ستون زن‌پیکر
ستون زن‌پیکر (به یونانی: Καρυάτις، تلفظ: کاریاتید) نام نوعی ستون در معماری یونان باستان و مصر باستان است. در این‌گونه ستون ساختمان‌ها به شکل پیکر زنانه ساخته می‌شود.
معروف‌ترین ستون‌های زن‌پیکر ستون‌های نیایشگاه ارختئیون (Έρέχθειον) آتن است. در معماری رنسانس و سده‌های ۱۸ و ۱۹ نیز این‌گونه ستون‌ها کاربرد زیادی داشته‌است. ستون‌هایی که در آن پیکر مردانه تراشیده می‌شد معمولاً شکلی تناور و پهلوانی داشت و از این‌رو این‌گونه ستون‌ها را ستون پهلوان‌پیکر می‌نامند.
پیشینه
[ویرایش]ویتروویوس، معمار و یکی از لشکریان رومی در کتاب خود خاستگاه این‌گونه ستون‌ها را در یونان این‌گونه توضیح داده‌است: در جنگ یونانیان علیه ایرانیان، مردم کاریا (نزدیک اسپارت در لاکونیا) از ایران پشتیبانی کردند. زمانی که یونانی‌ها سرانجام از پیشرفت ایرانیان در خاک یونان جلوگیری کردند، به تنبیه کاریایی‌ها پرداختند. مردان کاریایی را کشتند و زنانشان را به بردگی بردند. مقرر شد که این زنان بایستی برای ابد باری به‌دوش بکشند. و این‌گونه ستون‌ها نمادی است از بارکشی ابدی زنان کاریایی.
با این حال، توضیح ویترویوس مشکوک است. بسیار پیش از جنگ با پارس‌ها، در یونان[۱] و خاور نزدیک باستان از مجسمه‌های زن به‌منزلهٔ تکیه‌گاه تزئینی استفاده می‌شد. کامیل پالیا در کتاب تصاویر درخشان توضیح ویترویوس را به‌منزلهٔ یک خطا رد می‌کند و حتی در اثر مری لفکوویتز، بازبینی در آتن سیاه، از آن ذکری به میان نیامده است.[۲][۳] هر دوی آن‌ها می‌گویند که این اصطلاح به زنان جوانی گفته می‌شود که آرتمیس را در کاریا از طریق رقص پرستش می‌کنند. لفکوویتز می‌گوید که این اصطلاح از شهر اسپارتی کاریا می‌آید، جایی که زنان جوان در اطراف مجسمهٔ الهه آرتمیس در فضای باز، که در محلی با درخت گردو شناخته می‌شود، حلقه می‌زدند و می‌رقصیدند. برنارد سرجنت تصریح می‌کند که رقصندگان از نزدیکی اسپارت به شهر کوچک کاریا آمدند.[۴] با این وجود، ربط دادن کاریاتیدها به برده‌داری همچنان ادامه دارد و در هنر رنسانس رایج است.[۵]
نخستین ستون‌های زن‌پیکر که در آسیای میانه به کار رفته‌است از شهر کهن پنجکنت در تاجیکستان امروزی به دست آمده‌است.[۶]
نگارخانه
[ویرایش]
منابع
[ویرایش]- Kerényi، Karl (۱۹۵۱) ۱۹۸۰. The Gods of the Greeks (Thames & Hudson)
- ویکی‌پدیای هلندی.
- ↑ Hersey، George (۱۹۹۸). The Lost Meaning of Classical Architecture. MIT Press. ص. ۶۹.
- ↑ «Glittering Images». صص. ۲۰–۲۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ اكتبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۴ دسامبر ۲۰۲۳. تاریخ وارد شده در
|archive-date=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Black Athena Revisited». ص. ۱۹۷.
- ↑ Sergent، Bernard (۲۰۱۷). Notre grec de tous les jours: Petit dictionnaire pour un usage quotidien. IMAGO.
- ↑ McGrath، Elizabeth؛ Michel Massing، Jean (۲۰۱۲). The Slave in European Art. Warburg Institute/Nino Aragno. شابک ۹۷۸-۱-۹۰۸۵۹۰-۴۳-۵.
- ↑ هنر قوم‌های کهن - نقاشی‌های سغدی. مترجم: بهزادی، رقیه. در: مجله «چیستا» (از ۳۵۸ تا ۳۶۸). آذر ۱۳۶۹ - شماره ۷۳.
معماری نیایشگاه‌های یونانی | ||
|---|---|---|
| شیوه‌های معماری |  | |
| انواع نیایشگاه | ||
| فضاها | ||
| اسپر | ||
| ستون‌بندی | ||
| اجزای پی | ||