شهرستان سیروان

شهرستان سیروان
موقعیت در استان
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	ایلام
مرکز شهرستان	لومار
سایر شهرها	کارزان
بخش‌ها	مرکزی، کارزان
سال تأسیس	۱۳۹۱ خورشیدی
اداره
فرماندار	محمدباقر شریفی
حوزهٔ انتخابیه	ایلام، ایوان، سیروان، هلیلان، چرداول، مهران، ملکشاهی و چوار
مردم
جمعیت	۱۴٬۴۰۴ نفر (۱۳۹۵)
تراکم جمعیت	۲۱ نفر بر کیلومتر مربع
مذهب	شیعه
جغرافیای طبیعی
مساحت	۶۸۱ کیلومتر مربع
داده‌های دیگر
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۸۴
وبگاه	فرمانداری سیروان

شهرستان سیروان (کردی: شارستانی سیروان) یکی از شهرستان‌های استان ایلام ایران است. مرکز این شهرستان، شهر لومار است.

این شهرستان در تاریخ ۱۹ شهریور ۱۳۹۱ از شهرستان شیروان و چرداول جدا شد و مستقل گردید.

موقعیت جغرافیایی

شهرستان سیروان از شمال با شهرستان چرداول، از شرق با شهرستان کوهدشت استان لرستان، از جنوب شرقی با شهرستان بدره، از جنوب با شهرستان ایلام و از غرب با شهرستان‌های ایوان و چوار همسایه است.

تقسیمات کشوری

شهرستان سیروان دارای ۲ بخش، ۴ دهستان و ۲ شهر به شرح زیر است:

شهرستان سیروان

بخش	مرکز بخش	جمعیت بخش ۱۳۹۵	نام دهستان	مرکز دهستان	جمعیت دهستان ۱۳۹۵	شهر	جمعیت شهر ۱۳۹۵
مرکزی	لومار	۷٬۱۵۲ نفر	رودبار	ظهیری علیا	۲٬۸۷۲ نفر	لومار	۲٬۶۹۶ نفر
			لومار	لومار	۱٬۵۸۴ نفر
کارزان	کارزان	۷٬۲۵۲ نفر	زنگوان	شهرک سرتنگ	۳٬۳۶۰ نفر	کارزان	۶۵۷ نفر
			کارزان	کارزان	۳٬۲۳۵ نفر

مردم‌شناسی

مردم شهرستان سیروان، پیرو دین اسلام و مذهب شیعه دوازده‌امامی هستند؛ همچنین مردم این شهرستان، کرد هستند و به زبان کردی (فیلی،ایلامی، کلهری) سخن می‌گویند.

مردم شهرستان سیروان از ایلات خزل، لک، زنگوان، زنگنه و کلهر می‌باشند. شایان ذکر است که مردم این شهرستان علاوه بر کشاورزی و دامداری به‌طور سنتی به تجارت و بازرگانی اشتغال دارند و قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بخش زیادی از آن‌ها در شهرهای عراق، به تجارت مشغول بوده‌اند ولی با تیره شدن روابط ایران و عراق، بخشی از کردها به اجبار از کشور عراق اخراج شده و عموماً ساکن در اینجا شده‌اند. از دهه شصت بخش زیادی از مردم این شهرستان به تهران مهاجرت کرده و در اصناف مختلف بازار بزرگ تهران حضور چشمگیری دارند. در سال‌های اخیر چند هزار نفر از مردم این خطه به کشورهای استرالیا، سوئد، انگلیس، آلمان و … مهاجرت کرده‌اند.

طوایف شهرستان سیروان از دیرباز تاکنون قرابت و خویشاوندی بسیار زیادی با طوایف شهرستان بدره(ایل بیری شامل علیشروان،دوستان و هندمینی) دارند، همچنین ارتباط فامیلی و صمیمانه ای بین این دو شهرستان برقرار می باشد.

جاذبه های گردشگری [۱]

گورستان آهنگران

یکی از مهم ترین جاهای دیدنی سیروان گورستان آهنگران می باشد که قدمتش به دو هزار سال قبل بر می گردد، شیوه دفن به این گونه بوده که اگر شخصی در تایم صبح از دنیا می رفت در بخش شرق و افرادی که در تایم عصر فوت می کردند در بخش غرب دفن می شدند، سنگ های قبری که روی برخی از این مقبره ها دیده می شود وزنشان به سه تا 5 هزار کیلوگرم می رسد.

