روح‌الله

روح‌الله به معنای روحی از جانب خدا و روحی خدایی است. «روح‌الله» از صفات عیسی بن مریم است.

روح‌الله در قرآن

«روح‌الله» از ویژگی‌های مسیح است، که در قرآن به آن اشاره شده‌است: «همانا مسیح، عیسی پسر مریم، فرستاده خداوند و کلمه اوست که به مریم القا نمود، و روحی است از جانب او.»^[۱].

در تفاسیر قرآن آمده‌است که وقتی از جعفر بن محمد الصادق درباره «رُوحٌ مِنْهُ» سؤال شد، او پاسخ داد: «مقصود روح خداست که خداوند آن را در آدم و عیسی علیهما السلام قرار داد.»^[۲] چنان‌که در جای دیگر قرآن، آفرینش عیسی را به آفرینش آدم تشبیه نموده، و می‌گوید: «به یقین داستان عیسی [در چگونگی آفرینش] در نزد خداوند همچون داستان آدم است که او را از خاک آفرید سپس به او گفت: (انسان زنده) باش، پس شد.»^[۳]

همچنین در مورد مراحل پیدایش انسان، در قرآن آمده‌است: «... خداوند [با خلقت حضرت آدم] آفرینش انسان را از گِل آغاز کرد؛ سپس نسل او را از عصاره‌ای از آب ناچیز و بی‌قدر آفرید؛ سپس [اندام] او را موزون ساخت و از روح خویش در وی دمید.»^[۴]

چنان‌که تفاسیر قرآن بیان داشته‌اند، اضافه "روح" به "خدا" به اصطلاح "اضافه تشریفی" است، یعنی یک روح گرانقدر و پر شرافت که سزاوار است روح خدا نامیده شود در انسان دمیده شد.^[۵]

روح‌الله در روایات

درحدیث‌های بسیاری از شیعه و سنی، روح‌الله صفت عیسی بن مریم ذکر شده‌است. در زیارت‌نامه‌های شیعیان، عبارت «عیسی روح الله» بارها به کار رفته‌است.^[۶]

پانویس

↑ إِنَّمَا الْمَسیحُ عیسَی ابْنُ مَرْیَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَ کَلِمَتُهُ أَلْقاها إِلی مَرْیَمَ وَ رُوحٌ مِنْهُ (نساء:۱۷۱)
↑ تفسیر نور، ج۲، ص ۴۴۲ (به نقل از کافی، ج ۱، ص ۱۳۳.)
↑ إِنَّ مَثَلَ عِیسی عِنْدَ اللَّهِ کَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ قالَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ (آل‌عمران:۵۹)
↑ بَدَأَ خَلْقَ الْانسَانِ مِن طِینٍ، ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِن سُلَالَةٍ مِّن مَّاءٍ مَّهِینٍ، ثُمَّ سَوَّئهُ وَ نَفَخَ فِیهِ مِن رُّوحِهِ (سجده:۷تا۹).
↑ تفسیر نمونه، ج۱۷، ص ۱۲۷.
↑ عباراتی شبیه: السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ آدَمَ صَفْوَةِ (صَفِیِّ، فِطْرَةِ) اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ نُوحٍ نَبِیِّ (أَمِینِ) اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ إِبْرَاهِیمَ خَلِیلِ اللَّهِ، ِالسَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ إِسْمَاعِیلَ ذَبِیحِ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ دَاوُدَ خَلِیفَةِ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ مُوسَی کَلِیمِ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ عِیسَی رُوحِ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ مُحَمَّدٍ حَبِیبِ (رَسُولِ، سَیِّدِ رُسُلِ) اللَّهِ ص (تهذیب‌الأحکام، ج ۶، ص ۵۸)

[1] إِنَّمَا الْمَسیحُ عیسَی ابْنُ مَرْیَمَ رَسُولُ اللَّهِ وَ کَلِمَتُهُ أَلْقاها إِلی مَرْیَمَ وَ رُوحٌ مِنْهُ (نساء:۱۷۱)

[2] تفسیر نور، ج۲، ص ۴۴۲ (به نقل از کافی، ج ۱، ص ۱۳۳.)

[3] إِنَّ مَثَلَ عِیسی عِنْدَ اللَّهِ کَمَثَلِ آدَمَ خَلَقَهُ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ قالَ لَهُ کُنْ فَیَکُونُ (آل‌عمران:۵۹)

[4] بَدَأَ خَلْقَ الْانسَانِ مِن طِینٍ، ثُمَّ جَعَلَ نَسْلَهُ مِن سُلَالَةٍ مِّن مَّاءٍ مَّهِینٍ، ثُمَّ سَوَّئهُ وَ نَفَخَ فِیهِ مِن رُّوحِهِ (سجده:۷تا۹).

[5] تفسیر نمونه، ج۱۷، ص ۱۲۷.

[6] عباراتی شبیه: السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ آدَمَ صَفْوَةِ (صَفِیِّ، فِطْرَةِ) اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ نُوحٍ نَبِیِّ (أَمِینِ) اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ إِبْرَاهِیمَ خَلِیلِ اللَّهِ، ِالسَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ إِسْمَاعِیلَ ذَبِیحِ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ دَاوُدَ خَلِیفَةِ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ مُوسَی کَلِیمِ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ عِیسَی رُوحِ اللَّهِ، السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا وَارِثَ مُحَمَّدٍ حَبِیبِ (رَسُولِ، سَیِّدِ رُسُلِ) اللَّهِ ص (تهذیب‌الأحکام، ج ۶، ص ۵۸)

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]