد نخبگان استان تهران با حضور جمعی از چهره‌های علمی و فرهنگی کشور، شاگردان ایشان و استعدادهای برتر سال ۱۳۹۵
درگذشت
[ویرایش]محمدتقی جعفری در سال ۱۳۷۷ به دلیل ابتلا به سرطان، ابتدا در ایران تحت درمان قرار گرفت و سپس به انگلستان منتقل شد؛ ولی پس از یک عمل جراحی بر اثر سکتهٔ مغزی در ۲۵ آبان ۱۳۷۷ (۱۴۱۹ قمری) درگذشت. دو روز بعد در دانشگاه تهران بر پیکرش نماز خواندند. سپس پیکرش به مشهد فرستاده شد و در حرم امام رضا دفن شد.[۱۱]
کتاب‌شناسی
[ویرایش]مجموعه آثار
[ویرایش]پس از مرگ جعفری مؤسسه نشر کرامت به مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری تغییر نام داد و یکی از اهداف آن تهیه مجموعه آثار محمدتقی جعفری بود به گونه‌ای که شامل تمام آثار او بشود. این مجموعه به تدریج توسط این مؤسسه منتشر می‌شود. تاکنون آثار زیر به صورت مجموعه آثار انتشار یافته‌اند:[۱۲]
- تکاپوی اندیشه‌ها
- عرفان اسلامی
- بررسی افکار هیوم و راسل
- حقوق جهانی بشر و کاوش‌های فقهی
- پنج شاعر (مولوی، خیام، نظامی، سعدی، حافظ)
دسته‌بندی کتاب‌ها
[ویرایش]اخلاق و مبانی
[ویرایش]- وجدان
- اخلاق و مذهب
ادب و ادبیات
[ویرایش]- مبدأ اعلا
- از دریا به دریا (کشف‌الابیات مثنوی مولوی)
- سه شاعر (حافظ، سعدی، نظامی)
- تحلیل شخصیت خیام
اندیشه‌های مولوی
[ویرایش]- تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی (۱۵ جلد) (چاپ نخست آن در سال ۱۳۴۹ بوده‌است و این شرح پیش از شرح نهج البلاغه نگاشته شده‌است.)
- مولوی و جهان بینی‌ها
- علل و عوامل جذابیت سخنان مولوی.
- فکر واره مثنوی
انسان و جهان‌شناسی
[ویرایش]- ارتباط انسان - جهان
- ایده‌آل زندگی و زندگی ایده‌آل
- فلسفه و هدف زندگی
- آفرینش و انسان
- شناخت انسان در تصعید حیات تکاملی
- انسان در افق قرآن
- حرکت و تحول از دیدگاه قرآن (به انضمام انسان در افق قرآن)
بررسی و نقد
[ویرایش]- بررسی و نقد نظریات دیوید هیوم در چهار موضوع فلسفی
- توضیح و بررسی مصاحبه برتراند راسل - وایِت
- بررسی و نقد برگزیده افکار برتراند راسل
- بررسی و نقد کتاب «سرگذشت اندیشه‌ها»
حقوق سیاسی
[ویرایش]- حقوق جهانی بشر از دیدگاه اسلام و غرب
- حکمت اصول سیاسی اسلام
زیبایی‌شناسی و هنر
[ویرایش]- زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام (چاپ دوم، ۱۳۷۸، مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری)
- موسیقی از دیدگاه فلسفی و روانی و (تهران، ۱۳۸۱، مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری)
عرفان و معرفت
[ویرایش]- عرفان اسلامی
علوم جدید
[ویرایش]- بررسی فقهی و حقوقی طرح ژنوم انسانی
فقه
[ویرایش]- رسائل فقهی (منابع فقه)
- الرضاع
- تعبد و تعقل در فقه اسلامی
فلسفه (مضاف و مطلق)
[ویرایش]- همگرایی دین و دانش
- نهایهٔ الادراک الواقعی بین الفلسفه القدیمه و الحدیثه
- تحقیقی در فلسفه علم
فلسفه عملی
[ویرایش]- علم و دین در حیات معقول
- شناخت از دیدگاه علمی و قرآن
کلام و کلام جدید
[ویرایش]- الامر بین الامرین
- جبر و اختیار
- فلسفه دین
معارف مکتبی
[ویرایش]- نیایش امام حسین (ع) در صحرای عرفات
- امام حسین (ع) شهید فرهنگ پیشروِ انسانیت
- امید و انتظار
- معارف الهی
نهج البلاغه
[ویرایش]- ترجمه و تفسیر نهج البلاغه (۲۷ جلد) (چاپ نخست از جلد اول آن در سال ۱۳۵۷ و چاپ نخست جلد آخر آن در سال ۱۳۷۸ منتشر گردید.[۱۳] در سال ۱۳۹۸ ه.ش طی ویرایشی چاپ جدید آن در ۱۰ جلد و مباحث حذف شده آن در قالب مجموعه آثار منتشر شد)
- ترجمه کامل نهج البلاغه
- فکر وارهٔ نهج‌البلاغه
پرسش و پاسخ
[ویرایش]- تکاپوی اندیشه‌ها (۲ مجلد)
- در محضر حکیم
- حیات معقول
کلیات
[ویرایش]- مجموعه مقالات.
