زاکار دوم زاکاریان

زاکار دوم زاکاریان
Զաքարե Բ Զաքարյան
زاکار دوم زاکاریان; Զաքարե Բ Զաքարյան
	زاکار روی نمای شرقی هارچاوانک، ارمنستان، ۱۲۰۱. او لباس‌های معاصر شامل کلاه بلند شاربوش و کافتان سفت را به تن دارد.
امیر سپه‌سالار
	دوره مسئولیت; ۱۱۹۱ – ۱۲۱۲
پس از	چایابر
پیش از	ایوانه اول زاکاریان
منداتورتوخوتسسی
	دوره مسئولیت; ۱۱۹۵ – ۱۲۰۲/۰۳
پس از	چایابر
پیش از	شالوا آخالتسیخه‌لی
اطلاعات شخصی
زاده	نامشخص
درگذشته	۱۲۱۲
آرامگاه	صومعه ساناهین
فرزندان	شاهنشاه زاکاریان
والدین	سارگیس زاکاریان (پدر); ساهاکدوخت آرزرونی (مادر)
خدمات نظامی
جنگ‌ها/عملیات‌	نبرد شامخور; نبرد بازیانی; محاصره قارص (۱۲۰۶–۱۲۰۷); لشکرکشی گرجی‌ها علیه اتابکان الدگوزی

زاکار دوم زاکاریان (به ارمنی:Զաքարե Զաքարյան یا Զաքարե Երկայնաբազուկ) یا زاکاریا دوم مخارگِردزلی (گرجی: ზაქარია მხარგრძელი)، شاهزاده‌ای ارمنی و یک مقام درباری پادشاهی گرجستان بود که در اواخر قرن دوازدهم و اوایل قرن سیزدهم میلادی، مقام امیر سپه‌سالار (فرمانده کل ارتش گرجستان) را برای ملکه تامار گرجستان بر عهده داشت.^[۳]^[۴] او یکی از اعضای سلسله زاکاریان و حاکم سرزمین‌های فئودالی در پادشاهی گرجستان بود.

زندگی‌نامه

زاکار همراه با پدرش سارگیس در شورش دمنا، شاهزاده گرجستان و خاندان اربلیان در سال ۱۱۷۷ شرکت کرد، اما خیلی زود به جورج سوم پیوست و در کنار سلطنت علیه شورشیان جنگید. این شورش سرکوب شد و پادشاه جورج سوم خاندان زاکاریان-مخارگردزلی را ارتقا بخشید.^[۵] پس از مرگ جورج سوم، ملکه تامار، سارگیس زاکاریان (مخارگردزلی)— مردی شریف و دلیر که در نبرد مهارت داشت — را به مقام امیر سپه‌سالار منصوب کرد و املاک لوری (که از کوباسار گرفته شده بود) را به او واگذار کرد. او هدایایی به پسر بزرگش، زاکار، و پسر کوچکش، ایوانه داد. در طول شورش همسر مغضوب ملکه تامار، جورج روس، در حدود سال ۱۱۹۱، زاکار زاکاریان یکی از معدود اشرافیانی بود که به ملکه وفادار ماند. تامار به‌تدریج پایه قدرت خود را گسترش داد و اشراف وفادار به خود را به مناصب عالی در دربار ارتقا داد.^[۶]

در سال نهم سلطنت تامار، منداتورتوخوتسی و امیر سپه‌سالار زاکار مخارگردزلی و برادرش ایوانه، که نام دیگرش اتابک بود دوین را تصرف کردند. آن‌ها همچنین گلاکن، بجنی، امبرد و بارگوشات و همه شهرهای حوضه ارس تا پل خداآفرین را گرفتند. در حدود سال ۱۱۹۹، ارتش گرجستان تحت فرماندهی زاکار شهر آنی را از کنترل شدادیان خارم کرد و در سال ۱۲۰۱، تامار آن را به‌عنوان فیف به او واگذار کرد.^[۷]^[۸] زاکار تقریباً سه دهه فرماندهی ارتش گرجستان را بر عهده داشت و پیروزی‌های بزرگی را در شامخور در ۱۱۹۵ و باسیان^[۹] در ۱۲۰۳ به دست آورد و حملاتی را به شمال ایران هدایت کرد.^[۱۰] او نقشی مهمی ایفا می‌کرد.^[۱۱]

