دستگرد (نطنز)

دستجرد (نطنز) دستگرد
روستا
دستجرد (نطنز) موقعیت در ایران دستجرد (نطنز) دستجرد (نطنز) (اصفهان)
مختصات: ۳۳٫۵۱°شمالی ۵۱٫۹۱°شرقی / 33.51; 51.91
کشور	ایران
استان	اصفهان
شهرستان	نطنز
بخش	مرکزی
دهستان	کرکس
بنیان‌گذاری	پیش از اسلام
جمعیت	۶۸
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۳۱
از اماکن دوره ساسانیان یا پیش از آن

برای این استان است

دستجرد (نطنز) روستایی واقع در دهستان کرکس، بخش مرکزی شهرستان نطنز استان اصفهان ایران است که در فاصله ۷ کیلومتری از مرکز شهر نطنز و در حاشیه آزادراه تهران-نطنز-اصفهان، جاده قدیم نطنز بادرود و در دامنه کوه چلک (چرخه) قرار گرفته‌است. در ادبیات رسمی و اداری دستجرد گفته می‌شود اما دَستجِرد معرب واژه دَستگِرد فارسی است. وضع طبیعی این روستا دشتی میباشد‌ دارای طوایف، باغات، رسومات ، مزارع و قنوات متنوع است. در لغتنامه دهخدا و کتاب میراث فرهنگی نطنز اثر سید حسین اعظم واقفی و بسیاری منابع دیگر توضیح و اشاره داده شده‌است. بر طبق روایات طوایف باستانی و مهاجر در طول سالها در دستگرد ساکن شده اند. از قدیمی ترین خانواده ها میتوان از ضرغامی، زرقام، کریمی، اباذری، عزیزی، شهرستانی و خداداد نام برد که دارای اصالت دستگردی می‌باشند که برخی دارای نام فامیل با پسوند دستگردی یا دستجردی میباشند. مزارع منسوب به دستگرد و یا مملوک اهالی آن عبارتند از : لادر آباد، مرنجقاب، هل آباد، مزرعه کریم، مزرعه صادق، چاهه، مزرعه اقلیم، رحمه، برشکت و استخرجه.

محصولات

به‌طور سنتی تولیدات این روستا محصولات دامی شامل گوشت و فرآورده‌های شیری، همچنین محصولات کشاورزی بوده که البته سابقاً ابریشم (نوقان) و خشکبار مانند انواع مغزها و میوه خشک و به ویژه جوزقند می‌باشد. کشاورزی این روستا بیشتر در حوزه تولید انار، انجیر، زردآلو، یونجه و شبدر، بادام، پسته و زعفران است.

آیین و رسومات

مهم‌ترین آیین زنده این روستا مراسم باستانی پارسه یا پرسه است که احتمالاً در دوران صفویه احیا شده و در روز تاسوعا اهالی با حضور دسته جمعی در یکایک خانه‌های روستا برای از دست رفتگان طلب مغفرت و برای بازماندگان آرزوی سلامت می‌کنند. همچنین نخل گردانی در روز عاشورا و زیارت اهل قبور هم در آن روز و هم نوروز توسط اهالی انجام میگیرد.

تاریخ

از آنجایی که دستگرد به املاک خالصه ساسانی گفته می‌شد تاریخچه تشکیل روستا به پیش از اسلام برمی‌گردد. سوابق مبنی بر ایستادگی این روستا در مقابل نایب حسین کاشی و همچنین پناه دادن به کفار و مغضوبین حکومتی و دگر اندیشان وجود دارد.

اماکن تاریخی

قلعه مرکزی و تعدادی قلعه خشت و گلی که حکایت از فرهنگ آپارتمان نشینی در ایام امنیت است، حسینیه خشت و آجری، گورستان، قنات میرآب و قنات کهن و قنوات دیگر، پاچنار، استخرجه، مسجد پاچنار که برخی در حال مرمت بدست اهالی و برخی نیاز به مرمت دارند.گفته میشود نخل حسینیه دستگرد بزرگترین نخل شهرستان نطنز میباشد‌‌.

زبان و گویش

در کتاب فرهنگ جامع زبان و گويش نطنز عباس دهقانیان آمده است: براساس آشنايي و تحقيقات ميداني در روستاهاي قديمي نظنز زبان نطنز يك زبان محلي نيست و يك زبان و باقي‌مانده از زبان پهلوي ـ ساماني و پهلوي ـ اشكاني است و ريشه مشترك اين زبان در گويش شمال ايران، خراسان و همدان و حتي در شعرهاي حافظ و فردوسي و باباطاهر فراوان ديده مي‌شود

منابع

• فرهنگ جغرافیائی ایران ج ۳
• [۱]

مرکز آمار ایران