پرش به محتوا

فهرست زیرگونه‌های کمرکلی جنگلی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرنده‌ای با نوک بلند، پشت آبی مایل به خاکستری و زیرتنه مایل به قرمز
S. e. caesia (انگلستان)، بخشی از گروه زیرگونه‌ای S. e. caesia
پرنده‌ای با نوک بلند، پشت آبی مایل به خاکستری و زیرتنه سفید
S. e. europaea (سوئد)، بخشی از گروه زیرگونه‌ای S. e. europaea

کمرکلی جنگلی (نام علمی: Sitta europaea) یک گنجشک‌سان کوچک است که در سراسر نواحی معتدل آسیا و اروپا یافت می‌شود. این گونه بیش از ۲۰ زیرگونه دارد، به‌طوری که تعداد دقیق آن بستگی به این دارد که تفاوت‌های کوچک بین جمعیت‌ها چقدر ارزیابی شود. این مقاله از Handbook of the Birds of the World Alive در سال ۲۰۱۳ پیروی می‌کند که شکل‌های شناخته شده‌تری از چرخ‌ریسک‌ها، کمرکلی‌ها و دارخزک‌ها نسبت به سال ۱۹۹۶ دارد. با توجه به شباهت‌های بین شکل‌های جغرافیایی کمرکلی جنگلی، مرز زیرگونه‌ها تا حدودی سیال هستند، اگرچه اکنون کمتر از نیمی از تعداد آن‌ها نسبت به سال ۱۹۶۷ شناسایی شده‌است.[۱]

گونه‌های کمرکلی جنگلی را می‌توان به سه گروه اصلی تقسیم کرد. گروه زیرگونه‌ای شمالی S. e. caesia که در اروپا، شمال آفریقا و خاورمیانه یافت می‌شوند، گروه زیرگونه‌ای اروپایی S. e. europaea که در اسکاندیناوی، روسیه، ژاپن و شمال چین یافت می‌شوند و گروه زیرگونه‌ای چینی S.e. sinensis که در جنوب و شرق چین و تایوان یافت می‌شوند. این‌ها ممکن است تا همین اواخر نسبتاً از نظر جغرافیایی از یکدیگر جدا شده باشند. پرندگان با ویژگی‌های میانی در جایی پراکنش دارند که محدوده گروه‌ها همپوشانی دارند. توضیحات زیر مربوط به نرها است. ماده‌ها معمولاً کمی کدرتر با رنگ قهوه‌ای در خط چشمی و زیرتنه رنگ پریده‌تر هستند، اگرچه جنس‌ها در گروه چینی S.e sinensis بسیار شبیه هم هستند.[۲][۳]

گروه زیرگونه‌ای شمالی S. e. caesia

[ویرایش]

گروه S. e. caesia بیشتر در اروپا و همچنین شمال آفریقا و خاورمیانه یافت می‌شود. اعضای این گروه دارای سینه نخودی و گلوی سفید هستند.

