عثمانیه (فرقه)

عثمانیه اصطلاحی است برای مذهب کسانی که در دوران خلافت علی و عثمان در مقابل تشیع قرار داشتند و اصطلاحاً شیعه نبودند. در تحولات دوران خلافت علی بن ابی طالب، گروه شیعه او بودند و به تدریج با عنوان شیعه یا الشیعه نامیده شدند. برابر آن گروهی پیرو (شیعه) عثمان بودند و با نام عثمانی یا عثمانیه شهرت یافتند. به همین دلیل نام مذهبی که در برابر تشیع قرار گرفت عثمانیه شد.

نظرات شیعه و سنی

از منظر اهل سنت به قول ابن حجر عسقلانی، عثمانیه کسانی هستند که در محبت عثمان غلو کرده و برای علی بن ابی طالب نقص قائلند.^[۱] از نظر شیعه دوازده امامی عثمانیه کسانی هستند که با خلافت علی بن ابی طالب مخالف بوده و عثمان و قتل عثمان را بهانه قرار داده به کارشکنی در دولت او پرداخته و موجبات جنگ‌های جمل و صفین را فراهم آوردند. ^[۲]

گفته شده است که خلیفهٔ برحقّ بعد از عثمان از دید آنان معاویه بوده و دلیل آن را خویشاوندی معاویه با عثمان و اولویت او به‌عنوان ولی‌ِّ دَمِ عثمان برمی‌شمرده‌اند؛^[۳] و نیز گفته شده است که عثمانیه اهل دشمنی سیاسی، نظامی و علمی با امام اول شیعیان علی و اهل‌بیت پیامبر اسلام بوده‌اند.^[۴]

مذاهب دیگر عثمانیه

ابن مرتضی در المنیة و الأمل، عثمانیه را از فرقه غیر مشهوره سجستان دانسته است.^[۵]
مقدس اردبیلی و میرزا حبیب الله خویی نیز به عثمانیه‌ای اشاره می کنند که از صوفیه هستند. ^[۶]

پیوند به بیرون

فرقه عثمانیه پژوهشکده باقرالعلوم

منابع

رسول جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، نشر علم، ص. ۲۱

↑ أحمد بن علی بن حجر أبو الفضل العسقلانی الشافعی ؛ فتح الباری شرح صحیح البخاری، تحقیق: محب الدین الخطیب، بیروت، دار المعرفة، ج ۷، ص ۱۶
↑ محقق حلی ؛ الرسائل التسع، تحقیق رضا استادی، قم، ناشر: کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی، ۱۴۱۳ق، چاپ اول، ص ۲۷۸
↑ جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۸ش، ص۴۰.
↑ مروجی طبسی، «تأثیر تفکر عثمانیه بر ابن تیمیه در تقابل با راویان فضایل اهل بیت علیه السلام»، ص۱۳۴.
↑ المنیة و الامل، ابن مرتضی یمانی، به تحقیق محمد جواد مشکور، دارالفکر، چاپ اول، بیروت، 1399ق، ص۱۲۰
↑ منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، میرزا حبیب الله خویی، اسلامیة، چاپ سوم، تهران، 1397ق، ج۱، ص۱۴۰؛ حدیقة الشیعه، مقدس اردبیلی، شمس، تهران، بی تا، ص۵۶۰

[1] أحمد بن علی بن حجر أبو الفضل العسقلانی الشافعی ؛ فتح الباری شرح صحیح البخاری، تحقیق: محب الدین الخطیب، بیروت، دار المعرفة، ج ۷، ص ۱۶

[2] محقق حلی ؛ الرسائل التسع، تحقیق رضا استادی، قم، ناشر: کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی، ۱۴۱۳ق، چاپ اول، ص ۲۷۸

[3] جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۸ش، ص۴۰.

[4] مروجی طبسی، «تأثیر تفکر عثمانیه بر ابن تیمیه در تقابل با راویان فضایل اهل بیت علیه السلام»، ص۱۳۴.

[5] المنیة و الامل، ابن مرتضی یمانی، به تحقیق محمد جواد مشکور، دارالفکر، چاپ اول، بیروت، 1399ق، ص۱۲۰

[6] منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، میرزا حبیب الله خویی، اسلامیة، چاپ سوم، تهران، 1397ق، ج۱، ص۱۴۰؛ حدیقة الشیعه، مقدس اردبیلی، شمس، تهران، بی تا، ص۵۶۰

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]