سواکن
سواکن | |
|---|---|
 مسجد الجیف، سواکن | |
| کشور |  سودان |
| ایالت | دریای سرخ |
| بخش | پورت سودان |
| جمعیت (۲۰۰۹) | |
| • کل | ۴۳۳۳۷ |
سَواکِن (به عربی: سواکن، به زبان بجه: Oosook) شهری بندری در شمال شرق سودان، در کرانه‌های باختری دریای سرخ است. سواکن در ایالت دریای سرخ سودان واقع شده است. این شهر که پیشتر بندر اصلی منطقه بود، اکنون جایگاه ثانویه‌ای نسبت به پورت سودان دارد که حدود ۴۸ کیلومتر در شمال آن واقع شده است.[۱]
سواکن در گذشته به‌عنوان نمادی از شکوه و تجمل قرون وسطایی در دریای سرخ شناخته می‌شد، اما شهر قدیمی که از مرجان ساخته شده بود، اکنون در ویرانی به سر می‌برد. در سال ۱۹۸۳، شهر تاریخی مجاور آن به نام «الجیف» جمعیتی برابر با ۱۸٬۰۳۰ نفر داشت و در سال ۲۰۰۹ جمعیت آن حدود ۴۳٬۳۳۷ نفر برآورد شد.[۲] کشتی‌های مسافربری به‌طور روزانه از سواکن به جده در عربستان سعودی رفت و آمد می‌کنند.
ریشه‌شناسی
[ویرایش]نام سواکن در زبان بجه "Oosook" است.[۳] احتمالاً این نام از واژه عربی "سوق" به معنی بازار گرفته شده است. در زبان بجه، حالت مکانی آن "isukib" است که ممکن است منشأ نام سواکن باشد.[۴] در نمودارهای دریانوردی اواخر قرن نوزدهم، این نام به صورت "Sauakin" نوشته می‌شد، اما در مطبوعات عمومی "Suakim" غالب بود.[۵]
تاریخچه
[ویرایش]دوران باستان
[ویرایش]احتمال می‌رود سواکن همان بندر "امید نیک" یا "Limen Evangelis" باشد که بطلمیوس توصیف کرده و آن را بندری دایره‌ای‌شکل در انتهای یک آبدره طولانی معرفی کرده است.[۴] با این حال، تحت حاکمیت امپراتوری بطلمیوسی و امپراتوری روم، بندر اصلی دریای سرخ برنیس در شمال بود. با ظهور خلافت اسلامی، تجارت ابتدا به سمت حجاز و سپس به سمت خلیج فارس تغییر مسیر داد.
دوران قرون وسطی
[ویرایش]با فروپاشی خلافت عباسیان و ظهور خلافت فاطمیان، تجارت به سوی بندرهای دیگری مانند القصیر و عیذاب منتقل شد که با هند تجارت می‌کردند و زائران آفریقایی را برای حج به مکه می‌بردند. سواکن برای نخستین بار در قرن دهم میلادی توسط ابومحمد همدانی نام برده شد که آن را شهری کهن توصیف کرد. در آن زمان، سواکن سکونتگاهی کوچک برای مردم بجه بود، اما پس از رها شدن بندر بادی در جنوب آن، به‌تدریج گسترش یافت. جنگ‌های صلیبی و حملات مغول باعث افزایش تجارت در این منطقه شد و شواهدی از حضور بازرگانان ونیزی در سواکن و مصوع از قرن چهاردهم میلادی وجود دارد.