روستای سرابکلان

روستای سراب کلان در 12 کیلومتری جنوب غربی شهر لومار و پنجاه و پنج کیلومتری جنوب شرقی شهر ایلام قرار دارد، این روستا از جنوب به کوه سیوان و از شمال شرقی به تپه کلاه کلان منتهی می گردد. از جمله جاذبه های روستای سراب کلان می توان به رودخانه سراب کلان اشاره کرد که حواشی این رودخانه خروشان که از کوه های اطراف سرچشمه می گیرد، در فصل های بهار و تابستان با سرسبزی و رنگ آمیزی گل های زیبامناظر بسیار زیبا و  فوق العاده ای در این روستا پدید می آید.

سرابکلان در زمان ساسانیان مرکز ایلات ماسبذان بوده و یکی از شهر های پررونق آن زمان بوده است، این شهر تاریخی با قدمت بیش از ۱۴۰۰ سال یکی از زیباترین شهرهای مستحکم و تمام سنگی کشور محسوب می‌شود و مربوط به دوره ساسانیان و دوران‌های تاریخی پس از اسلام است که در ۱۰ مهر ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۴۱۶۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. معماری این شهرتاریخی شامل برج و بارو، زیرزمین، سردابه و بناهای یک و دو طبقه است. در ساخت این بناها از مصالحی مانند سنگ و آهک استفاده شده که به استحکام آنها کمک کرده‌است. قطر دیوارها نیز بین ۶۰ تا ۹۰ سانتی‌متر است. همچنین پایداری و استحکام شهر سبب شد تا به مرکز ایالت ماه‌سبدان(ماسبذان) تبدیل شود که امروزه به‌نام سراب‌کلان یا چشمه‌خرابه‌ها  شناخته می‌شود. مساحت این شهر تاریخی نیز حدود ۱۵ هکتار است. وجود پل‌ها، راه‌ها، محوطه‌ها، قلعه‌های فراوان و سکونت‌گاه‌های باستانی در این محوطه اهمیت این شهر را دوچندان کرده است.

کیفیت شهرسازی در ویرانه‌های این شهر ذوق معماری عصر ساسانی را نشان می‌دهد. روستای فعلی سراب‌کلان نیز روی بناهای متعدد و مختلف باقی‌مانده از این شهر تاریخی ساخته شده‌است. هنوز در وسط روستا مجموعه اتاق‌های به‌هم پیوسته‌ای به صورت یک تل بزرگ دیده می‌شود که بر فراز آن، پی اتاق‌های مربع شکل طبقات بالایی ساختمان مشخص و معلوم است. همچنین طبقه یا طبقات پایین که به عنوان انبار و کاهدان مورد استفاده اهالی قرار می‌گرفت، هنوز سالم و پابرجا باقی مانده‌است. [۲]

تنگه سازبن

تنگه‌ی سازبن در شمال روستای ورگچ واقع شده است، که این تنگه را بدان جهت سازبن می‌گویند چون از بالادست تا انتهای آن در جهت مسیر جریان آب رود به شکل ساز است یعنی هرچه از انتهای تنگه در مسیر جریان حرکت کنیم پهن‌تر می‌شود تنگه‌ سازبن با زیبایی وصف ناپذیر به جرأت یکی از نقاط بسیار زیبا و بکر استان ایلام است که با طبیعت بدیع و دل انگیزش چشم هر گردشگری را مجذوب زیبایی‌اش می‌کند. تنگه‌ی توریستی سازبن امکاناتی همچون قایق تفریحی موتوری و محل اسکان گردشگران را دارد. [۳]

قلعه سازبن

از مهم ترین جاذبه های تاریخی سیروان ایلام قلعه سازبن می باشد که مربوط به عصر ساسانیان در غرب ایران است، در زمان قاجارها اینجا به عنوان منطقه ای شکاری استفاده می گردید تا اینکه امروزه علاقه مندان به تاریخ از آن بازدید می کنند.

تنگه برنجان

یکی دیگر از جاذبه های دیدنی سیروان ایلام تنگه برنجان می باشد که در امتداد رودخانه سیمره واقع شده است، تورهای رفتینگ، پیک نیک و بیرون شهر توسط گردشگران و بومیان در فصل تابستان در این ناحیه برگزار می شوند، در سالهای اخیر با رونق گردشگری قایق های تفریحی هم به تنگه افزوده شده است.

آبشار دوگر

منطقه تفریحی دوگر که در جنوب غربی روستای ظهیری از توابع این شهرستان می باشد، یکی از مناطق دیدنی این شهرستان می باشد که به عنوان نگین گردشگری سیروان شناخته شده است و دارای دره ای بسیار سرسبز و زیبا که مملو از درختان بلوط و آبشارهای فصلی و دیدنی می باشد و در همه ایام به ویژه تعطیلات نوروزی پذیرای هزاران مسافر و گردشگر از داخل و خارج ایران است.[۴]

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵، جمعیت شهرستان سیروان برابر با ۱۴٬۴۰۴ نفر بوده است.