در سال ۱۲۰۹، ارتش گرجستان تحت فرماندهی برادرش ایوانه به سوی اخلاط حرکت کرد تا از شورشیان ارمنی علیه ایوبیان حمایت کند. در مسیر، آن‌ها آرجیش را تصرف کردند و سپس به سوی اخلاط پیش رفتند. شهر محاصره شد، اما اسب ایوانه مخارگردزلی هنگام محاصره شهر به درون گودالی افتاد. مدافعان اخلاط این صحنه را دیدند، به سرعت بیرون آمدند و ایوانه را اسیر کردند. وقتی زاکار از اسارت برادرش آگاه شد، خشمگین شد و به ایوبیان گفت:

... اگر جرأت کنید برادرم را از شهر بیرون بیاورید یا آسیبی به او برسانید، سرزمین کشور شما را فتح خواهم کرد و آن را به پادشاهی گرجستان خواهم سپرد و همه شما را خواهم کشت…

ایوبیان خواستار آتش‌بس سی‌ساله در ازای آزادی ایوانه شدند. در سال ۱۲۱۰، زاکار لشکرکشی الدگزید تامار گرجستان را رهبری کرد و تبریز، خوی، اردبیل را ویران کرد و تا قزوین پیشروی کرد.

مشارکت‌های مذهبی

زاکار چندین کتیبه دو زبانه در مرزهای ارمنستان و گرجستان به‌جا گذاشت و چندین کلیسا و قلعه ساخت، از جمله صومعه هاریچاوک و صومعه آختالا در شمال ارمنستان.^[۱۲] پس از مرگ زاکار، املاک او به ایوانه سالخورده به ارث رسید که آنی را به خواهرزاده‌اش، پسر زاکار واگذار کرد.

نگارخانه

منابع

↑ Eastmond, Antony (20 April 2017). Tamta's World (به انگلیسی). Cambridge University Press. p. 51. ISBN 978-1-107-16756-8. Zakare and Ivane Mqargrdzeli on the east facade at Harichavank, Armenia, 1201
↑ Eastmond, Antony (2017). Tamta's World: The Life and Encounters of a Medieval Noblewoman from the Middle East to Mongolia. Cambridge University Press. p. 52-53, Fig.17. doi:10.1017/9781316711774. ISBN 978-1-316-71177-4. At Harichavank the clothes have been updated to reflect contemporary fashion, with its sharbushes (the high, peaked hats) and bright kaftans, as can be seen when comparing the image with those in contemporary manuscripts, such as the Haghbat Gospels (Matenadaran 6288) of 1211 [Fig. 17].
↑ Encyclopaedia of Islam. — E. J. BRILL, 1986. — Vol. I. — P. 507 "Ani was for the first time conquered by the Georgians in 1124, under David II, who laid the foundation of the power of the Georgian kings; the town was given as a fief to the Armenian family of the Zakarids, (in Georgian: Mkhargrdzeli = Longimani) "
↑ Cyril Toumanoff. Armenia and Georgia // The Cambridge Medieval History. — Cambridge, 1966. — vol. IV: The Byzantine Empire, part I chapter XIV. — p. 593—637 "Later, in the twelfth and thirteenth centuries, the Armenian house of the Zachariads (Mkhargrdzeli) ruled in northern Armenia at Ani, Lor'i, Kars, and Dvin under the Georgian aegis."
↑ Kuehn, Sara (12 July 2011). The Dragon in Medieval East Christian and Islamic Art: With a Foreword by Robert Hillenbrand (به انگلیسی). BRILL. p. 28. ISBN 978-90-04-18663-7. David II laid the foundation for the power of the Georgian pan-Transcaucasian monarchy (in Peter Golden's term) that reached its zenith under queen T'amar (1184–1211/2). The queen's victories were chiefly due to the military successes of the Christianised Kurdish generals Zak'are and Ivane, whose family name in Georgian is Mkhargrdzeli "Longomani". The brothers took Ani in 1199 or 1201 and the queen bestowed it on them as fief. Under the rule of the Zak'arids (the dynastic name of the Mkhargrdzelis), which survived for a while even after the Mongol conquest in 1239, the city experienced a renaissance and became again an important centre of international trade.
↑ Suny, Ronald Grigor (1994) [1988]. The Making of the Georgian Nation (2nd ed.). Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press. p. 39. ISBN 0-253-20915-3.
↑ Minorsky, Vladimir (1953). Studies in Caucasian History. New York: Taylor’s Foreign Press. pp. 102–103. ISBN 0-521-05735-3.
↑ Lordkipanidze, Mariam (1987). Georgia in the XI-XII Centuries. Tbilisi: Genatleba. p. 150.
↑ Alexander Mikaberidze, Historical Dictionary of Georgia, (Rowman & Littlefield, 2015), 184.
↑ Lordkipanidze, Mariam (1987). Georgia in the XI-XII Centuries. Tbilisi: Genatleba. p. 150.
↑ Mikaberidze, Alexander (2011-07-22). Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia (به انگلیسی). ABC-CLIO. ISBN 978-1-59884-336-1.
↑ Bedrosian, Robert. "Kirakos Ganjakets'i's History of the Armenians". Archived from the original on 2007-07-16. Retrieved 2007-10-03.