یکی از حاکمان سواکن به نام علاءالدین الاسبعانی با ضبط اموال بازرگانانی که در دریا غرق شده بودند، خشم سلطان مملوکی ظاهر رکن‌الدین بیبرس بندقداری را برانگیخت. در سال ۱۲۶۴، فرماندار شهرستان قوص و ژنرال او، اخمین علاءالدین، با حمایت بندر عیذاب به سواکن حمله کردند و الاسبعانی مجبور به فرار از شهر شد. خصومت میان این دو بندر به‌حدی بود که پس از ویرانی عیذاب توسط سلطان برسبای در سال ۱۴۲۶، پناه‌جویانی که به جای دنقله کهن به سواکن گریختند، همگی کشته شدند.[۶]
با وجود تسلیم رسمی شهر به سلطنت ممالیک در سال ۱۳۱۷، اوجی‌اس گرافورد معتقد بود که این شهر تا قرن ۱۳ همچنان یکی از مراکز مسیحیت باقی مانده بود. مهاجران مسلمان مانند بنی کنز به تدریج این وضعیت را تغییر دادند: ابن بطوطه گزارش می‌دهد که در سال ۱۳۳۲، یک «سلطان» مسلمان به نام شریف زید بن ابی نمّی بن عجلان، که فرزند یکی از اشراف مکه بود، در سواکن حکومت می‌کرد. بر اساس قوانین ارثی منطقه، او رهبری محلی را از دایی‌های بجه‌ای خود به ارث برده بود.[۶] با تضعیف قدرت ممالیک در اواخر قرن ۱۴، قبیله حدارب کنترل شهر بندری را به دست گرفت و آن را به پایتخت خود تبدیل کرد. سواکن سپس به‌عنوان مهم‌ترین بندر شمال شرق آفریقا در امتداد دریای سرخ شناخته شد.[۷] در قرن پانزدهم، سواکن برای مدت کوتاهی بخشی از سلطنت عدل بود.[۸][۹] در سال ۱۵۱۳، پرتغالی‌ها سواکن را محاصره کردند و در سال ۱۵۴۱ طی نبردی برای مدت کوتاهی آن را تصرف کردند.[۱۰]
دوران عثمانی
[ویرایش]
پس از فتح مصر توسط امپراتوری عثمانی در سال ۱۵۱۷، امپراتوری عثمانی به قدرت اصلی در دریای سرخ تبدیل شد. پس از یک دوره کوتاه از کشمکش‌های عثمانی-پرتغالی در دریای سرخ، ازدمیر پاشا در اوایل دهه ۱۵۵۰ سواکن را اشغال کرد. اگرچه کنترل آن به‌طور شل و نه کاملاً مستحکم بود، اما این وضعیت تا سال ۱۵۵۵ ادامه یافت، زمانی که استان عثمانی «حبش» تأسیس شد و اقامتگاه پاشای آن در سواکن قرار گرفت.[۱۰] عثمانی‌ها دو مسجد اصلی شافعی و حنفی را بازسازی کردند، دیوارهای قلعه را تقویت کردند و جاده‌ها و ساختمان‌های جدیدی احداث نمودند.[۱۱][۱۲][۱۳]
از آنجا که کاوشگران پرتغالی مسیر دریایی در اطراف آفریقا را کشف و بهبود بخشیدند و عثمانی‌ها نتوانستند این تجارت را متوقف کنند، بازرگانان محلی شروع به ترک شهر کردند.[۱۴] با این وجود، مقداری از تجارت با پادشاهی فنج ادامه یافت، اما تا قرن‌های ۱۸ و ۱۹، جهانگرد سوئیسی یوهان لودویگ بورکارت گزارش داد که دو سوم خانه‌های سواکن ویران شده‌اند.[۴]
در سال ۱۸۶۵، خدیو اسماعیل پاشا کنترل سواکن را از عثمانی‌ها دریافت کرد و تلاش کرد تا آن را احیا کند. مصر خانه‌های جدید، آسیاب‌ها، مساجد، بیمارستان‌ها و یک کلیسا برای مهاجران قبطی ساخت.
حکومت بریتانیا
[ویرایش]ارتش بریتانیا در سال‌های ۱۸۸۳–۱۸۸۵ در سواکن درگیر شد و هربرت کیچنر در این دوره فرمانده نیروهای ارتش مصر بود. سواکن مقر فرماندهی او بود و نیروهای او در برابر محاصره طولانی در آنجا مقاومت کردند.
