پرش به محتوا

سرگئی کافتارادزه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
سرگئی کافتارادزه
صدر جمهوری سوسیالیستی گرجستان شوروی
دوره مسئولیت
آوریل ۱۹۲۲ – ژانویه ۱۹۲۳
اصلیولادیمیر لنین
پس ازپلیکارپ مدیوانی
پیش ازشالوا الیاوا
اطلاعات شخصی
زاده۱۵ اوت ۱۸۸۵
زوورتی، کوتاسی، امپراتوری روسیه
درگذشته۱۷ اکتبر ۱۹۷۱ (۸۶ سال)
تفلیس، جمهوری سوسیالیستی گرجستان شوروی
ملیت اتحاد جماهیر شوروی
حزب سیاسیحزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
پیشهدیپلمات، سیاستمدار

سرگئی کافتارادزه (زاده ۱۵ اوت ۱۸۸۵ − درگذشته ۱۷ اکتبر ۱۹۷۱) سیاستمدار و دیپلمات گرجی‌تبار، شوروی بود. مدتی به عنوان صدر جمهوری سوسیالیستی گرجستان شوروی و چند سال به عنوان دادستان کل اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی خدمت کرد.

او در بخش بزرگی از جنگ جهانی دوم معاون کمیسر خارجه ویاچسلاو مولوتوف بود. در سال۱۳۲۳- 1944 به ایران فرستاده شد، موضع جنجالی او به سرنگونی کابینه محمد ساعد کمک کرد. در برانگیختن شورش در آذربایجان و کردستان ایران نقش داشت.

آخرین شغل رسمی او سفیر در رومانی بود، ارتباط نزدیکی با جناح حزب کمونیست رومانی که حول آنا پائوکر تشکیل شده بود داشت و در تسهیل تقلب در انتخابات عمومی 1946 نقش داشت.

مأموریت به ایران

[ویرایش]

در شهریور ۱۳۲۳ -سپتامبر ۱۹۴۴، به ایران آمد، جایی که سه سال پس از تهاجم انگلیس و شوروی، قرار بود برای شوروی در اخذ نفت شمال تلاش کند. او به نخست‌وزیر محمد ساعد نزدیک شد و از او خواست که به جستجوگران نفت شوروی در شمال ایران مجوز دهد.[۱][۲] ساعد که تا آن زمان درگیر با چپ افراطی توده و نیروهای ملی‌گرا بود و به شرکت‌های انگلیسی و آمریکایی امکان افتتاح میدان نفتی در کشور داده بود، به درخواست نماینده پاسخ مثبت نداد. کفتارادزه سپس به تهدید متوسل شد،[۳][۴] به ویژه در دیدار با شاه تهدیداتی کرد.[۵] همزمان، نیروهای ارتش سرخ در ایران، عبور نیروهای ایرانی را با مشکل مواجه کردند و از تظاهرات حزب توده در مقابل مجلس حضور داشتند.[۶]

در نتیجه محمد ساعد در ۲۰ آبان ۱۳۲۳–۹ نوامبر ۱۹۴۴ استعفا داد و مرتضی قلی بیات جایگزین او شد.[۷]در ماه دسامبر، علی‌رغم مخالفت حزب توده، محمد مصدق با موفقیت قانونی را به تصویب رساند که به موجب آن هیچ مقام دولتی حق اعطای میدان‌های ایرانی به خارجی را بدون تأیید مجلس ندارد. کفتارازده به آن اعتراض کرد و مدعی شد که این تغییر علیه اتحاد جماهیر شوروی است، اما بیات از مذاکره مجدد امتناع کرد و او بدون نتیجه به مسکو بازگشت.[۸]

در تیرماه ۱۳۲۴-ژوئن ۱۹۴۵، مولوتف، کفتارادزه و میر جعفر باقروف، توسط کمیته مرکزی شوروی دستور گرفتند یک شورش تجزیه طلبانه در آذربایجان ایران را آماده کنند.[۹] این منجر به حکومت خلق آذربایجان به رهبری جعفر پیشه‌وری شد، آشوب در میان کردها نیز به جمهوری مهاباد قاضی محمد منجر شد (هر دو رژیم در عرض چند ماه با مداخلات ایران سرکوب شدند).[۱۰]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. Maziar Behrooz, Rebels With a Cause: The Failure of the Left in Iran, I.B. Tauris, London, 2000, p.5. شابک ‎۱−۸۶۰۶۴−۶۳۰−۱
  2. Sicker, p.156-157
  3. Maziar Behrooz, Rebels With a Cause: The Failure of the Left in Iran, I.B. Tauris, London, 2000, p.5. شابک ‎۱−۸۶۰۶۴−۶۳۰−۱
  4. Ferrier, p.252; Sicker, p.156-157
  5. Ferrier, p.252-253
  6. Ferrier, p.253
  7. Sicker, p.157-158
  8. Ferrier, p.253; Sicker, p.158
  9. Mamoulia, p.276
  10. Mamoulia, p.276-277, 280-281