شیپورک (مژک‌داران)

اِستِنتور
	شیپورک روزلی
رده‌بندی علمی
حوزه:	یوکاریوت
فرمانرو:	حبابچه‌داران
بالاشاخه:	حبابچه‌داران
شاخه:	مژک‌داران
رده:	ناجورمژه‌ای‌ها
راسته:	ناجورمژه‌ای‌ها
تیره:	Stentoridae
سرده:	Stentor

شِیپورک (به انگلیسی: Stentor)، که گاهی به آن حیوانک شیپوری نیز گفته می‌شود، تیره‌ای از مژک‌داران دگرپرورده پالیده‌خوار، نماینده ناجورمُژه‌ای‌ها است. معمولاً به شکل شاخ هستند و طول آنها دو میلی‌متر است. به همین ترتیب، آنها از بزرگترین موجودات تک‌سلولی شناخته شده هستند. آنها از طریق شکافت یاخته به‌طور غیرجنسی تولیدمثل می‌کنند.^[۱]

شرح

بدن یا قشر، به‌طور کلی شاخ‌شکل است، از این رو با منادی یونانی و نام قبلی حیوانک شیپوری ارتباط دارد. یک حلقه از مژک‌های برجسته در اطراف زنگوله جلویی در پالایش غذا و شنا کمک می‌کنند. طول بعضی به چندین میلی‌متر می‌رسد و آنها را در میان بزرگترین موجودات تک‌یاخته قرار می‌دهد. شِیپورک می‌تواند رنگ‌های مختلفی داشته باشد: برای نمونه، S. coeruleus به‌دلیل وجود اِستِنتورین که یک رنگدانه طبیعی است می‌تواند آبی به‌نظر برسد. همانند بسیاری از تک‌یاخته‌های آب شیرین، شِیپورک دارای یک واکوئل انقباضی است. از آنجا که غلظت نمک در داخل سلول و آب شیرین اطراف متفاوت است، شِیپورک باید آبی را که از طریق اسمز وارد آن می‌شود ذخیره کند و سپس آن را از واکوئل تخلیه کند. آنها می‌توانند بازسازی شوند و قطعات کوچک می‌توانند به موجوداتی کامل تبدیل شوند. هر سلول دارای یک درشت هسته (اغلب کشیده) و چندین ریز هسته است.

Stentor polymorphus به همراه جلبک همزیست
Stentor polymorphus به همراه جلبک همزیست
شِیپورک‌ها بر روی برگ گیاه هزاربرگ قرار گرفته‌اند

بوم‌شناسی

این تک‌هسته‌ای‌ها در سراسر جهان در دریاچه‌ها و نهرهای آب شیرین معمول هستند. فقط S. multiformis از زی‌جاهای دریایی، آب شیرین و حتی زمینی ثبت شده است. آنها معمولاً به رشته‌های جلبکی یا ریزه‌ها متصل می‌شوند. برخی از گونه‌های شِیپورک، مانند S. polymorphus می‌توانند به‌صورت همزیستی با گونه‌های خاصی از جلبک‌های سبز زندگی کنند. جلبک‌ها پس از بلعیدن زنده می‌مانند در حالی که میزبان آنها مواد مغذی تولید شده را جذب می‌کند، در حالی که جلبک‌ها نیز به نوبه خود مواد زائد متابولیکی شِیپورک را جذب و از آن تغذیه می‌کنند. گونه‌های شِیپورک به اغتشاشات بیرونی با انقباض به شکل توپ واکنش نشان می‌دهند. کیست‌های استراحت از چند گونه شناخته شده‌اند.^[۲]

طبقه‌بندی

این جنس شامل بیش از بیست گونه توصیف شده است (به لیست در جعبه مراجعه کنید).^[۳]^[۴] جنس شِیپورک در سال ۱۸۱۵ توسط زیست‌شناس آلمانی لورنز اوکن (۱۸۵۱–۱۷۷۹) نامگذاری شد.^[۵]

نوع گونه شاخص جنس Stentor muelleri Ehrenberg در ۱۸۳۱ است. طبق تجزیه و تحلیل‌های اخیر مولکولی به‌نظر می‌رسد که جنس تک‌تبار است و مربوط به جنس Blepharisma است.^[۶]

نگارخانه فیلم


Stentor muelleri	Stentor muelleri در بزرگ‌نمایی ۱۰۰۰ برابر	Stentor coeruleus در حال شکافت دوتایی

منابع

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Stentor (ciliate)». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۳–۰۷-۲۰۲۱.