نیروهای استعماری استرالیا در ویکتوریا قایق اژدرافکن اچ‌ام‌وی‌اس چیلدرز و ناوچه توپدارهای اچ‌ام‌وی‌اس ویکتوریا (۱۸۸۴) و اچ‌ام‌وی‌اس آلبرت را که در ۱۹ مارس ۱۸۸۴ در مسیر تحویل از بریتانیا به سواکن رسیدند، پیشنهاد کردند، اما پس از انتقال درگیری‌ها به خشکی، آزاد شدند. این نیروها در ۲۳ مارس حرکت کرده و در ۲۵ ژوئن ۱۸۸۴ به ملبورن رسیدند. یک نیروی نظامی اساساً غیرنظامی متشکل از ۷۷۰ نفر از نیو ساوت ولز، از جمله تعدادی از یگان دریایی، در مارس ۱۸۸۵ به سواکن رسیدند و تا اواسط ماه مه خدمت کردند.[۱۵]
پس از شکست دولت مهدی، بریتانیا ترجیح داد به جای درگیر شدن در بازسازی گسترده و توسعه‌ای که برای هم‌تراز کردن سواکن ضروری بود، پورت سودان جدید را توسعه دهد. تا سال ۱۹۲۲، آخرین نیروهای بریتانیایی این منطقه را ترک کردند.[۴]
قرن ۲۱
[ویرایش]از سال ۲۰۰۰، سازمان ملی آثار و موزه‌های سودان تحقیقات خود را در مورد تاریخ سواکن انجام داده و این تاریخ را مستند کرده است. در سال ۲۰۲۲، پروژه آنلاین Sudan Memory عکس‌های تاریخی، نقشه‌های معماری و یک بازسازی سه‌بعدی از این شهر را در وب‌سایت خود منتشر کرد.[۱۶]
در ۱۷ ژانویه ۲۰۱۸، به عنوان بخشی از روند عادی‌سازی روابط با سودان، ترکیه یک اجاره ۹۹ ساله برای جزیره سواکن دریافت کرد.[۱۷][۱۸] ترکیه قصد دارد بندر ویران‌شده عثمانی در این جزیره را بازسازی کند.[۱۹]
در ۱۲ ژوئن ۲۰۲۲، حدود ۱۵٬۰۰۰ گوسفند در غرق شدن کشتی بدر ۱ در بندر سواکن غرق شدند.[۲۰]
ساختمان‌های سواکن
[ویرایش]ساختمان‌های سواکن عمدتاً از سنگ مرجانی یا مرجان صخره‌ای که از بستر دریا استخراج می‌شد، ساخته شده بودند. سبک معماری عامیانه تحت حاکمیت عثمانی مشابه سبک‌های جده در عربستان و مصوع در اتیوپی بود. خانه‌ها که پوشش گچی سفید داشتند، تا چهار طبقه ارتفاع داشتند و اغلب در بلوک‌ها یا تراس‌هایی متشکل از سه یا چند واحد ساخته می‌شدند که با خیابان‌های باریک از یکدیگر جدا می‌شدند. این خانه‌ها دارای پنجره‌های بزرگ با چارچوب‌های چوبی (به عربی: "روشان") و درهایی از چوب ساج جاوه بودند که بالای آن‌ها طاقچه‌های سنگی حکاکی‌شده و قرنیزهای دندانه‌دار قرار داشت. از دهه ۱۸۶۰، سبک معماری مصری با ترکیب عناصری از مصر و اروپا در این منطقه ظاهر شد. از آنجا که این ساختمان‌ها هیچ پوشش گچی نداشتند، به سرعت فرسوده شدند و شهر به ویرانه تبدیل شد.
— سواکن، Grove Art Online[۲۱]
شرح دقیقی از ساختمان‌های سواکن، از جمله نقشه‌های اندازه‌گیری‌شده و طرح‌های دقیق، در کتاب The Coral Buildings of Suakin: Islamic Architecture, Planning, Design and Domestic Arrangements in a Red Sea Port نوشته ژان-پی‌یر گرینلاو، انتشارات Kegan Paul International، ۱۹۹۵، شابک ۰-۷۱۰۳-۰۴۸۹-۷ موجود است.
اقلیم
[ویرایش]سواکن دارای اقلیم بیابانی بسیار گرم (سامانه طبقه‌بندی اقلیمی کوپن BWh) با تابستان‌های به‌شدت گرم و مرطوب، اما خشک، و زمستان‌های بسیار گرم است. میزان بارندگی حداقل است، مگر از اکتبر تا دسامبر که بادهای شرقی می‌توانند بارش‌های گهگاه را به همراه داشته باشند: در نوامبر ۱۹۶۵، حدود ۴۴۵ میلیمتر (۱۷٫۵ اینچ) بارندگی ثبت شد، اما در کل سال از ژوئیه ۱۹۸۱ تا ژوئن ۱۹۸۲، تنها ۳ میلیمتر (۰٫۱ اینچ) بارندگی گزارش شد.[۲۲]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ مشارکت کنندگان ویکی‌پدیای انگلیسی. «Suakin».
