پرش به محتوا

رود ولگا

مختصات: ۴۵°۵۰′۳۰″ شمالی ۴۷°۵۸′۱۷″ شرقی / ۴۵٫۸۴۱۶۷°شمالی ۴۷٫۹۷۱۳۹°شرقی / 45.84167; 47.97139
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
ولگا
ولگا در اولیانوفسک
Map
مکان
کشورروسیه
ویژگی‌های ظاهری
سرآب 
 • مکانتپه‌های والدای، استان تور
 • ارتفاع۲۲۵ متر (۷۳۸ فوت)
دهانهدریای مازندران
 • ارتفاع
−۲۸ متر (−۹۲ فوت)
طول۳٬۶۹۲ کیلومتر (۲٬۲۹۴ مایل)
دبی۱٬۳۸۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع

وُلگا (به روسی: Волга) (برخی آن را همان رودی می‌دانند که در متون قدیمی پارسی از آن با عنوان آتِل یاد شده است[۱]) رودی در غرب روسیه است که با ۳٬۶۹۲ کیلومتر درازا، طولانی‌ترین رود روسیه و هفدهمین رود بلند جهان حساب می‌شود. همچنین این رود پرآب‌ترین رود اروپا است. رود ولگا پس از طی مسیر طولانی خود، به دریای مازندران می‌ریزد. همچنین دریاچه مازندران از طریق این رودخانه، توسط کانال ولگا–دن به آب‌های آزاد متصل می‌شود. برخی از بزرگ‌ترین ذخایر آبی جهان در کنار این رود قرار دارند و از منابع آب آن تغذیه می‌کنند. در کشور روسیه رود ولگا یکی از نمادهای ملّی کشور به‌شمار می‌رود و حوزه‌های آبگیر این رود، محل قرارگیری یازده شهر دیگر این کشور است.

نام‌شناسی

[ویرایش]

نام روسی این رود یعنی ولگا (Волга) از ریشه نیا-اسلاوی *vòlga گرفته شده که به معنای رطوبت است. این نام اسلاوی یک گرته‌برداری از نامی است که سکاهای ایرانی‌زبان به این رود داده بودند یعنی «را».[۲] نام «را» (Rā) نیز در زبان سکایی به معنای رطوبت و هم‌ریشه با واژه اوستایی «رنها» Raŋhā (به معنای رود افسانه‌ای) است. واژه سغدی رک (r’k)[۳] و واژه فارسی رگ (آبراه خون) نیز با این واژه هم‌ریشه می‌باشند.[۴]

اقوام ترک‌تباری که در امتداد ولگا ساکن شدند در قدیم به آن ایتیل یا آتیل می‌گفتند که به معنای «رود بزرگ» است. در زبان‌های ترکی‌تبار امروزه نیز به آن با ایدیل و اِدل و نام‌های مشابه اشاره می‌شود. نام دیگر ترکی برای ولگا «ساری‌سو» (آب زرد) است. مردم قوم ماری، از اقوام اورالی به ولگا «یول» می‌گویند که در زبان تاتاری به معنای راه است.

توضیحات

[ویرایش]

ولگا طولانی ترین رودخانه اروپا است و حوضه آبریز آن تقریباً به طور کامل در داخل روسیه است، اگرچه طولانی ترین رودخانه روسیه سیستم رودخانه اوب - ایرتیش است . این رودخانه متعلق به حوضه بسته دریای خزر است و طولانی ترین رودخانه ای است که به یک حوضه بسته می ریزد. منبع ولگا در روستای Volgoverkhov'e در استان تور نهفته است . ولگا که در تپه های والدای در ارتفاع 225 متری (738 فوت) از سطح دریا در شمال غربی مسکو و در حدود 320 کیلومتری (200 مایلی) جنوب شرقی سن پترزبورگ برآمده است، به سمت شرق از کنار دریاچه استرژ ، ترور ، دوبنا ، ریبینسک ، یاروسلاول ، نیژنی نووگورود ، عبور می کند . از آنجا به جنوب می‌پیچد، از کنار اولیانوفسک ، تولیاتی ، سامارا ، ساراتوف و ولگوگراد می‌گذرد و به دریای خزر در زیر آستاراخان در ارتفاع ۲۸ متری (۹۲ فوت) زیر سطح دریا می‌ریزد [۵]

نگارخانه

[ویرایش]
تصویر ماهواره‌ای
حوضه آبریز ولگا
نقشه سیاسی منطقه

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. مدخل آتل بایگانی‌شده در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine در لغت‌نامه دهخدا
  2. J.P. Mallory & D.Q. Adams, Encyclopedia of Indo-European Culture, s.v. "dew" (London: Fitzroy Dearborn, 1997), 158-9.
  3. Michiel de Vaan, Etymological Dictionary of Latin and the Other Italian Languages, s.v. "rōs, rōris" (Leiden: Brill, 2008), 526-7.
  4. Nourai, Ali. 2013. An Etymological Dictionary of Persian, English and Other Indo-european Languages. Index of Words in Different Languages Vol. 1 Vol. 1. p.130.
  5. "Book sources - Wikipedia". en.m.wikipedia.org (به انگلیسی). Retrieved 2025-02-16.