دی‌ان‌ای زائد
دی‌ان‌ای زائد (دی‌ان‌ای غیرکاربردی) توالی‌ای از دی‌ان‌ای است که هیچ کارکرد زیستی شناخته‌شده‌ای ندارد.[۱][۲] بیشتر جانداران مقداری دی‌ان‌ای زائد در ژنوم خود دارند —عمدتاً شامل شبه‌ژن‌ها و قطعاتی از ترنسپوزون‌ها و ویروس‌ها— اما این امکان وجود دارد که برخی جانداران مقدار زیادی دی‌ان‌ای زائد داشته باشند.[۳]
همهٔ نواحی کدکنندهٔ پروتئین به‌طور کلی به عنوان عناصر کاربردی در ژنوم‌ها در نظر گرفته می‌شوند. علاوه بر این، نواحی غیرکدکنندهٔ پروتئین مانند ژن‌های مربوط به آران‌ای ریبوزومی (rRNA) و آران‌ای حامل، توالی‌های تنظیمی، منشأ همانندسازی، سانترومرها، تلومرها و نواحی اتصال داربست به عنوان عناصر کاربردی شناخته می‌شوند. (برای اطلاعات بیشتر، به دی‌ان‌ای غیرکدکننده مراجعه کنید)
تعیین کاربردی یا غیرکاربردی بودن سایر نواحی ژنوم دشوار است. در این زمینه، اختلاف نظر قابل توجهی دربارهٔ معیارهای مناسب برای شناسایی عملکرد وجود دارد. بسیاری از دانشمندان، دیدگاهی تکاملی نسبت به ژنوم دارند و معیارهایی را ترجیح می‌دهند که مبتنی بر حفظ توالی‌های دی‌ان‌ای توسط انتخاب طبیعی باشند.[۴][۵][۶] برخی دانشمندان این دیدگاه را رد می‌کنند یا تفسیر متفاوتی از داده‌ها ارائه می‌دهند.[۷][۸][۹]
پانویس
[ویرایش]- ↑ Eddy SR (نوامبر 2012). "The C-value paradox, junk DNA and ENCODE". Current Biology. 22 (21): R898–R899. Bibcode:2012CBio...22.R898E. doi:10.1016/j.cub.2012.10.002. PMID 23137679. S2CID 28289437.
- ↑ Palazzo AF, Gregory TR (مه 2014). "The case for junk DNA". PLOS Genetics. 10 (5): e1004351. doi:10.1371/journal.pgen.1004351. PMC 4014423. PMID 24809441.
- ↑ Gil R, Latorre A (اکتبر 2012). "Factors behind junk DNA in bacteria". Genes. 3 (4): 634–650. doi:10.3390/genes3040634. PMC 3899985. PMID 24705080.
- ↑ Ohno S (1972). "An argument for the genetic simplicity of man and other mammals". Journal of Human Evolution. 1 (6): 651–662. Bibcode:1972JHumE...1..651O. doi:10.1016/0047-2484(72)90011-5.
- ↑ Morange M (2014). "Genome as a multipurpose structure built by evolution" (PDF). Perspectives in Biology and Medicine. 57 (1): 162–171. doi:10.1353/pbm.2014.0008. PMID 25345709. S2CID 27613442.
- ↑ Palazzo AF, Kejiou NS (2022). "Non-Darwinian Molecular Biology". Frontiers in Genetics. 13: 831068. doi:10.3389/fgene.2022.831068. PMC 8888898. PMID 35251134.
- ↑ Germain PL, Ratti E, and Boem F (2014). "Junk or functional DNA? ENCODE and the function controversy". Biology & Philosophy. 29 (6): 807–821. doi:10.1007/s10539-014-9441-3. S2CID 254277794.
- ↑ Mattick, John S (2023). "RNA out of the mist". Trends in Genetics. 39 (3): 187–207. doi:10.1016/j.tig.2022.11.001. PMID 36528415. S2CID 254768457.
- ↑ Kellis M, Wold B, Snyder MP, Bernstein BE, Kundaje A, Marinov GK, Ward LD, Birney E, Crawford GE, Dekker J, Dunham I, Elnitski LL, Farnham PJ, Feingold EA, Gerstein M, Giddings MC, Gilbert DM, Gingeras TR, Green ED, Guigo R, Hubbard T, Kent J, Lieb JD, Myers RM, Pazin MJ, Ren B, Stamatoyannopoulos JA, Weng Z, White KP, Hardison RC (آوریل 2014). "Defining functional DNA elements in the human genome". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 111 (17): 6131–6138. Bibcode:2014PNAS..111.6131K. doi:10.1073/pnas.1318948111. PMC 4035993. PMID 24753594.
منابع
[ویرایش]- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Junk DNA». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۵ فوریه ۲۰۲۵.