لری ثلاثی
این صفحه مطابق سیاست حذف ویکی‌پدیا برای حذف در نظر گرفته شده است. لطفاً اندیشه‌های خود را دربارهٔ این موضوع در نظرخواهی مربوط به این صفحه، که در صفحهٔ نظرخواهی‌های برای حذف، قرار دارد، به اشتراک بگذارید. در ویرایش آزاد هستید، ولی صفحه نباید خالی شود و این آگاه‌سازی تا زمانی که بحث بسته شود نباید حذف شود. برای اطلاعات بیشتر، به ویژه دربارهٔ ادغام یا انتقال صفحه در مدت بحث، راهنمای حذف را بخوانید. |
لری ثلاثی یا به عقیده برخی لری زندی،گویشی از زبان لری با بیش از یک میلیون گویشور و از دسته گویش های لری شمالی است.[۱]که به طور گسترده در استان های همدان ،کرمانشاه ،لرستان، استان مرکزی به آن تکلم می شود.
| لری ثلاثی | |
|---|---|
| زبان بومی در | ایران |
| منطقه | لرستان،مرکزی،کرمانشاه،همدان |
شمار گویشوران | ۱،۵۰۰،۰۰۰ (بدون تاریخ) |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۳–۶۳۹ | lrl |
ولایت ثلاث
[ویرایش]مردم ولایت ثلاث لرهای ثلاثی بوده که هم اکنون نیز در این مناطق زندگی میکنند مردم این منطقه را ایل ها و طوایف قوم لر تشکیل میدهند ، در کتاب زبده التواریخ اثر حافظ ابرو نگارش ۷۷۰ هجری قمری ، این مناطق را جز سرزمین لرکوچک ذکر کرده است.[۲] در تاریخ کردستان اثر شیخ مردوخ کردستانی از این منطقه به عنوان یکی از ولایت های بزرگ لرستان ذکر شده است.[۳] در سفرنامه هوگوگروته از ناون ، توی سرکان و ملایر به عنوان شهر های لرهای فیلی ذکر شده است.[۴] سیف الدوله قاجار در سفرنامه خود به ولایت ثلاث ذکر می‌کند که مردم نهاوند ، ملایر و تویسرکان از ایل ها و طوایف لر می‌باشند.[۵][۶] امروزه نهاوند به همراه ملایر و تویسرکان یکی از سه شهرستان لرنشین استان همدان محسوب می‌شود، اکثریت ساکنین این شهرستان ها لر یا لرتبار می‌باشند.[۷][۸]که به گویش لری ثلاثی سخن می‌گویند.[۹][۱۰]در وبگاه رسمی استان همدان و استانداری استان همدان ، مردم این شهرستان ها از قوم لر می باشند که به زبان لری سخن می‌گویند.[۱۱][۱۲][۱۲] دانشنامهایرانیکا نیز مینویسد مردم نهاوند ، ملایر ، تویسرکان لرهایی هستند که لری شمالی را به عنوان زبان مادری سخن می گویند[۱۳]که اکثر مردم این ولایت لر بوده اند.[۱۴][۱۵]
پراکندگی جغرافیایی
[ویرایش]
استان همدان: زبان رایج غالب در شهرستان های، ملایر، نهاوند ، تویسرکان، و بخشی از اسدآباد روستاهای همرز با تویسرکان است.
استان لرستان:زبان رایج غالب در شهرستان های بروجرد
استان مرکزی: زبان رایج غالب شهرستان شازند و خنداب و توره بخش شراه،دهستان کزاز،زالیان و تقریبا تمامی روستاهای هم‌مرز ملایر و بروجرد است.[۱۶][۱۷]
استان کرمانشاه: از زبان های رایج در شهرستان کنگاور و روستاهای آن است.[۱۸]
زیرگویش ها
[ویرایش]گویش لری نهاوندی
گویش لری شازندی
جستارهای وابسته
[ویرایش]لهجه لری نهاوندی
لهجه لری تویسرکانی
لهجه لری ملایری
لهجه لری بروجردی
لهجه لری سیلاخوری
منبع
[ویرایش] | این یک مقالهٔ خرد مرتبط با زبان است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |
- ↑ «LORI LANGUAGE ii. Sociolinguistic Status of Lori». iranica.
- ↑ زبده التواریخ. صفحه ۵۰۳. اثر حافظ ابرو. وقایع سال۷۷۷ هجری
- ↑ تاریخ مردوخ بخش دوم صفحه ۷۱
- ↑ سفرنامه هوگوگروته ص ۴۰
- ↑ «سفرنامه مکه سیف الدوله قاجار (ص۲۷۱)».
- ↑ زین العابدین شیروانی. «سفرنامه زین العابدین شیروانی».
- ↑ «نهاوند؛ سومین شهر پرجمعیت همدان». www.softinja.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۰۵.
- ↑ «جایگاه یک شهر». پایگاه خبری یافته (لرستان). ۲۰۱۹-۰۳-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۰۵.
- ↑ «آشنایی با جغرافیا و زبان لرهای استان مرکزی و اراک - درگاه اینترنتی استان مرکزی». ۲۰۱۸-۰۱-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۲-۲۶.
- ↑ . اطلس زبانهای ایران http://iranatlas.net/index.html?module=module.language-distribution.hamadan#eyJ0IjoieCIsImkiOiI2NGYwMzM4NzQzNDliYmUxMDg2YWJhZjg2OTY1MGJhYyIsInMiOjE3MDE1NTg4MTA2NDl9. پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ مه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۲ مه ۲۰۰۸.
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ «LORI DIALECTS». Iranica. دریافت‌شده در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۴.
- ↑ «LORI LANGUAGE ii. Sociolinguistic Status of Lori». iranica.
- ↑ چگینی، محمد. «مسئله انتخابات دوره چهارم مجلس شورای ملی در ولایت ثلاث. ج.۱، ش.۲، بهار ۱۳۹۰». نشریه اسناد بهارستان. دریافت‌شده در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۴.
- ↑ تاریخ همدانجلد ۱ ص ۲۸۷.
- ↑ «شهرستان شازند - ویکی‌شهید». wikishahid.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۱۷.
- ↑ «آشنایی با جغرافیا و زبان لرهای استان مرکزی و اراک - درگاه اینترنتی استان مرکزی». ۲۰۱۸-۰۱-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۱۷.
- ↑ «معرفی شهرستان کنگاور درگاه استان کرمانشاه». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ ژانویه ۲۰۲۳. دریافت‌شده در ۱۷ ژانویه ۲۰۲۳.