پرش به محتوا

دوسگ‌دندان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

دوسگ‌دندان
محدودهٔ زمانی: پرمین میانه تا تریاس پسین
۲۶۸ تا ۲۰۸ میلیون سال پیش
دوراسودندان نقب‌زن از نخستین و کوچک‌ترین دیساینودونت‌ها
رده‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران
بالاشاخه: دوم‌دهانیان
شاخه: طنابداران
زیرشاخه: مهره‌داران
فروشاخه: آرواره‌داران
بالارده: چهاراندامان
رده: هم‌کمانان
راسته: ددکاوان
زیرراسته: ناهنجاردندان

دوسگ‌دندان یا دیساینودونت‌یا (نام علمی: Dicynodontia) یک فروراسته منقرض‌شده و گیاه‌خوار از راسته ددکمانان است که از اواسط دوره پرمین تا اواخر دوره تریاس می‌زیستند. بیشتر دیساینودونت‌ها دارای منقاری شبیه به منقار دایناسورهای سه‌شاخ‌چهره در جلوی دهان و دو دندان عاج‌مانند در دو طرف دهان بودند. این جانوران موفق‌ترین هم‌کمانان غیر پستاندار تاریخ محسوب می‌شوند و تا کنون ۷۰ سرده از آن‌ها در سراسر جهان کشف و توصیف شده‌است. تنوع اندازه در گونه‌های این فروراسته بسیار زیاد بود و از گونه‌هایی به کوچکی موش تا گونه‌هایی به بزرگی فیل در میان آن‌ها وجود داشتند.

تاریخ تکاملی

[ویرایش]
بازسازی تصویر دوسگ‌دندان

دوسگ‌دندان‌ها در اواسط دوره پرمین پدیدار شدند و به سرعت در سراسر ابرقاره پانگه‌آ گسترش یافتند. دوسگ‌دندان‌ها رایج‌ترین گیاه‌خواران پرمین پسین بودند و از معدود ددکمانانی بودند که از رویداد انقراض پرمین-تریاس جان سالم به در بردند. موفقیت دیساینودونت‌ها در تریاس پیشین نیز ادامه یافت اما از تریاس میانی احتمالاً به دلیل تغییر اقلیم و ظهور گروه‌های جدیدی از شاه‌خزندگان (مانند دایناسورها) که نسبت به دوسگ‌دندان‌ها برتری داشتند از تنوع این جانوران به تدریج کاسته شد و نسل آن‌ها در اواخر تریاس پسین از میان رفت و دایناسورها جایگزینشان شدند.

درخت تبارزایی

[ویرایش]
Dicynodontia

Eodicynodon

Colobodectes

Lanthanostegus

Pylaecephalidae

Robertia

دوراسودندان

Prosictodon

کوتاه‌سیما

درون‌دندان

Pristerodon

Emydopoidea

Emydops

Myosaurus

Kingoriidae

Dicynodontoides

Kombuisia

Cistecephalidae

Cistecephalus

Cistecephaloides

Kawingasaurus

Pristerodontia

Interpresosaurus

Elph

مازه‌سر

Cryptodontidae

هیچ‌دندان

Tropidostoma

Australobarbarus

Geikiidae

دندان‌یک‌چشم

Idelesaurus

Aulacephalodon

Geikia

خاکی‌ناهنجاردندان

دوسگ‌دندان‌واران

Katumbia

Delectosaurus

Dicynodon

Lystrosauridae

Kannemeyeriiformes

Vivaxosaurus

منابع

[ویرایش]

پیوند به بیرون

[ویرایش]