↑ "Stentor". Microbewiki.kenyon.edu. Retrieved 2014-06-20.
↑ Tartar, Vance (1961). The biology of Stentor. International series of monographs on pure and applied biology: Division, Zoology. Vol. 5. Pergammon Press. OCLC 558125.
↑ Kumazawa, H. (2002). "Notes on the taxonomy of Stentor Oken (Protozoa, Ciliophora) and a description of a new species". J. Plankton Res. 24 (1): 69–75. doi:10.1093/plankt/24.1.69.
↑ Foissner, W.; Wölfl, S. (1994). "Revision of the genus Stentor Oken (Protozoa: Ciliophora) and description of S. araucanus nov. spec. from South American lakes". J. Plankton Res. 16 (3): 255–289. doi:10.1093/plankt/16.3.255.
↑
See:
- Oken, Lorenz (1815). Okens Lehrbuch der Naturgeschichte. Dritter Theil: Zoologie. Erste Abtheilung: Fleischlose Thiere [Oken's Textbook of Natural History. Third Part: Zoology. First Section: Flesh-less Animals.] (به آلمانی). Leipzig, (Germany): C.H. Reclam. p. 45. From p. 45: "4 Gattung. Trichtel, Stentor; Leib gestielt, Mundrand umgelegt, durchsichtig. Sitzt gewöhnlich mit dem Stiel fest an Wasserlinsen, meist in Gesellschaft." (4th genus. Little funnel, Stentor; stalked body, rim of the mouth is wrapped around, transparent. Usually sits with the stalk fastened to duckweed, mostly in colonies.)
- Aescht, Erna (2001). Catalogue of the Generic Names of Ciliates (Protozoa, Ciliophora) (PDF). Linz, Austria: Biologiezentrum des Oberösterreichischen Landesmuseums (Center for Biology of the State Museum of Upper Austria). pp. 153, 251, 307.
↑ Gong YC, Yu YH, Zhu FY, Feng WS (2007). "Molecular phylogeny of Stentor (Ciliophora: Heterotrichea) based on small subunit ribosomal RNA sequences". J. Eukaryot. Microbiol. 54 (1): 45–8. doi:10.1111/j.1550-7408.2006.00147.x. PMID 17300519. S2CID 39515796. Archived from the original on 22 اكتبر 2020. Retrieved 3 اكتبر 2022. {{cite journal}}: Check date values in: |access-date= و |archive-date= (help)

[1] "Stentor". Microbewiki.kenyon.edu. Retrieved 2014-06-20.

[2] Tartar, Vance (1961). The biology of Stentor. International series of monographs on pure and applied biology: Division, Zoology. Vol. 5. Pergammon Press. OCLC 558125.

[3] Kumazawa, H. (2002). "Notes on the taxonomy of Stentor Oken (Protozoa, Ciliophora) and a description of a new species". J. Plankton Res. 24 (1): 69–75. doi:10.1093/plankt/24.1.69.

[4] Foissner, W.; Wölfl, S. (1994). "Revision of the genus Stentor Oken (Protozoa: Ciliophora) and description of S. araucanus nov. spec. from South American lakes". J. Plankton Res. 16 (3): 255–289. doi:10.1093/plankt/16.3.255.

[5] See:
Oken, Lorenz (1815). Okens Lehrbuch der Naturgeschichte. Dritter Theil: Zoologie. Erste Abtheilung: Fleischlose Thiere [Oken's Textbook of Natural History. Third Part: Zoology. First Section: Flesh-less Animals.] (به آلمانی). Leipzig, (Germany): C.H. Reclam. p. 45. From p. 45: "4 Gattung. Trichtel, Stentor; Leib gestielt, Mundrand umgelegt, durchsichtig. Sitzt gewöhnlich mit dem Stiel fest an Wasserlinsen, meist in Gesellschaft." (4th genus. Little funnel, Stentor; stalked body, rim of the mouth is wrapped around, transparent. Usually sits with the stalk fastened to duckweed, mostly in colonies.)

Aescht, Erna (2001). Catalogue of the Generic Names of Ciliates (Protozoa, Ciliophora) (PDF). Linz, Austria: Biologiezentrum des Oberösterreichischen Landesmuseums (Center for Biology of the State Museum of Upper Austria). pp. 153, 251, 307.

[6] Oken, Lorenz (1815). Okens Lehrbuch der Naturgeschichte. Dritter Theil: Zoologie. Erste Abtheilung: Fleischlose Thiere [Oken's Textbook of Natural History. Third Part: Zoology. First Section: Flesh-less Animals.] (به آلمانی). Leipzig, (Germany): C.H. Reclam. p. 45. From p. 45: "4 Gattung. Trichtel, Stentor; Leib gestielt, Mundrand umgelegt, durchsichtig. Sitzt gewöhnlich mit dem Stiel fest an Wasserlinsen, meist in Gesellschaft." (4th genus. Little funnel, Stentor; stalked body, rim of the mouth is wrapped around, transparent. Usually sits with the stalk fastened to duckweed, mostly in colonies.)

[7] Aescht, Erna (2001). Catalogue of the Generic Names of Ciliates (Protozoa, Ciliophora) (PDF). Linz, Austria: Biologiezentrum des Oberösterreichischen Landesmuseums (Center for Biology of the State Museum of Upper Austria). pp. 153, 251, 307.

[6] Gong YC, Yu YH, Zhu FY, Feng WS (2007). "Molecular phylogeny of Stentor (Ciliophora: Heterotrichea) based on small subunit ribosomal RNA sequences". J. Eukaryot. Microbiol. 54 (1): 45–8. doi:10.1111/j.1550-7408.2006.00147.x. PMID 17300519. S2CID 39515796. Archived from the original on 22 اكتبر 2020. Retrieved 3 اكتبر 2022. {{cite journal}}: Check date values in: |access-date= و |archive-date= (help)

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]