خسرو شکیبایی
خسرو شکیبایی | |
|---|---|
 شکیبایی در جشنوارهٔ فیلم فجر ۱۳۸۵ | |
| زادهٔ | ۷ فروردین ۱۳۲۳ |
| درگذشت | ۲۸ تیر ۱۳۸۷ (۶۴ سال) |
| علت مرگ | ایست قلبی |
| مدفن | قطعه هنرمندان بهشت زهرا، تهران، ایران |
| تحصیلات | رشتهٔ بازیگری از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران |
| پیشه‌ها | |
| سال‌های فعالیت | ۱۳۴۲–۱۳۸۷ |
| آثار | فهرست کامل |
| همسر | پروین کوشیار[۱]تانیا جوهری (طلاق)[۲] |
| فرزندان | ۲ ، پوریا شکیبایی |
| جوایز | فهرست کامل |
خسرو شکیبایی (۷ فروردین ۱۳۲۳ – ۲۸ تیر ۱۳۸۷) بازیگر، فیلمنامهنویس، صداپیشه و دکلمه‌خوان اهل ایران بود.[۳] او تحصیلاتش را در رشتهٔ بازیگری در دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران به پایان برد. تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷، او فقط در عرصهٔ تئاتر و دوبله فعالیت داشت و فعالیت حرفه‌ای در سینما را با بازی در فیلم خط قرمز (۱۳۶۱) ساختهٔ مسعود کیمیایی آغاز کرد. شکیبایی بابت بازی در نقش حمید هامون در فیلم هامون (۱۳۶۸) برندهٔ سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر شد.[۴][۵][۶][۷]
دیگر کارهای او شامل مجموعه‌های تلویزیونی روزی روزگاری (۱۳۷۰–۱۳۷۱) و خانۀ سبز (۱۳۷۵)، و فیلم‌های یکبار برای همیشه (۱۳۷۱) کیمیا (۱۳۷۳)، سایه به سایه (۱۳۷۴)، کاغذ بی‌خط (۱۳۸۰)، سالاد فصل (۱۳۸۳) و اتوبوس شب (۱۳۸۵) می‌شوند.
آغاز زندگی و ازدواج
[ویرایش]خسرو شکیبایی در ۷ فروردین ۱۳۲۳ در خیابان مولوی تهران به دنیا آمد.[۸] در شناسنامه نامش «خسرو» است؛ ولی خانواده و نزدیکان، او را «محمود» صدا می‌کردند. پدر خسرو سرگرد ارتش بود و وقتی او ۱۴ ساله بود، بر اثر سرطان از دنیا رفت. شکیبایی پیش از اینکه وارد عرصۀ تئاتر شود، در حرفه‌هایی چون خیاطی و کانال‌سازی و آسانسورسازی کار می‌کرد. وی فارغ‌التحصیل بازیگری دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود و فعالیت هنری خود را از سال ۱۳۴۲ با بازیگری تئاتر آغاز کرد.[نیازمند منبع]
ازدواج:
همسر اول خسرو شکیبایی تانیا جوهری بازیگر سینما و همسر دوم وی پروین کوشیار است. شکیبایی در ازدواج اول صاحب دختری به نام پوپک و در ازدواج دوم صاحب فرزند پسری به نام پوریاست.
کار
[ویرایش]تئاتر
[ویرایش]
خسرو شکیبایی فعالیت هنری خود را از سال ۱۳۴۲ با بازیگری تئاتر آغاز کرد. در ۱۹ سالگی برای اولین بار روی صحنه تئاتر رفت و بعد از مدتی به عباس جوانمرد، معرفی و به صورت کاملاً حرفه‌ای بازیگر تئاتر شد. از جمله نمایش‌هایی که وی در آن‌ها ایفای نقش نموده است، می‌توان به سنگ و سرنا، همۀ پسران من، شب بیست و یکم، و بیا تا گل برافشانیم اشاره کرد. او چندین نمایش تلویزیونی مانند فیزیکدان‌ها و هنگامۀ شیرین وصال را هم در کارنامه دارد.
سینما
[ویرایش]خسرو شکیبایی نخستین بار در سال ۱۳۵۳ در فیلم کوتاه و ۱۶ میلی‌متری «کتیبه» به کارگردانی فریبرز صالح مقابل دوربین رفت. در سال ۱۳۶۱ در حالی که مشغول بازی در نمایش «شب بیست و یکم» بود، مورد توجه مسعود کیمیایی قرار گرفت و با بازی در نقش کوتاهی در فیلم خط قرمز (مسعود کیمیایی، ۱۳۶۱) به سینما آمد و تا سال ۱۳۶۸ نقش آفرینی‌هایی کرد. از جمله در فیلم‌های دزد و نویسنده، ترن و رابطه خوب ظاهر شد. اما پس از بازی در فیلم هامون (داریوش مهرجویی، ۱۳۶۸) بود که نام خسرو شکیبایی بر سر زبان‌ها افتاد. او برای بازیش در همین فیلم از «هشتمین جشنواره فیلم فجر»، سیمرغ بلورین دریافت کرد و تحسین منتقدان و مردم را برانگیخت.