- پیام خرد.
- طرحی برای انقلاب فرهنگی.
- فرهنگ پیرو، فرهنگ پیشرو.[۱۲]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ «روز فرهنگی شهرستان به مناسبت سالروز تولد علامه جعفری برگزار می‌شود». dana.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۱۳.
- ↑ Miri, Seyed Javad (2010-08-14). Reflections on the Social Thought of Allama M.T. Jafari: Rediscovering the Sociological Relevance of the Primordial School of Social Theory (به انگلیسی). University Press of America.
- ↑ «آثار علامه جعفری مشحون از آرا و نظریات ابتکاری و بدیع است». خبرگزاری مهر. ۲۵ آبان ۱۴۰۰. دریافت‌شده در ۲۲ آذر ۱۴۰۲.
- ↑ «دربارهٔ علامه‌محمدتقی جعفری | مکاتبه‌هایی مبنی بر منطق و خردگرایی». ایرنا. ۲۵ آبان ۱۳۹۸. دریافت‌شده در ۲۲ آذر ۱۴۰۲.
- ↑ «زندگینامه: محمد تقی جعفری (۱۳۰۴–۱۳۷۷)». همشهری آنلاین. دریافت‌شده در ۲۲ آذر ۱۴۰۲.
- ↑ «گفت‌وگو با سیدجواد میری پیرامون علامه محمدتقی جعفری». مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. ۱۳۹۶-۰۵-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۱۳.
- ↑ «زندگینامه علامه محمد تقی جعفری و مروری بر آثار ایشان». شبکه اطلاع‌رسانی دانا. ۱۳۹۴-۰۵-۱۱. دریافت‌شده در ۲۲ آذر ۱۴۰۲.
- ↑ «مکاتبه علامه جعفری و برتراند راسل». پارسینه. ۱۰ بهمن ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۲ آذر ۱۴۰۲.
- ↑ «علامه جعفری در آخرین نامه به برتراند راسل چه نوشت؟ / دلایل دشمنی مخالفان فلسفه و مثنوی با علامه». خبرگزاری ایلنا. ۱۴۰۰-۰۸-۲۵. دریافت‌شده در ۲۲ آذر ۱۴۰۲.
- ↑ «همه چیز دربارهٔ نشان‌های دولتی و نظامی در ایران». ایسنا. ۲۴ آذر ۱۳۹۹. دریافت‌شده در ۲۲ آذر ۱۴۰۲.
- ↑ محمد تقی عارفیان (آبان ۱۳۸۲). «ابن سینای زمان؛ درگذشت علامّه محمدتقی جعفری». مجله گلبرگ. شماره 44. پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ «استاد جعفری». موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۲-۱۳.
- ↑ «ترجمه و تفسیر نهج البلاغه. دفتر نشر فرهنگ اسلامی ۱۳۵۷». سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.[پیوند مرده]
پیوند به بیرون
[ویرایش]
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
| سایر | |
- اسلامشناسان مسلمان شیعه
- الهیدانان اهل ایران
- خاکسپاریها در حرم امام رضا
- دانشوران اهل ایران
- درگذشتگان ۱۳۷۷
- درگذشتگان ۱۹۹۸ (میلادی)
- دریافتکنندگان نشان دانش (جمهوری اسلامی)
- روحانیان شیعه اهل ایران
- زادگان ۱۳۰۴
- زادگان ۱۹۲۵ (میلادی)
- عالمان مسلمان
- فقیهان شیعه اهل آذربایجان شرقی
- فقیهان شیعه دوازدهامامی
- فیلسوفان آذریتبار اهل ایران
- فیلسوفان اهل تبریز
- مترجمان اهل ایران
- مترجمان اهل تبریز
- مترجمان سده ۲۰ (میلادی)
- مراجع تقلید شیعه اهل استان آذربایجان شرقی
- مراجع تقلید شیعه اهل استان تهران
- مراجع تقلید و روحانیون اهل آذربایجان ایران
- مولویشناسان اهل ایران
- نویسندگان متون دینی اهل ایران
- هیومشناسان