پرش به محتوا

فریدون ذوالفقاری

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
فریدون ذوالفقاری
نام تولدفریدون ذوالفقاری
زادها فروردین ۱۳۲۴
تهران
درگذشته۲۰ خرداد ۱۳۶۵ (۴۱ سال)
جزیره مجنون
مدفن
وفاداریپروازی-خلبان
سال‌های خدمتاز ۱۳۴۶ تا ۱۳۶۵
درجهسرتیپ
یگانارتش شاهنشاهی ایران
ارتش جمهوری اسلامی ایران
فرماندهیفرماندهی گردان شکاری شناسایی RF4 مهرآباد
جنگ‌ها و عملیات‌هاجنگ ایران و عراق
شناسایی هوایی در طول جنگ ایران عراق
نشان‌هانشان فتح


فریدون ذوالفقاری (۱ فروردین ۱۳۲۴ - ۲۰ خرداد ۱۳۶۵) سرهنگ دوم خلبان نورتروث اف_۵ و مک‌دانل داگلاس‌اف-۴ فانتوم ۲ نیروی هوایی شاهنشاهی و نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بود. عمده تخصص و سرشناسی ذوالفقاری در عملیات‌های شناسایی هوایی در طول دوران جنگ ایران و عراق بود. بخش اعظم شناسایی که از فعالیت‌های نیروهای بعثی در خوزستان صورت گرفت، از سوی این خلبان و از کارهای او در طول مدت خدمت، گرفتن عکس مجلس الوطنی عراق و ساختمان ریاست جمهوری در بغداد است.[۱]

زندگی‌نامه

[ویرایش]

فریدون ذوالفقاری در سال ۱۳۲۴ زاده شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در تهران به پایان رسانید و برای ادامه تحصیل راهی انگلستان شد. وی در بازگشت به ایران در سال ۱۳۴۶ به استخدام نیروی هوایی ارتش در دانشکده خلبانی درآمد و دوره آموزش‌های مقدماتی پروازی را با هواپیماهای T-41 و T-6 در تهران طی و سپس برای ادامه تحصیل به آمریکا اعزام شد. ذوالفقاری در آمریکا دوره پیشرفته پرواز با هواپیماهای جت آموزشی T-37 و جت مافوق صوت T-38 با ۲۲۰ ساعت پرواز را طی کرد و در پایان با درجه ستوان دومی به ایران مراجعت نمود. وی در تغییر تاکتیک نیروی هوایی ارتش در بمباران‌های ارتفاع پست به ارتفاع بالا در نخستین عملیات مهم ارتش عملیات ثامن‌الائمه و گروه پروازی که قرار بود این مأموریت پروازی را انجام دهند؛ هدایت نخستین گروه را بر روی هدف بر عهده داشت و با هواپیمای فانتوم شناسایی خود در جلوی گروه پروازی در ارتفاع پنجاه هزار پایی به پرواز درآمد و قبل از بمباران نخستین عکس هوایی را گرفت و بلافاصله پس از عملیات بمباران عکس BDA یا BOMB DAMAGE ASSESMENT را نیز گرفت و به مهرآباد گردان RTS یعنی گردان فنی شناسایی انتقال داد و بلافاصله چاپ و به تمامی یگان‌های ذیربط فرستاد.[۱]

درگذشت

[ویرایش]

سرانجام در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۳۶۵ در حالی‌که عراق به شدت از آسمان منطقه جزیره مجنون توسط موشک‌های سام۲ و هواپیماهای میراژF-1 دفاع می‌کرد، در یک عملیات ترکیبی درگیر و در این درگیری کشته شد. کمک خلبان وی در این پرواز محمد نوروزی بوده‌است.[۱] پس از سقوط هواپیما، سید اسماعیل موسوی فرمانده وقت پایگاه دزفول، ماموریت بازگرداندن جسد خلبان‌ها را به خلبان غلامعلی شیرازی داد و از او خواست با هلیکوپتر به محل سقوط هواپیما رفته و اجساد را برگرداند. غلامعلی شیرازی که آن‌زمان افسر ایمنی پرواز پایگاه دزفول بود؛ به آن منطقه پرواز کرده و در آنجا متوجه می‌شود که جسد ذوالفقاری و کمک خلبان، شبانه به پاسگاه طلاییه منتقل شده‌است. طبق حکمی که به شیرازی داده شده بود، علاوه بر جسد باید در صورت امکان، لاشه هواپیما نیز پیدا و قطعات حساس آن بازگردانده می‌شد که شیرازی نیز این ماموریت را با موفقیت انجام می‌دهد.[۲] ذوالفقاری در طول جنگ ایران و عراق به علت خدمات جنگی مدت بیست و سه ماه ارشدیت گرفت و در هنگام درگذشت بر اساس قوانین و مقررات ارتش جمهوری اسلامی ایران به درجه سرتیپی رسید و نشان فتح به او داده شد.[۱]

در آثار فرهنگی

[ویرایش]

به گزارش خبرگزاری مهر، «پویان افشین‌نژاد» مستندی با نام «یک روز گرم تابستان … مهرآباد» را در سال ۱۴۰۲ برای صدا و سیما ساخته است که او در این مستند تاریخچه فرودگاه مهرآباد را روایت می‌کند. «افشین‌نژاد» در ابتدای مستند به تاریخچه فرودگاه اشاره کرده و سپس به معرفی خلبانان کشته‌شده از پایگاه هوایی یکم شهید لشگری مهرآباد پرداخته‌است. ذوالفقاری از مهم‌ترین خلبانان این پایگاه هوایی است که بیشترین عکس‌های مراکز مهم و حیاتی عراق در جنگ، توسط او ثبت شده و در این مستند تعدادی از این تصاویر آرشیوی نشان داده شده‌است.[۳] دیگر اثر فرهنگی درباره زندگی‌نامه فریدون ذوالفقاری، کتاب «فرمانده گردان ۱۱» به نویسندگی مهدی بابامحمودی می‌باشد که این کتاب را انتشارات آتشبار منتشر کرده‌است.[۴]

منابع

[ویرایش]
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ «شهید سرلشكر خلبان فریدون ذوالفقاری، نابغه اسكادران شكاری فانتوم». www.irna.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۵.
  2. YJC، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران | آخرین اخبار ایران و جهان | (۱۴۰۱). «اجرای ماموریت غیرممکن بمباران لانه زنبور چگونه بود؟ + تصاویر». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۵.
  3. «خلبانی که صدام را عاصی کرده بود!/ ماجرای عکس‌های محرمانه جنگ». خبرگزاری مهر | اخبار ایران و جهان | Mehr News Agency. ۲۰۲۳-۰۹-۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۵.
  4. «فریدون ذوالفقاری». ketab.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۱-۱۵.