او برای بازی در فیلم کیمیا (احمد رضا درویش، ۱۳۷۳) بار دیگر برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول از سیزدهمین جشنواره فیلم فجر شد. او سومین سیمرغ خود را هم برای بازی در نقش عادل مشرقی فیلم سالاد فصل (فریدون جیرانی) گرفت. از آخرین افتخارات شکیبایی هم دیپلم افتخار برای فیلم اتوبوس شب (کیومرث پوراحمد) بود.[۹] خسرو شکیبایی آخرین جایزه‌اش را از ششمین جشن ماهنامه «دنیای تصویر» برای بازی در فیلم کاغذ بی خط دریافت کرد.
پس از گذشت نزدیک به ۲۲ سال از اولین حضورش در فیلم کیمیایی، در فیلم حکم (۱۳۸۳)، باری دیگر در فیلم وی در کنار عزت‌الله انتظامی ایفای نقش کرد.
در ۹ تیرماه ۱۳۸۷ در دومین جشن منتقدان سینمایی، جایزه یکی از برترین بازیگران سی سال سینمای پس از انقلاب را گرفت.[۱۰] او همچنین در بیست و ششمین دوره جشنواره فیلم فجر، بازیگر و گوینده تیزر جشنواره بود.[۱۱]
تلویزیون
[ویرایش]خسرو شکیبایی در سال ۱۳۵۴، یعنی یک سال بعد از اولین حضور خود در فیلم کوتاه «کتیبه»، به دعوت محمدرضا اصلانی در سریال سمک عیار ایفای نقش کرد و پس از آن در سریال‌هایی چون لحظه، کوچک جنگلی، مدرس، تهران ۵۳، روزی روزگاری، خانه سبز، سرزمین سبز، کاکتوس، آواز مه، تفنگ سر پر و در کنار هم بازی کرد.
خسرو شکیبایی در چند فیلم تلویزیونی هم حضور یافت. آخرین نقش‌آفرینی این هنرمند در فیلم تلویزیونی پیوند (سعید عالم‌زاده) و آخرین نمایش فیلمش، آشیانه‌ای برای زندگی (حمید طالقانی) بود که به مناسبت روز پدر از تلویزیون پخش شد.
صداپیشگی
[ویرایش]خسرو شکیبایی ۵ سال پس از ورود به تئاتر، یعنی در سال ۱۳۴۷ وارد حرفهٔ دوبلوری شد و مدت کوتاهی نیز در زمینه دوبله به فعالیت پرداخت. شاخص‌ترین اثر سینمایی که خسرو شکیبایی در آن صحبت کرد فیلم شعله بود که در آن به جای پیرمرد مسلمان ده ایفای صدا نمود. او علاوه بر هنرنمایی در نقش آفرینی سینما و تئاتر و تلویزیون، برخی از سروده‌های فروغ فرخزاد، سهراب سپهری، سید علی صالحی و محمدرضا عبدالملکیان را به صورت دکلمه اجرا کرده بود.
درگذشت
[ویرایش]
خسرو شکیبایی در ساعت ۵ صبح روز جمعه ۲۸ تیرماه ۱۳۸۷ در سن ۶۴ سالگی بر اثر ایست قلبی در بیمارستان پارسیان تهران درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا دفن شد. او مدت‌ها از عارضه دیابت و همچنین سرطان کبد رنج می‌برد.[۱۲]
در پی این رویداد، محمد خاتمی رئیس‌جمهور سابق ایران[۱۳] غلامعلی حداد عادل[۱۴] رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس و عزت‌الله ضرغامی[۱۵] رئیس سازمان صدا و سیما پیام تسلیت صادر کردند، همچنین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، پیام تسلیت محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت ایران را در مراسم تشییع پیکر «خسرو شکیبایی» اعلام داشت.[۱۶]
یادبود
[ویرایش]در سال ۱۳۸۹، کتاب خسرو شکیبایی به تألیف الهام قره‌خانی با نگاهی به شخصیت او توسط انتشارات «خانۀ فرهنگ و هنر گویا» منتشر شد. این کتاب مقدمه‌ای بر اصول بازیگری خسرو شکیبایی از نگاه آیدین آغداشلو، اکبر عالمی، جمشید مشایخی، مهران مدیری، هدیه تهرانی و هفتاد نفر دیگر از سایر هنرمندان ایران است. در این کتاب تنی چند از هنرمندان سینمای ایران از دیدگاه‌های گوناگون دربارهٔ زندگی و هنر خسرو شکیبایی سخن گفته‌اند.[۱۷]
منابع
[ویرایش]- ↑ عصر ایران. «این دو زن ، همسران خسرو شکیبایی بودند (+ عکس)».
