طایفه گشتاسبی

طایفه گشتاسبی پیروان آیین زرتشتی بوده و در یزد سکونت داشتند، در دوران حکومت شاه عباس صفوی گروهی از آنان در شهر اصفهان ساکن شده و پس از پیوستن به دین اسلام به مذهب تشیع درآمدند، سران طایفه از نزدیکان شاه عباس صفوی وسایر سلاطین صفوی بوده‌اند که در زمان به قدرت رسیدن نادر شاه افشار به اجبار به فارس کوچانده شده و در نزدیکی شیراز کنونی ساکن شده‌اند. در زمان حکومت کریم خان زند که شهر شیراز، پایتخت ایران بوده است سران این طایفه از نزدیکان و امرای سپاه کریم خان بوده‌اند که طی اختلاف به‌وجود آمده و کدورتی که کریم خان از آنها داشته به مناطقی از استان کهگیلویه و بویراحمد کنونی کوچانده شده‌اند. بازماندگان این طایفه در مناطقی از استان‌های اصفهان، فارس (نورآباد ممسنی)، کهگیلویه و بویراحمد (گچساران، چرام، باشت، خان‌احمد، خیرآباد، باباکلان) و بوشهر سکونت دارند. گروهی از بازماندگان طایفه گشتاسبی همچنان از پیروان آیین زرتشتی بوده و در شهرهای یزد، اصفهان و تهران و دیگر شهرهای کشور سکونت دارند. طایفه گشتاسبی اصالتاً لر نیستند ولی به دلیل سکونت در مناطق لرنشین و وصلت با طوایف لر امروزه در استانهای فارس، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان و بوشهر جزئی از طوایف لر محسوب می‌شوند. در دوره صفویه، گشتاسبی‌ها به دلیل اعتقاد به مذهب شیعه، از وفادارترین حامیان صفویه بودند و سلاطین صفوی نیز از آنان حمایت می‌کردند، اما نادرشاه، پس از به قدرت رسیدن، گشتاسبی‌ها را به فارس کوچاند که در جریان این کوچ برخی از گشتاسبی‌ها در منطقه چرام (قلعه کَرَّ) و برخی دیگر در منطقه خیرآباد (قریه گراب) ساکن شدند.

در متون صفوی عنوان چرام ممسنی آمده است. کتاب ریاض الفردوس خانی، اثر حسینی منشی، کتابت به عهد شاه سلیمان صفوی و حاکمیت محمد زمان خان به عنوان حاکم نشین کهگیلویه آمده است:

چرام از مضافات بلاد شاپور است، … این محال مخصوص لرهای ممسنی بلاد شاپور باشد و اساس طوایف ایشان برین موجب است؛ "گشتاسبی، کرشابی، زیلایی، بادلانی، تومانی، دلاوری، دشمن زیاری، سر کوهکی، چهار روستاق، گیوه مویی، حسن عالی، اردشیری، عباسی، قلندری.

منابع

• نورمحمد مجیدی، تاریخ و جغرافیای کهگیلویه و بویراحمد
• جواد صفی‌نژاد، عشایر مرکزی ایران
• تاریخ کهگیلویه، تقوی