زیرگونه‌های فهرست شده از نظر جغرافیایی[۳]
زیرگونه‌ها توصیف‌گر دامنه پراکنش ویژگی‌ها
S. e. caesia وولف، ۱۸۱۰[۴] بیشتر اروپای غربی از جنوب تا شمال اسپانیا، رشته کوه‌های آلپ، یونان و غرب ترکیه، شمال به دانمارک، از شرق به مناطق غربی لهستان، رومانی و بلغارستان می‌رسد. روتنه خاکستری آبی، خط چشمی مشکی، گلوی سفید. بقیه زیرتنه به رنگ نارنجی، در پشت و پهلوها قرمز آجری می‌شوند. نشانه‌های سفید در زیر دم.
S. e. hispaniensis ویتربی، ۱۹۱۳[۵] مرکز و جنوب اسپانیا، پرتغال و شمال مراکش مانند S. e. caesia، اما زیرتنه صورتی کم‌رنگ‌تر است
S. e. cisalpina ساچتلبن، ۱۹۱۹[۶] جنوبی‌ترین بخش سوئیس، ایتالیا از جمله سیسیل، جنوب کرواسی و جنوب غربی مونته‌نگرو مانند S. e. caesia، اما زیرتنه روشن‌تر و نارنجی‌تر، نوک کوتاه‌تر و نوک تیزتر
S. e. levantina هارترت، ۱۹۰۵[۷] جنوب ترکیه مانند S. e. hispaniensis اما زیرتنه صورتی بیشتر و کمتر نخودی، پهلوها کم‌رنگ، روتنه خاکستری کم‌رنگ‌تر
S. e. persica ویتربی، ۱۹۰۳[۸] جنوب شرق ترکیه، شمال عراق و غرب ایران رویه کوچک و خاکستری کم‌رنگ‌تر، پیشانی سفید و نوار ابرویی، زیرتنه کرمی، نوک کوتاه و نازک
S. e. caucasica ریچنوف، ۱۹۰۱[۹] شمال شرق ترکیه، جنوب غربی روسیه، گرجستان، ارمنستان و آذربایجان رویه کوچک و خاکستری تیره، پیشانی اغلب مایل به سفید، زیرتنه به رنگ نارنجی روشن
S. e. rubiginosa تچوسی و زرودنی، ۱۹۰۵[۱۰] قفقاز جنوبی و شمال ایران مانند S. e. caucasica اما روتنه تیره‌تر، زیرتنه کم‌رنگ‌تر، معمولاً بدون پیشانی سفید است.

گروه زیرگونه‌ای اروپایی S. e. europaea

[ویرایش]

گروه S. e. europaea در اسکاندیناوی و روسیه تا ژاپن و شمال چین یافت می‌شود. اعضای گروه دارای سینه سفید هستند.

زیرگونه‌های فهرست شده از نظر جغرافیایی[۳][الف]
زیرگونه‌ها توصیف‌گر دامنه پراکنش ویژگی‌ها
S. e. europaea لینه، ۱۷۵۸[۱۱] جنوب اسکاندیناوی و جزایر بالتیک، غرب روسیه، شرق لهستان، رومانی و بلغارستان، شمال غرب ترکیه و اوکراین زیرگونه نمادین. زیرتنه آبی مایل به خاکستری، خط چشمی مشکی. گلو و زیرتنه به رنگ سفید یا کرمی، پهلوها و پشت قرمز زنگاری.
