دنیس مک‌ایون

دنیس مک ایون (به انگلیسی: Denis MacEoin) (زادهٔ ۲۶ ژانویه ۱۹۴۹ در بلفست (به انگلیسی: Belfast) ایرلند شمالی)، مدرس پیشین اسلام‌شناسی، متخصص در تشیع، شیخیه، باب و بهائیت و بهایی سابق است. او همچنین با نام مستعار دنیل ایسترمن (به انگلیسی: Daniel Easterman) و جوناتان اِی‌کلیف (به انگلیسی: Jonathan Aycliffe) رمان‌نویسی می‌کرد.

زندگی‌نامه

در ۲۶ ژانویه ۱۹۴۹ میلادی در بلفاست، ایرلند شمالی به دنیا آمد. او توسط مایکل لانگلی (به انگلیسی: Michael Longley) شاعر، انگلیسی را می‌آموزد. او بعدتر به تئاتر و ادبیات علاقه‌مند شد. به همین جهت تصمیم گرفت به تحصیل زبان و ادبیات انگلیسی مشغول شود. او قبل از رفتن به دوبلین (برای تحصیل) بهائی شد و حدوداً ۱۵ سال بهائی بود. او اولین بهائی غربی بود که به مطالعه فارسی و عربی پرداخت و از همین رو به دانشگاه ادینبرگ در اسکاتلند رفت و در آنجا به تحصیل عربی، قرآن و فارسی پرداخت. او پس از ۴ سالی که در ادینبرگ گذاراند به اردن، ترکیه، و ایران سفر کرد. او در ایران به تحصیل در دانشگاه شیراز مشغول شد. مک ایون دکترای خودش را در کینگز کالج کمبریج گرفت. وی موضوع پایان‌نامه خود را در پرداختن به شیخیه و بابیه در ایران شیعی قرن ۱۹ میلادی انتخاب کرد. دکتر ایون به مدت دو سال، ۱۹۷۹-۱۹۸۰، به تدریس انگلیسی، تمدن اسلامی و مترجمی انگلیسی به عربی در دانشگاه محمد (به انگلیسی: Mohammed V University) در فِز (به انگلیسی: Fez)، مغرب پرداخت. با توجه به صندوق ادبی انگلستان (به انگلیسی: Royal Literary Fund) دکتر مک ایون از سال۱۹۸۱ در دانشگاه نیو کسل به تدریس عربی و مطالعات اسلامی پرداخت تا زمانی که سرمایه‌گذاران عربستان سعودی، او را به علت تدریس در موضوعات تشیع و صوفیه اخراج کردند. مک ایون یکی از مدافعان اسرائیل بود و در حمایت از آن مطالب مختلفی منتشر کرده است. در عین حال بنابه گفته خودش احساس بسیار منفی نسبت به اسلام دارد. وی برای اولین بار در سال ۱۹۸۶ زمانی که هنوز بهایی بوده است به اسرائیل سفر کرده است. وی عضو هیئت مدیره انجمن مدافع اسرائیل (به انگلیسی: Stand With US) بود و در بلاگی به نام یک دفاع لیبرال از اسرائیل (به انگلیسی: A Liberal Defence of Israel) مطلب می‌نوشت. او در جون ۲۰۲۲ در ۷۳ سالگی به بیماری کوید در گذشت.

بهائیت

مک ایون بین سال ۱۹۶۶ تا حدود ۱۹۸۰ بهائی بود. او در آن مدت در کنفرانس‌های بهائی سخنرانی کرده بود و در حمایت از بهائیت نوشته بود. او بعدها به علت اختلاف با تشکیلات بهایی و به توافق نرسیدن بر نوع تحقیقات علمی بر روی متون بهایی از بهاییت خارج شد و (به نظر بهائیان) در رد بهائیت نوشت. او خودش نوشته‌های این دوره اش را صرفاً تحقیقاتی آکادمیک و نه ضد بهائی می‌داند. همزمان با انتشار اولین نوشته‌های آکادمیک وی در رد بهاییت، در آلمان کتابی از فرانچسکو فیچیکیا، یک بهایی سابق دیگر، در انتقاد به بهاییت منتشر شده بود. یکی از مقالات وی که در آن به وجود رکود در مطالعات بابی و بهایی اشاره شده بود، توسط یک چهره بهایی به نام خوان کول نقد شد. بعدها کول نیز از بهائیت خارج شد و مطالبی در نقد بهاییت نگاشت.

تالیفات و مقالات

دنیس مک ایون در دانشنامه‌ها و مجلات بسیاری مطلب نگاشته است، از میان آن‌ها می‌توان به دانشنامه اسلام، دانشنامه آکسفورد در زمینه اسلام در دنیای مدرن و دانشنامه ایرانیکا اشاره نمود. او پایان‌نامه دکترای خود را بر روی شیخیه و بابیه کار کرد. وی در آن زمان، از کتابخانه کمبریج که در این زمینه، نسخ اصلی و با ارزشی که دکتر ادوارد براون در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی جمع‌آوری کرده بود را در اختیار داشت، بهره فراوان جست. طولانی‌ترین اثر علمی وی با نام مسیح شیراز، مجموعه ۸۰۰ صفحه‌ای برگرفته از پایان‌نامه دکترا وی و تعداد زیادی از مقالات در خصوص بابیت است. مک ایون در طول سال‌های زیادی، مقالات و کتب متعددی در انتقاد به آیین بهاییت و هم چنین تشکیلات بهایی منتشر کرده است. علاوه بر موضوعات یاد شده، مک ایون در راستای حمایت از اسرائیل مطالب متعددی نگاشته است. از جمله آنها، کتابی به عنوان «گری عزیز، چرا در مورد اسرائیل اشتباه می‌کنی» می‌باشد. وی مطالبی در مورد اسلام، اسرائیل و خاورمیانه در ستونی برای مؤسسه «گیت استون» (به انگلیسی: Gatestone) می‌نویسد. مک ایون به عنوان یک رمان‌نویس هم شناخته می‌شود. وی از سال ۱۹۸۶ حدود ۲۳ رمان نوشته است که بعضی از آن‌ها جزو رمان‌های پر فروش قرار گرفته‌اند. وی رمانهای خود را با دو نام مستعار دنیل ایسترمن (به انگلیسی: Daniel Easterman) و جاناتان ای کلیف (به انگلیسی: Jonathan Aycliffe) چاپ کرده است.

مک ایون در کارنامه آکادمیک خود در زمینه مطالعات اسلامی بیش از ۲۰۰ مقاله به چاپ رسانده است. از میان نوشته‌های او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

کتاب‌ها

• Denis MacEoin (1992), The Sources for Early Bābī Doctrine and History (به انگلیسی), Leiden: Brill
• Denis MacEoin (1994), Rituals in Babism and Baha'ism (به انگلیسی), UK: British Academic Press and Centre of Middle Eastern Studies, University of Cambridge
• Denis MacEoin (Expected 2008), The Messiah of Shiraz: Studies in Early and Middle Babism (به انگلیسی), Leiden: Brill {{citation}}: Check date values in: |سال= (help)

مقالات

• The crisis in Babi and Baha'i studies: part of a wider crisis in academic freedom?, British Journal of Middle Eastern Studies, Volume 17, Issue 1 1990 , pages 55 - 61
• Denis MacEoin, "Divisions and Authority Claims in Babism (1850-1866)," Studia Iranica 18:1 (1989), p. 94-101