دریاچه آگاسی
| دریاچه آگاسی | |
|---|---|
 Map of the extent of Lake Agassiz in central North America, by 19th century geologist Warren Upham. The regions covered by the lake were significantly larger than shown here. | |
  دریاچه آگاسی Location in North America | |
| موقعیت | منیتوبا، انتاریو، and ساسکاچوان in Canada; مینه‌سوتا و داکوتای شمالی in the U.S. |
| مختصات | ۵۱° شمالی ۹۷° غربی / ۵۱°شمالی ۹۷°غربی |
| گونه | دریاچه پیش‌یخچالی |
| ریشه‌شناسی | لویی آگاسی |
| درون‌شارش‌های کلان | یخسار لارنتی |
| برون‌شارش‌های کلان | Glacial River Warren, the Vermilion River, the Wanapitei River, and the Montreal River valley[۱] |
| کشورهای حوضه | Canada, United States |
| نخستین آبگیری | 12,875 years before present |
| بیشترین درازا | ۴۷۵ مایل (۷۶۴ کیلومتر)[۱] |
| بیشترین پهنا | ۲۹۶ مایل (۴۷۶ کیلومتر)[۱] |
| مساحتِ رو | ۲۶۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۱۰۰٬۰۰۰ مایل مربع)[۱] |
| ارتفاع سطح |
|
دریاچه آگاسی (انگلیسی: Lake Agassiz) یک دریاچه پیش‌یخچالی بزرگ بود که در مرکز آمریکای شمالی در اواخر دوره پلیستوسن وجود داشت و با آب ذوب‌شده حاصل از عقب‌نشینی یخسار لارنتی در پایان آخرین عصر یخبندان تغذیه می‌شد. در اوج خود، مساحت این دریاچه از مجموع تمام دریاچه‌های بزرگ امروزی بیشتر بود.[۲] این دریاچه در نهایت به منطقه‌ای که امروزه خلیج هادسون است تخلیه شد و بقایای آن را می‌توان در دریاچه وینیپگ، دریاچه وینیپگوسیس، دریاچه مانیتوبا و دریاچه وودز مشاهده کرد.
این دریاچه نخستین‌بار در سال ۱۸۲۳ توسط ویلیام اچ. کیتینگ مطرح شد،[۳] و در سال ۱۸۷۹ توسط وارن آپهام، که متوجه شد این دریاچه بر اثر فعالیت‌های یخچالی شکل گرفته است، به نام لویی آگاسی، بنیان‌گذار یخچال‌شناسی که در سال ۱۸۷۳ درگذشته بود، نام‌گذاری شد.[۴]
روند زمین‌شناحتی
[ویرایش]در طول آخرین عصر یخبندان، بخش‌های شمالی آمریکای شمالی تحت پوشش یخسار قرار داشتند که با تغییرات اقلیمی به‌طور متناوب پیشروی و پسروی می‌کرد. این یخچال قاره‌ای که در دوره‌ای به نام یخچال‌زایی ویسکانسین شکل گرفت، بخش وسیعی از مرکز آمریکای شمالی را بین ۳۰٬۰۰۰ تا ۱۰٬۰۰۰ سال پیش پوشاند. با فروپاشی این یخسار،[۵] آب‌های ذوب‌شده آن یک دریاچه پیش‌یخچالی عظیم را پدیدآوردند.[۶]
حدود ۱۳٬۰۰۰ سال پیش، این دریاچه بخش‌های وسیعی از مناطق امروزی منیتوبا در جنوب شرقی، انتاریو در شمال غربی، مینه‌سوتا در شمال، داکوتای شمالی در شرق و ساسکاچوان را پوشش می‌داد. در گسترده‌ترین حالت، این دریاچه مساحتی حدود ۴۴۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۱۷۰٬۰۰۰ مایل مربع) داشت،[۷] که آن را از هر دریاچه موجود در جهان (ازجمله دریای خزر) بزرگ‌تر می‌ساخت و از نظر مساحت تقریباً برابر با دریای سیاه بود.
در دوره‌های مختلف، این دریاچه از راه‌های گوناگون تخلیه شده است، ازجمله: - به سمت جنوب از طریق Traverse Gap به Glacial River Warren (که بعدها به رود مینه‌سوتا و سرانجام به رود می‌سی‌سی‌پی پیوست)،[۸] - به سمت شرق از طریق دریاچه Kelvin (که امروزه Lake Nipigon نامیده می‌شود) به دریاچه سوپریور،[۹] - و به سمت شمال غربی از طریق Clearwater Spillway به رود مکنزی و در نهایت اقیانوس منجمد شمالی حدود ۱۳٬۰۰۰ سال پیش.[۲][۱۰][۱۱][۱۲]
منابع
[ویرایش]- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ Michalek, Michael J (2013). "Examining the progression and termination of Lake Agassiz" (PDF). Michigan State University. Archived from the original (PDF) on 5 May 2014. Retrieved 2 May 2014.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Perkins S (2002). "Once Upon a Lake". Science News. 162 (18): 283–284. doi:10.2307/4014064. JSTOR 4014064. Archived from the original on 28 February 2009. Retrieved 2012-09-29.
