لهجه کاشانی
لهجه کاشانی یا لهجه کاشی یا کاشونی یکی از لهجه‌های زبان فارسی است که در شهر کاشان و برخی روستاهای اطراف رواج دارد. این لهجه با گویش‌های بسیاری از روستاهای اطراف که از زبان‌های ایرانی مرکزی هستند متفاوت است.[۱] این لهجه با وجود تاثیرپذیری از فارسی معیار بسیاری از ویژگی‌های آوایی خود را حفظ کرده‌است.[۲]
| لهجه کاشانی | |
|---|---|
| کاشی، کاشونی | |
| زبان بومی در |  ایراناستان اصفهان |
| منطقه | شهرستان کاشان |
| فارسی | |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۳–۶۳۹ | – |
برخی کلمات کاشانی
[ویرایش]| فارسی | کاشانی | نحوهٔ تلفظ |
|---|---|---|
| مارمولک | قَلمِجِه | Ghalmeje |
| دیگر، بعداً | دِگِ | Dege |
| گنجشک | پِرِسکه | pereske |
| قند | قَ | Gha |
| این، آن قسمت | ای گُلِه | Ee goleh |
| پسندیده، زیبا | مَقبول | Maghboul |
| گرفتن، خریدن | اسِدَن | Essedan |
| بند لباس | رِجِه | Reje |
| قسمتی از چیزی، نیمه | آله | Aleh |
| آرام، آهسته | یاواش | Yavash |
| رخت خواب بچه | نالی | nali |
| نسیم | شِمال | Shemal |
| اینقدر | اِقِدِ | Eghede |
| کنارش قرار بده | تَنگِش نِه | Tangesh neh |
| همین | همی | Hemi |
| به تو می‌گویم | بشد می گو ام | Beshed Migooam |
| سردمان شد | چاییدیمو | Chayidimoo |
| بشین | بیشی | Beyshi |
| بخواب | باخواب | Bakhab |
| آبکش | پالاش | Palash |
| ناودان | نابدو | Nabdoo |
| بگذار | نِه | Neh |
| کبوتر | کفدَر | Kafdar |
| شغال | شاغال | Shaghal |
| گاو | گاب | Gab |
| ظرف سطل مانند یا خود سطل | پیت | Pit |
| پشت بام | پُش بو | Poshboo |
| روی خودت بینداز (معمولا برای
پتو و... استفاده میشود) |
پَر گی | Pargi |
| بین آن بگذارم | لاش آغونم | Lash aghunam |
| لوبیا | لوبیاب | Lubiab |
| بکش | تَی گیر | Täy geer |
| انگار که... | پندری | Pandery |
| بپر | وَرجه | Varje |
| درست کن_بدوز_به هم وصل کن | بپنگو | Bepangoo |
| اشتباهی | آلِشی | aleshi |
| یاکریم | قوقو | gho gho |
| هست ، وجود دارد | هَ | ha |
| نیست اگر بود می اومد | نی بو می مَدم | d
ni bo mi madam |
| اگر | اِگه | Ege |
|الهی جلوی شیر آب بذارمت(حرکتی که قبل از قربانی کردن خروس میکنند) |اِلای لِبِ شیرِت نَم |Elay lebe shired nam |- |خمیازه |دَن آبه |Dan Abe |- |بدو ، سریع باش |بِجِه |Bejje |-
نمونه‌هایی از ضرب‌المثل‌ها
[ویرایش]در زیر به برخی از ضرب‌المثل‌ها که در این لهجه رایج است اشاره می‌گردد:
- لاف دِ غربِتُ گوز در بازار مسگرا: لاف‌زدن فرد بی‌شخصیت در جایی که او را نشناسند.
- اِقِدِ لَی(نگ)تو هَواس،لَنگِ پِرِسکه توش گُمَ: (انقدر پا رو به هواست که پای گنجشک گم شده است)وضعیت پراز هرج ومرج است.
حُلقومِد هَم آد (الهی گلوت بسته بشه)
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- شاطری، علی‌اصغر (۱۳۹۴). ضرب‌المثلای کاشونی. مرسل. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۶۴۴۶-۸۰-۹.
- عاطفی، حسن (۱۳۸۶). لغات و ضرب‌المثل‌های کاشانی. مرسل. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۹۷۲-۰۳۷-۱.
پانویس
[ویرایش]- ↑ «اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان کاشان». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ مارس ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۳ آوریل ۲۰۱۲.
- ↑ برخی ویژگی‌های آوایی در لهجه کاشانی[پیوند مرده]