- ↑ «طلاق‌های سینمای ایران». فردا نیوز.
- ↑ انتخاب. «بیوگرافی و زندگینامه خسرو شکیبایی/ از این بازیگر چه می‌دانیم؟».
- ↑ «خسرو شکیبایی» درگذشت (فارس نیوز)
- ↑ «برای سالروز تولد خسرو شکیبایی». الف. ۶ فروردین ۱۳۹۴.
- ↑ «روزی روزگاری و مراد بیگ همچنان محبوب مخاطبان است». روزنامه جوان. ۱۳۹۸-۰۴-۳۱.
- ↑ «چگونه شخصیت یک راهزن محبوب ایرانی‌ها شد». مشرق نیوز. ۱۳۹۹-۰۸-۲۱.
- ↑ تابناک. «در مورد خسرو شکیبایی».
- ↑ «نتایج داوری بیست و پنجمین جشنواره فیلم فجر در بخش سودای سیمرغ (ایران آکتور)». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ ژوئیه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۱۹ ژوئیه ۲۰۰۸.
- ↑ برگزیدگان ۳۰ سال سینمای پس از انقلاب ایران معرفی شدند. (ایران)
- ↑ خسرو شکیبایی درگذشت (آفتاب)
- ↑ «درگذشت خسرو شکیبایی». جام جم آنلاین. ۲۸ تیر ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ مارس ۲۰۱۶.
- ↑ خاتمی یاد زنده‌یاد شکیبایی را گرامی داشت
- ↑ «پیام حداد عادل رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس به مناسبت در گذشت خسرو شکیبائی». واحد مرکزی خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ ژوئیه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۸ تیر ۱۳۸۷.
- ↑ «ضرغامی: شکیبایی هنرمند توانا و خوشنام». واحد مرکزی خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ ژوئیه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۸ تیر ۱۳۸۷.
- ↑ «پیام تسلیت محمود احمدی‌نژاد به مناسبت در گذشت خسرو شکیبائی». خبرگزاری فارس. دریافت‌شده در ۳۰ تیر ۱۳۸۷.
- ↑ «کتاب «خسرو شکیبایی» منتشر شد». ایسنا. ۲۳ تیر ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۳ ژانویه ۲۰۲۴.
- «آلبومهای خسرو شکیبایی». وبگاه ایران ترانه. دریافت‌شده در ۲۳ آبان ۱۳۸۶.
- سمن مرادی‌راد (۱۳۷۷)، زندگی و فیلم‌های خسرو شکیبایی، تهران: نشر علم، شابک ۹۶۴-۴۰۵-۰۴۸-۷
منابع تکمیلی
[ویرایش]- https://www.farsnews.ir/news/8704280149/خسرو-شكيبايي-درگذشت
- http://www1.jamejamonline.ir/newstext2.aspx?newsnum=100944060248 بایگانی‌شده در ۲۹ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
- http://old.alef.ir/vdcip5ar3t1aqy2.cbct.html?264739
- https://www.aftabir.com/news/view/2008/jul/18/c5c1216370089_art_culture_cinema_khosro_shakibaei.php/خسرو-شکیبایی-درگذشت
- https://www.farsnews.ir/news/8704300194/اعلام-پيام-تسليت-محمود-احمدي‌نژاد-در-مراسم-تشييع-خسرو-شكيبايي
- https://www.fardanews.com/fa/news/81014/طلاق‌های-سینمای-ایران
پیوند به بیرون
[ویرایش]
- عکسهای تشییع پیکر خسرو شکیبایی (خبرگزاری مهر)
- عکسهای تشییع پیکر خسرو شکیبایی (خبرگزاری مهر)
- خسرو شکیبایی، بازیگر سرشناس تئاتر، سینما و تلویزیون در ایران در اثر عارضه قلبی درگذشت. (بی‌بی‌سی فارسی)
- خداحافظی مردم ایران با خسرو شکیبایی (بی‌بی‌سی فارسی)
- بغض در گلو برای حمید هامون (بی‌بی‌سی فارسی)
- خسرو شکیبایی در IMDb
- اهالی تهران
- بازیگران تئاتر مرد اهل ایران
- بازیگران مرد اهل ایران
- بازیگران مرد تلویزیونی اهل ایران
- بازیگران مرد فیلم اهل ایران
- برندگان تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد
- برندگان سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد
- برندگان سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد
- خاکسپاریها در قطعه هنرمندان بهشت زهرا
- دانشآموختگان دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران
- درگذشتگان ۱۳۸۷
- درگذشتگان ۲۰۰۸ (میلادی)
- درگذشتگان به علت سرطان در ایران
- درگذشتگان به علت سرطان کبد
- زادگان ۱۳۲۳
- زادگان ۱۹۴۴ (میلادی)
- صداپیشگان مرد اهل ایران
- فیلمنامهنویسان اهل ایران