- ↑ Keating, William H. (1824). Narrative of an Expedition to the Source of St. Peter's River, Lake Winnepeek, Lake of the Woods, …. Vol. 2. Philadelphia, Pennsylvania, U.S.A.: H.C. Cary & I. Lea. p. 7. از صفحه ۷: "در برخی نقاط، قلوه‌سنگ‌ها به‌اندازه‌ای فراوان بودند که گویی بر بستر رودخانه یا دریاچه‌ای پیشین سفر می‌کردیم؛ ذهن انسان تلاش می‌کند، اما نمی‌تواند برای گستره وسیع آبی که در زمانی در گذشته سراسر آن منطقه را پوشانده بود، حد و مرزی قائل شود."
- ↑ Upham, Warren (1880). The Geology of Central and Western Minnesota. A Preliminary Report. [From the General Report of Progress for the Year 1879.]. St. Paul, Minnesota, U.S.A.: The Pioneer Press Co. p. 18. از صفحه ۱۸: "به دلیل ارتباط آن با عقب‌نشینی یخچال قاره‌ای، پیشنهاد شده است که این دریاچه دریاچه آگاسی نامیده شود، به یاد نخستین مدافع برجسته نظریه‌ای که بیان می‌کرد رسوبات یخچالی بر اثر یخ خشکی تشکیل شده‌اند."
- ↑ «عقب‌نشینی» یخچال‌ها به‌دلیل تغییر مسیر حرکت یخ‌ها نیست، بلکه به‌علت ذوب شدن یخچال رخ می‌دهد.
- ↑ Ojakangas RW, Matsch CL (1982). Minnesota's Geology. Minnesota: University of Minnesota Press. pp. 106–110. ISBN 978-0-8166-0953-6.
- ↑ Fisher, Timothy G.; Smith, Derald G.; Andrews, John T. (2002). "Preboreal oscillation caused by a glacial Lake Agassiz flood" (PDF). Quaternary Science Reviews. 21 (2002): 873–78. Bibcode:2002QSRv...21..873F. doi:10.1016/S0277-3791(01)00148-2. Archived from the original (PDF) on 22 February 2014. Retrieved 7 April 2018., صفحهٔ ۸۷۴. این مقدار بالاترین برآورد در بین دامنه‌های ذکرشده است.
- ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامChronoوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ Leverington, DW; Teller JT (2003). "Paleotopographic reconstructions of the eastern outlets of glacial Lake Agassiz". Canadian Journal of Earth Sciences. 40 (9): 1259–78. Bibcode:2003CaJES..40.1259L. CiteSeerX 10.1.1.468.8518. doi:10.1139/e03-043.
- ↑ Murton, J. B. , Bateman MD, Dallimore SR, Teller JT, Yang Z (2010-04-01). "Identification of Younger Dryas outburst flood path from Lake Agassiz to the Arctic Ocean". نیچر. 464 (7289): 740–743. Bibcode:2010Natur.464..740M. doi:10.1038/nature08954. PMID 20360738. S2CID 4425933.
{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link) - ↑ Schiermeier, Quirin (31 March 2010). "River reveals chilling tracks of ancient flood". Nature. 464 (7289): 657. doi:10.1038/464657a. PMID 20360702.
- ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامfolioوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Lake Agassiz». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۷ فوریه ۲۰۲۵.
پیوند به بیرون
[ویرایش]
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
- بزرگسیلها
- جغرافیای دیرینه
- دریاچه‌های انتاریو
- دریاچه‌های پیش‌یخچالی
- دریاچه‌های رود می‌سی‌سی‌پی
- دریاچه‌های ساسکاچوان
- دریاچه‌های کوچکشده
- دریاچه‌های منیتوبا
- دریاچه‌های یخچالی ایالات متحده آمریکا
- دریاچه‌های یخچالی کانادا
- زمینشناسی انتاریو
- زمینشناسی داکوتای شمالی
- زمینشناسی ساسکاچوان
- زمینشناسی منیتوبا
- زمینشناسی مینه‌سوتا