سودابه تاجبخش

سودابه تاجبخش خواننده اپرا (۱۳۰۸ تهران -۲۵ مرداد ۱۴۰۳ مونیخ آلمان)

تحصیلات موسیقی

سودابه تاجبخش در سال ۱۳۰۸ در تهران به دنیا آمد. اگرچه خانواده مادری او به علت حضور دایی اش یعنی غلامحسین بنان علاقه‌مند به حضور او در موسیقی سنتی بودند، اما تاجبخش به سمت موسیقی مدرن رفت و برا این کار در هنرستان عالی موسیقی زیر نظر لیلی بارا، خواننده اتریشی و تامارا پیلوسیان، خواننده ارمنی-ایرانی و سپس اولین باغچه‌بان تعلیم دید. وی سپس برای تحصیل علم موسیقی به مدرسه عالی موسیقی کلن رفته و زیر نظر یوزف مترنیخ و کلمنس گلتنبرگ به فراگیری موسیقی پرداخت.

فعالیت در آلمان

تاجبخش پس از اتمام تحصیل موسیقی در آلمان در اپراخانه زاربروکن چند برنامه اجرا کرد اما پس از مدتی در سال ۱۳۴۶ به ایران برگشت.

فعالیت در ایران

سودابه با بازگشت به ایران به مناسبت دیدار رسمی پادشاه و ملکه تایلند در کاخ گلستان برنامه‌ای را اجرا می‌کند که موجب می‌شود وزارت فرهنگ و هنر رسماً از تاجبخش دعوت نموده تا در ایران مانده و با اپرای تهران همکاری کند.

اپرای دهگان

در آبان ۱۳۴۶ به مناسبت مراسم تاجگذاری محمدرضا پهلوی، تالار رودکی افتتاح شده و برای مراسم افتتاحیه اپرای «جشن دهگان»، ساخته احمد پژمان به خوانندگی حسین سرشار (دهگان پیر) و سودابه تاجبخش (زن روستایی) احمد پارسی اجرا می‌شود. جشن دهگان اپرایی در یک پرده و سه تابلو بود. کارگران اپرا را عنایت الله رضایی موسیقی با ارکستر سنفونیک تهران به رهبری حشمت سنجری بود. طراحی لباس را تابلوی نخست کاری «تئولاو»، در تابلوی دوم «ربرت دووارن» و در تابلوی سوم «هما پرتوی» بر عهده داشت. آهنگسازی این اپرا با احمد پژمان، طراحی صحنه تئو لاو

اپرای دلاور سهند

اپرای دلاور سهند برگرفته از زندگینامهبابک خرمدین بود که حسین سرشار (بابک) و سودابه تاجبخش (رخساره) نقش‌های اصلی را بر عهده داشتند.

اپراهای اروپایی

اپرای «توسکا» از ساخته‌های پوچینی، آهنگساز ایتالیایی برای نخستین بار در ایران در سال ۱۳۴۷، به کارگردانی عنایت رضایی و با هنرمندی تابخش به روی صحنه رفت و با استقبال منتقدان مواجه شد. از دیگر اجراهای وی می‌توان به کاوالریا روستیکانا (غیرت روستایی) اثر پیترو ماسکانی، اپرای هلندی سرگردان ریشارد واگنر، اپرای خواننده دوره‌گرد جوزپه وردی، رقص بالماسکه، دون ژوان

وی همچنین در اپراهای توراندخت و قدرت سرنوشت، مادام باترفلای، خسرو و شیرین نیز به عنوان نقش اول خواننده زن نقش آفرینی کرد.

عنایت رضایی کارگردان این اپراها می‌گوید:

بسیار مایه تاسف است که فعالیت‌های تاجبخش بعدها آنطور که باید ادامه پیدا نکرد. او دارای یک صدای سوپرانوی دراماتیک بود؛ صدایی که بسیار برای اجرای آثار پوچینی و وردی مناسب بود. صدایی نرم که در عین حال بسیار توانمند بود و تا انتهای تالار اپرا آنرا می‌شنیدند. برای اجرای اپرا باید صدا چنان طنینی داشته باشد که تا حدود سیصد متر بدون میکروفون شنیده شود. صدای تاجبخش در عین لطافت، کاملاً این ویژگی را داشت و تأثیر آموزش‌های پروفسور مترنیخ را به خوبی می‌توانستیم در شیوه اجرایش بشنویم.

بازگشت به آلمان و انقلاب ۱۳۵۷

سودابه تاجبخش در سال ۱۳۵۱ از گروه اپرای تهران جدا شده و پس از اندک زمانی دوباره به آلمان بازگشت. وی اگرچه در چند اپرا به عنوان خواننده مهمان در تالار رودکی ایفای نقش کرد اما فعالیتهای هنری اش به صورت محسوسی کم شد.

با وقوع انقلاب، اپرای تهران فعالیت‌های متوقف شد. سوسن تاجبخش، خواهر سودابه تاجبخش می‌گوید:

حقوقی که او از بنیاد پهلوی دریافت می‌کرد را قطع کردند و در سال‌های بعد در یک کتابفروشی در مونیخ مشغول به کار شد. دیگر روی صحنه برنامه‌ای اجرا نکرد و هیچگاه هم به ایران بازنگشت.

ازدواج

سودابه در زمان تحصیل در کلن، با خواننده یونانی، میکائیل روسوس آشنا و با او ازدواج می‌کند حاصل این ازدواج دو فرزند به نامهای آریس و آرمان بود اما این ازدواج به دلیل برگشت وی به ایران با شکست مواجه شد.

در گذشت

سودابه تاجبخش در ۱۴۰۲ اثر یک حادثه زمین‌خورده و توانایی‌های جسمی و ذهنی اش به تحلیل رفت. وی در ۱۵ اوت ۲۰۲۴ برابر با ۲۵ مرداد ۱۴۰۳ در سن ۹۵ سالگی در مونیخ درگذشت.