سحابی باد تپاختر
سحابی باد تپاختر (انگلیسی: Pulsar wind nebula) یا (PWN) که سحابی باد تپاختری و گاهی پلریون (برگرفته از واژه یونانی «πλήρης»، pleres، به معنای «پر») نیز نامیده میشود،[۱] نوعی سحابی است که گاهی در داخل پوستهٔ بازماندهٔ یک ابرنواختر دیده میشود. سحابی باد تپاختر، با بادهای تولید شده توسط یک تپاختر مرکزی تغذیه میشود. وجود این سحابیها به عنوان یک کلاس در سال ۱۹۷۶ به عنوان افزایش طول موجهای رادیویی در بقایای ابرنواخترها پیشنهاد شدند.[۱] از آن زمان مشخص شد که آنها منابع مادون قرمز، نوری، میلیمتری، پرتو ایکس[۲] و پرتو گاما هستند.[۱][۲][۳]
شکلگیری
[ویرایش]سحابیهای باد تپاختر در مراحل مختلفی تکامل مییابند.[۲][۴] سحابیهای باد تپاختری نو به زودی پس از ایجاد یک تپاختر ظاهر میشوند و معمولاً در داخل باقیماندهٔ یک ابرنواختر، به عنوان مثال سحابی خرچنگ،[۵] یا سحابی درون باقیمانده ابرنواختر بزرگ بادبان، قرار میگیرند.[۶] با پیر شدن سحابی باد تپاختر، باقیمانده ابرنواختر متلاشی شده و ناپدید میشود. با گذشت زمان، سحابیهای باد تپاختری ممکن است به سحابیهای کمانشوک در اطراف تپاخترهای میلیثانیهای یا به آرامی در حال چرخش تبدیل شوند.[۷]
جستارهای وابسته
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ Weiler, K. W.; Panagia, N. (November 1978). "Are Crab-type Supernova Remnants (Plerions) Short-lived?". Astronomy & Astrophysics. 70: 419–422. Bibcode:1978A&A....70..419W.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ Safi-Harb, Samar (December 2012). Plerionic supernova remnants. AIP Conference Proceedings: 5th International Meeting on High Energy Gamma-Ray Astronomy. AIP Conference Proceedings. Vol. 1505. pp. 13–20. arXiv:1210.5406. Bibcode:2012AIPC.1505...13S. doi:10.1063/1.4772215. S2CID 119113738.
- ↑ Guetta, Dafne; Granot, Jonathan (March 2003). "Observational implications of a plerionic environment for gamma-ray bursts". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 340 (1): 115–138. arXiv:astro-ph/0208156. Bibcode:2003MNRAS.340..115G. doi:10.1046/j.1365-8711.2003.06296.x. S2CID 14308769.
- ↑ Slane, Patrick O.; Chen, Yang; Schulz, Norbert S.; et al. (April 2000). "Chandra Observations of the Crab-like Supernova Remnant G21.5-0.9". Astrophysical Journal. 533 (1): L29–L32. arXiv:astro-ph/0001536. Bibcode:2000ApJ...533L..29S. doi:10.1086/312589. PMID 10727384. S2CID 17387448.
- ↑ Hester, J. Jeff (September 2008). "The Crab Nebula: An Astrophysical Chimera". Annual Review of Astronomy & Astrophysics. 46 (1): 127–155. Bibcode:2008ARA&A..46..127H. doi:10.1146/annurev.astro.45.051806.110608.
- ↑ Weiler, K. W.; Panagia, N. (October 1980). "Vela X and the Evolution of Plerions". Astronomy and Astrophysics. 90 (3): 269–282. Bibcode:1980A&A....90..269W.
- ↑ Stappers, B. W.; Gaensler, B. M.; Kaspi, V. M.; et al. (February 2003). "An X-ray nebula associated with the millisecond pulsar B1957+20". Science. 299 (5611): 1372–1374. arXiv:astro-ph/0302588. Bibcode:2003Sci...299.1372S. doi:10.1126/science.1079841. PMID 12610299. S2CID 19659750.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Pulsar wind nebula». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۳.