https://hy.wikisource.org/wiki/Էջ:Հայկական_Սովետական_Հանրագիտարան_(Soviet_Armenian_Encyclopedia)_3.djvu/672

[1] Eastmond, Antony (20 April 2017). Tamta's World (به انگلیسی). Cambridge University Press. p. 51. ISBN 978-1-107-16756-8. Zakare and Ivane Mqargrdzeli on the east facade at Harichavank, Armenia, 1201

[2] Eastmond, Antony (2017). Tamta's World: The Life and Encounters of a Medieval Noblewoman from the Middle East to Mongolia. Cambridge University Press. p. 52-53, Fig.17. doi:10.1017/9781316711774. ISBN 978-1-316-71177-4. At Harichavank the clothes have been updated to reflect contemporary fashion, with its sharbushes (the high, peaked hats) and bright kaftans, as can be seen when comparing the image with those in contemporary manuscripts, such as the Haghbat Gospels (Matenadaran 6288) of 1211 [Fig. 17].

[3] Encyclopaedia of Islam. — E. J. BRILL, 1986. — Vol. I. — P. 507 "Ani was for the first time conquered by the Georgians in 1124, under David II, who laid the foundation of the power of the Georgian kings; the town was given as a fief to the Armenian family of the Zakarids, (in Georgian: Mkhargrdzeli = Longimani) "

[4] Cyril Toumanoff. Armenia and Georgia // The Cambridge Medieval History. — Cambridge, 1966. — vol. IV: The Byzantine Empire, part I chapter XIV. — p. 593—637 "Later, in the twelfth and thirteenth centuries, the Armenian house of the Zachariads (Mkhargrdzeli) ruled in northern Armenia at Ani, Lor'i, Kars, and Dvin under the Georgian aegis."

[5] Kuehn, Sara (12 July 2011). The Dragon in Medieval East Christian and Islamic Art: With a Foreword by Robert Hillenbrand (به انگلیسی). BRILL. p. 28. ISBN 978-90-04-18663-7. David II laid the foundation for the power of the Georgian pan-Transcaucasian monarchy (in Peter Golden's term) that reached its zenith under queen T'amar (1184–1211/2). The queen's victories were chiefly due to the military successes of the Christianised Kurdish generals Zak'are and Ivane, whose family name in Georgian is Mkhargrdzeli "Longomani". The brothers took Ani in 1199 or 1201 and the queen bestowed it on them as fief. Under the rule of the Zak'arids (the dynastic name of the Mkhargrdzelis), which survived for a while even after the Mongol conquest in 1239, the city experienced a renaissance and became again an important centre of international trade.

[6] Suny, Ronald Grigor (1994) [1988]. The Making of the Georgian Nation (2nd ed.). Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press. p. 39. ISBN 0-253-20915-3.

[minorsky-7] Minorsky, Vladimir (1953). Studies in Caucasian History. New York: Taylor’s Foreign Press. pp. 102–103. ISBN 0-521-05735-3.

[8] Lordkipanidze, Mariam (1987). Georgia in the XI-XII Centuries. Tbilisi: Genatleba. p. 150.

[Mikaberidze184-9] Alexander Mikaberidze, Historical Dictionary of Georgia, (Rowman & Littlefield, 2015), 184.

[10] Lordkipanidze, Mariam (1987). Georgia in the XI-XII Centuries. Tbilisi: Genatleba. p. 150.

[11] Mikaberidze, Alexander (2011-07-22). Conflict and Conquest in the Islamic World: A Historical Encyclopedia (به انگلیسی). ABC-CLIO. ISBN 978-1-59884-336-1.

[12] Bedrosian, Robert. "Kirakos Ganjakets'i's History of the Armenians". Archived from the original on 2007-07-16. Retrieved 2007-10-03.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]