ساری عاشیق
ساری عاشیق یکی از سرشناسترین عاشیقهای قرن هفدهم است.
ساری عاشیق که در قرن هفدهم، اواخردورۀ صفویّه زندگی میکرد، به «غریب عاشیق»، «ساری عاشیق» و «حق عاشیقی» معروف بود. بنظر میاید که وی در یکی از دهات شهرستان اهر به دنیا آمده، دوران جوانی خود را در منطقه قره داغ به سر آورده و سپس آنگاه به آن سوی ارس کوچید و در دهی به نام «قاراداغلی» ساکن شده است. اطلاعات تاریخی در مورد زندگی این عاشیق اندک است.[۱][۲] مقبره او در روستای Güləbird قرار دارد.
داستان‌عاشیقی یاخشی و ساری
[ویرایش]در جوانی دختری «یاخشی» نام را دوست می‌داشت. عاشیقهای بعدی بر زمینه این عشق منظومه ای با نام «یاخشی و ساری» آفریده اند.[۳] صمد بهرنگی نوشته است که مزار ساری عاشیق را سنگ قبری پوشانده است که تنها نقش یک ساز بر آن دیده می‌شود. این مزار پشت به قبله و روبه تپه‌ی یاخشی است.[۴]
| عاشیق ترسینه قویون | عاشیق را در خلاف جهت خاک کنید | |
| یویون ترسینه قویون | غسل داده بعد در خلاف جهت خاک کنید | |
| یاخشی نین قیبله سینه | رو به قبله یاخشی | |
| منی ترسینه قویون | مرا خلاف جهت خاک کنید |
بایاتیهای ساری عاشیق
[ویرایش]بایاتی (Bayatı) از انواع سروده های عاشیقی است که رواجش در بین عامه مردم، بیش از سایر انواع ادبی است. هر بایاتی چهار مصراع دارد و هر مصراع از ۷ هجا تشکیل می‌شود. مصراعهای اول، دوم و چهارم هم قافیه بوده و مصراع سوم آن آزاد است. دو مصراع نخست تمهیدی برای گفتن جان کلام در مصراعهای سوم و چهارم به کار گرفته شود. بایاتی شباهت بسیاری با دوبیتی[۵] دارد. بایاتی برگرفته از نام قومی قدیمی از اقوام »اوغوز« (ترک) یعنی »بایات« (بیات) بوده است.[۶] بایاتیهای ساری عاشیق معروف هستند. [۷]
منابع
[ویرایش]- ↑ دوستی، حسین (۱۳۹۲). ساری عاشیق در افسانه و تاریخ. یاران.
- ↑ عبادی‌قاراخانلو، محمد (۱۳۸۶). ساری عاشیق. اختر.
- ↑ حسن محمد زاده صدیق. «قوپوزنوازان دلسوختۀ آذربايجان ( 1 و 2 )». شرکت سوره مهر. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ آوریل ۲۰۱۴.
- ↑ ﺑﻬﺮﻧﮕﯽ، صمد (۱۳۴۲). ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ های صمد ﺑﻬﺮﻧﮕﯽ. اﻧﺘﺸﺎرات روزﺑﻬﺎن.
- ↑ «لغتنامه دهخدا:دوبیتی». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مه ۲۰۱۴.
- ↑ «موسيقی عاشيقی آذربايجان شرقی». موزه مجازی آثار معنوی ایران.
- ↑ Hacər Ağayeva. «Sarı Aşıq».
پیوند به‌بیرون
[ویرایش]صفحه ویکیپدیای ترکی آذربایجانی: Sarı Aşıq