دیوان منوچهری دامغانی

دیوان منوچهری دامغانی

دیوان منوچهری دامغانی
نویسنده(ها)	منوچهری دامغانی
کشور	ایران: تهران
زبان	زبان فارسی
موضوع(ها)	شعر فارسی
گونه(های) ادبی	نظم
شمار صفحات	۳۳۶

دیوان منوچهری دامغانی شامل شعر فارسی است که تا سال ۴۳۲ قمری به زبان فارسی سروده شده‌است. غالب نسخ موجود منوچهری از عهد قاجاریه و قدیم‌ترین آن از دوره صفویه است. در همه این نسخ اشعار دچار تصرفات نساخ شده و پر از غلط است به جز نسخه‌ای که توسط محمد دبیرسیاقی منتشر شد که آخرین تجدیدنظر وی از این دیوان در سال ۱۳۸۷ به وسیلهٔ انتشارات زوّار چاپ شده‌است. تصحیح دیگری توسط برات زنجانی توسط مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۷ چاپ شد. در سال ۱۳۹۰ دیوان منوچهری دامغانی به تصحیح عزیزالله علیزاده در تهران توسط انتشارات فردوس در قطع وزیری و ۳۳۶ صفحه شامل قصاید، قطعات، مُسَمّطات، رباعیّات، دوبیتی و ابیات دیگر، کشف الابیات، همراه با وزن و بحر تمام اشعار منتشر شده‌است. در سال ۱۳۹۳ دیوان منوچهری دامغانی به تصحیح حبیب یغمایی و به کوشش سید علی آل داود از سوی بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار منتشر شده‌است.

قالب‌های شعری

دیوان منوچهری مشتمل بر همه اشعار باقی‌مانده از منوچهری دامغانی به زبان فارسی است. مهم‌ترین بخش این دیوان، قصاید آن است و شعرهای دیگری هم از قطعات، مسمطات، رباعیات، دوبیتی و ابیات دیگر در آن وجود دارد. منوچهری در مجموع ۱۱۰ شعر با ۲٬۸۱۷ بیت سروده‌است.

قالب‌های شعری

ردیف	قالب شعری	تعداد شعر	تعداد بیت	تعداد وزن و بحر
۱	قصیده	۵۷	۱۹۱۹	۲۴
۲	قطعه	۱۲	۱۴۷	۱۵
۳	مُسَمَّط	۱۱	۷۲۳	۸
۴	رباعی	۶	۱۲	۴
۵	دوبیتی	۱	۲	۱
۶	ابیات دیگر	۱۴	۱۴	۱۳
	مجموع	۱۱۰	۲۸۱۷	۱۱۰

اوزان شعری

از مجموع ۱۱۰ شعر منوچهری دامغانی:

1. تعداد ۱۹ یعنی ۱۷/۲۷ درصد اشعار مُردَّف (ردیف‌دار) است.
2. تعداد ۹ یعنی ۱۰ درصد از قصاید، قطعات و مُسَمَّطات دارای اوزان دوری است.
3. بحر ۹۵ یعنی ۸۶/۳۶ درصد شعرها مثمن و ۱۵ یعنی ۱۳/۶۴ درصد مسدس است.
4. بحر ۳۷ شعر هزج، ۳۵ شعر رمل، ۱۲ شعر مضارع، ۸ شعر مجتث، ۸ شعر متقارب، ۵ شعر منسرح، ۲ شعر سریع، ۲ شعر خفیف و ۱ شعر رجز است.
5. بحر ۱۴ یعنی ۱۲/۷۳ درصد سالم و ۹۶ یعنی ۸۷/۲۷ درصد غیرسالم است.