S. e. asiatica گولد، ۱۸۳۷[۱۲] مرکز روسیه از غرب به دریاچه بایکال، شمال قزاقستان و غرب مغولستان همانند زیرگونه نمادین، اما کوچک‌تر. نوک کوتاه‌تر و نوک تیزتر، پیشانی و نوار ابرویی سفید.
S. e. arctica بوتورلین، ۱۹۰۷[۱۳] شمال شرق سیبری بزرگ با خط چشمی سیاه باریک‌تر و کوتاه‌تر از هر زیرگونه دیگر، پیشانی و نوار ابرویی کمی سفید. سینه و مرکز زیرتنه سفید، پهلوها به رنگ بلوطی.
S. e. baicalensis تاجانوفسکی، ۱۸۸۲[۱۴] سیبری در شرق دریاچه بایکال، مغولستان مرکزی و شمال شرق چین بزرگ‌تر از S. e. asiatica، با نوک بلندتر و روتنه تیره‌تر، پیشانی و نوار ابرویی کمی سفید.
S. e. sakhalinensis بوتورلین، ۱۹۱۶[۱۵] جزیره ساخالین بسیار کوچک‌تر از S. e. baicalensis با روتنه اندکی رنگ پریده‌تر و پیشانی سفید با نوک کوتاه.
S. e. clara اشتینگر، ۱۸۸۷[۱۶] کوریل جنوبی و هوکایدو (ژاپن) بزرگ‌تر از S.e. asiatica، روتنه نسبتاً رنگ‌پریده، پیشانی و نوار ابرویی سفید کم‌رنگ.
S. e. takatsukasai مومیاما، ۱۹۳۱[۱۷] جزایر کوریل مرکزی دارای بزرگترین نوک میان همه زیرگونه‌ها. شکم سفید یک‌دست، روتنه خاکستری، روتنه به‌طور مشابه رنگ پریده اما نه چندان آبی، پیشانی و نوار ابرویی سفید پررنگ.
S. e. albifrons تاجانوفسکی، ۱۸۸۲[۱۴] شمال شرق روسیه و جزایر کوریل شمالی بزرگ با نوک سنگین، زیرتنه تیره، شکم نخودی.
S. e. amurensis آر. سوینهو، ۱۸۷۱[۱۸] منچوری خارجی، منطقه پریمورسکی (روسیه)، شمال شرقی چین و کره بزرگ با نوک تنومند، روتنه تیره‌تر از S. e. baicalensis، کمی سفید، در صورت وجود، روی پیشانی یا نوار ابرویی.
S. e. hondoensis بوتورلین، ۱۹۱۶[۱۵] هونشو، شیکوکو و کیوشوی شمالی (ژاپن) مشابه S.e. amurensis، اما قسمت بالایی کمی رنگ‌تر و آبی‌تر، پیشانی سفید برجسته و سوپرسیلیوم، نوک کمی کوچک‌تر
S. e. roseillia بناپارت، ۱۸۵۰[۱۹] کیوشوی جنوبی مشابه S.e. amurensis، اما روتنه تیره‌تر، پایین سینه و شکم متمایل به تیره‌تر است
S. e. bedfordi اوگیلوی-گرانت، ۱۹۰۹[۲۰] جزیره چجو، کره جنوبی مشابه S. e. roseillia، اما گلو و سینه سفیدتر و شکم به رنگ نارنجی نخودی تیره‌تر است
S. e. seorsa پورتنکو، ۱۹۵۵[۲۱] شمال غربی چین مانند S. e. asiatica اما کمی بزرگ‌تر، سفیدی پیشانی و نوار ابرویی برجسته‌تر و شکم نخودی رنگ‌پریده