- ↑ "World Gazeteer". www.world-gazetteer.com. Archived from the original on 19 September 2012.
- ↑ Wedekind, Klaus; Wedekind, Charlotte; Musa, Abuzeinab (2007). A Learner's Grammar of Beja (East Sudan). کُلن: Rüdiger Köppe Verlag. p. 127. ISBN 978-3-89645-572-7.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ Berg, Robert: Suakin: Time and Tide بایگانی‌شده در ۲۰۱۰-۰۱-۱۳ توسط Wayback Machine. Saudi Aramco World.
- ↑ "Facts about Suakim". The South Australian Advertiser (Adelaide, SA: 1858 - 1889). Adelaide, SA: National Library of Australia. 23 April 1885. p. 6. Retrieved 10 January 2015.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ Dahl, Gudrun & al: "Precolonial Beja: A Periphery at the Crossroads." بایگانی‌شده در ۲۰۱۷-۰۸-۲۹ توسط Wayback Machine Nordic Journal of African Studies 15(4): 473–498 (2006).
- ↑ Uhlig, Siegbert. Encyclopaedia Aethiopica - Volume 4 "Sawakin". p. 240.
- ↑ Owens, Travis. Beleaguered Muslim fortresses and Ethiopian imperial expansion from the 13th to the 16th century (PDF). Naval Postgraduate School. p. 23. Archived (PDF) from the original on November 12, 2020.
- ↑ Pouwels, Randall (31 March 2000). The History of Islam in Africa. Ohio University Press. p. 229. ISBN 978-0-8214-4461-0.
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ Peacock, A. C. S. (2012). "Suakin: A Northeast African Port in the Ottoman Empire". Northeast African Studies. 12 (1): 29–50. doi:10.1353/nas.2012.0009. ISSN 0740-9133. JSTOR 41960557. S2CID 143825903.
- ↑ Topchi, Ali. "Why is Sudan's Suakin island important for Turkey?". Why is Sudan's Suakin island important for Turkey? (به انگلیسی). Retrieved 21 August 2024.
- ↑ Afyoncu, Erhan (5 January 2018). "Turks return to Suakin Island after two centuries". Daily Sabah. Retrieved 21 August 2024.
- ↑ "Turkey renovating historic Ottoman-era sites on Suakin island in Sudan - Türkiye News". Hürriyet Daily News (به انگلیسی). 24 January 2018. Retrieved 21 August 2024.
- ↑ Uhlig, Siegbert. Encyclopaedia Aethiopica - Volume 4 "Sawakin". p. 240.
- ↑ Before the Anzac Dawn: A military history of Australia before 1915 فصل ۵: "دفاع دریایی استرالیا"، ویرایش: Craig Stockings، جان کانر (۲۰۱۳)، بازدید در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۶
- ↑ "Suakin - Sudan Memory". www.sudanmemory.org. Retrieved 2022-04-11.
- ↑ "Suakin: 'Forgotten' Sudanese island becomes focus for Red Sea rivalries". Middle East Eye. Retrieved 31 March 2019.
- ↑ Lin, Christina. "Neo-Ottoman Turkey's 'String of Pearls'". آسیا تایمز. Archived from the original on October 22, 2019.
The same year, Turkey signed trade and investment deals with Sudan, including to lease Suakin Island for 99 years as a possible military base. The island is located in the Red Sea close to Saudi Arabia and was once a key naval base of the Ottoman Empire.
- ↑ "Turkey to Restore Sudanese Red Sea Port and Build Naval Dock". صدای آمریکا. 24 December 2017.
- ↑ "More than 15,000 sheep drown after live export ship sinks in Sudan". AFP, via گاردین. 13 June 2022. Retrieved 15 June 2022.
- ↑ "Suakin". 2003. doi:10.1093/gao/9781884446054.article.T082150.
- ↑ بارش ماهانه در سواکن
پیوند به بیرون
[ویرایش]