گروه زیرگونه‌ای چینی S. e. sinensis

[ویرایش]

زیرگونه‌های گروه چینی S. e. sinensis در جنوب و شرق چین و همچنین تایوان یافت می‌شوند. رنگ سینه و گلوی آن‌ها نخودی است.

زیرگونه‌های فهرست شده از نظر جغرافیایی[۳][ب]
زیرگونه‌ها توصیف‌گرها دامنه پراکنش ویژگی‌ها
S. e. sinensis ورو، ۱۸۷۰[۲۲] جنوب و شرق چین گلو و زیرتنه نخودی کم‌رنگ، در پهلوها روشن‌تر، پهلوهای پشتی قرمز آجری
S. e. formosana بوتورلین، ۱۹۱۱[۲۳] تایوان مانند S. e. sinensis اما کوچک‌تر با نوک بلندتر، زیرتنه رنگ‌پریده و پیشانی مایل به سفید

یادداشت

[ویرایش]
  1. ↑ Harrap and Quinn lump S.  e.  baicalensis, S.  e.  takatsukasai, S.  e.  clara and S.  e.  hondoensis into S.  e.  asiaticus
  2. ↑ Harrap and Quinn lump S.  e.  formosana into S.  e.  sinensis

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ Greenway, James C; Mayr, Ernst; Moreau, Reginald E; Rand, Austin L; Salomonsen, Finn; Snow, David (1967). Check-list of Birds of the World: A Continuation the Work of James L. Peters. Vol. XII. Cambridge, Massachusetts: Museum of Comparative Zoology. pp. 126–128.
  2. ↑ Harrap, Simon; Quinn, David (1996). Tits, Nuthatches and Treecreepers. London: Christopher Helm. pp. 109–114. ISBN 978-0-7136-3964-3.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ del Hoyo, Josep; Elliott, Andrew; Sargatal, Jordi; Christie, David A. (eds.). "Eurasian Nuthatch". Handbook of the Birds of the World Alive. Lynx Edicions. Retrieved 10 March 2014.
  4. ↑ Meyer, Bernhard; Wolf, Johann, eds. (1810). Taschenbuch der deutschen Vögelkunde, oder, Kurze Beschreibung aller Vögel Deutschlands, Erster Theil (به آلمانی). Vol. Th. 1-3, c. 1. Frankfurt: Verlegt von Friedrich Wilmans. p. 128.
  5. ↑ Witherby, Harry Forbes (1913). "Amended name, Sitta europcea hispaniensis, for S. minor Brehm". Bulletin of the British Ornithologists' Club. 31: 78.
  6. ↑ Sachtleben, H. (1919). "Sitta europaea cisalpina subsp. n." Anzeiger der Ornithologischen Gesellschaft in Bayern (به آلمانی). 1: 7–8.
  7. ↑ Hartert, Ernst (1903). Die Vögel der paläarktischen Fauna systematische Übersicht der in Europa, Nord-Asien und der Mittelmeerregion vorkommenden Vögel (به آلمانی). Vol. 3. Berlin: R. Friedländer & Sohn. p. 333.
  8. ↑ Witherby, Harry Forbes (1903). "Journey in Fars, S.W. Persia". Ibis. Series 8. 3 (4): 531. doi:10.1111/j.1474-919X.1903.tb03955.x.
  9. ↑ Reichenow, Anton (1901). "Sitta caesia caucasica Rchw. n. sp". Ornithologische Monatsberichte (به آلمانی). 9: 53.
  10. ↑ Tschusi zu Schmidhoffen, Viktor von; Zarudny, Nikolai (1905). "Über palaearktische Formen. (IX.)" (PDF). Ornithologisches Jahrbuch (به آلمانی). 16: 140.
  11. ↑ Linnaeus, Carl (1758). Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata (به لاتین). Vol. v.1. Holmiae: Laurentii Salvii. p. 115.
  12. ↑ Gould, John (1837). The birds of Europe. Vol. 3. London: John Gould. p. 236.
  13. ↑ Buturlin, Sergei Aleksandrovich (1907). "Sitta europaea arctica". Псовая и ружейная охота [Hounds and Hunting Rifle] (به روسی). 13: 87.
  14. ↑ ۱۴٫۰ ۱۴٫۱ Taczanowski, Władysław (1882). "Oiseaux recueillis par le Dr Dybowski au Kamtschatka". Bulletin de la Société Zoologique de France (به فرانسوی). 7: 385.
  15. ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ Buturlin, Sergei Aleksandrovich (1916). "Труды Императорского Петроградского общества естествоиспытателей" [A short Review of Nuthatches (Fam. Sittidae)]. Императорское Петроградское общества естествоиспытателей [Imperial Naturalist Society of Petrograd] (به روسی). 44: 158, 170.
  16. ↑ Stejneger, Leonhard Hess (1886). "Review of Japanese Birds: Part II Tits and Nuthatches" (PDF). Proceedings of the U.S. National Museum. 9 (578): 392. doi:10.5479/si.00963801.9-578.374. Archived from the original (PDF) on 25 May 2014. Retrieved 3 January 2022.
  17. ↑ Momiyama, Tokutaro T. (1931). "The Sittidae or family of nuthatches". Kaidori (به ژاپنی). 2 (8): 20.
  18. ↑ Robert, Swinhoe (1871). "Mr. R. Swinhoe on the birds of China". Proceedings of the Zoological Society of London. 1871 (2): 350.
  19. ↑ Bonaparte, Charles Lucien (1850). Conspectus generum avium (به لاتین). Vol. 1. Lugduni Batavorum [Leyden]: E. J. Brill. p. 227.
  20. ↑ Ogilvie-Grant, William Robert (1909). "Sitta bedfordi, sp. n." Bulletin of the British Ornithologists' Club. 23: 59.
  21. ↑ Portenko, Leonid Aleksandrovich (1955). "[Detailed descriptions of new passerine birds]". Зоологический институт академии наук СССР [Zoological Institute of the Academy of Sciences of USSR] (به روسی). 18: 497.
  22. ↑ Verreaux, Jules (1870). "Notes sur les espèces nouvelles d'oiseux recuillis par M. Abbé Armand David dans les montagnes de Thibet Chinois". Bulletin des Nouvelles Archives du Muséum d'Histoire Naturelle (به لاتین). 6: 34.
  23. ↑ Buturlin, Sergei Aleksandrovich (1911). "Интересные находки" [Interesting findings]. Наша Охота [Our Hunt] (به روسی). 8: 51.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=فهرست_زیرگونه‌های_کمرکلی_جنگلی&oldid=38344549»