حمله اعراب به دیلم
 | برخی از منابع فهرستشده در این مقاله ممکن است معتبر نباشند. |
| حمله اعراب به گیلان | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| فرماندهان و رهبران | |||||||
|
کثیر بن شهاب حارثی
| |||||||
| قوا | |||||||
| مردمان گیل و دیلم | اعراب مسلمان | ||||||
| تلفات و خسارات | |||||||
| خسارات دفع اعراب و عقب راندن آنها | خسارات بسیار بر اثر ضد حمله‌های دیلمیان بر مستعمرات اعراب مسلمان و لشکریان آنها | ||||||
پس از پیدایش اسلام در حالیکه سرتاسر ایران و خاورمیانه و قسمت‌هایی از روم بدست اعراب افتاد، در رشته کوه‌های البرز مردم دیلمستان و طبرستان اعراب را به سرزمین خود راه نداده و استقلال خود را محفوظ داشتند. گیلان و دیلمان به تصرف اعراب درنیامد. در اوایل عصر عباسی غرب گیلان به حکومت خلیفه خراج پرداخت می‌کرد ولی شرق گیلان توسط دیلمیان کوهنشین دربرابر نفوذ مسلمانان حفاظت می‌شد.[۱]
تاریخ جنگ‌ها
[ویرایش]دوران معاویه
[ویرایش]در حدود سال ۴۰ ه.ق گیل بن گیلانشاه از دنیا رفت؛ و به جایش دابویه در گیلان به تخت نشست.[۲]
خلافت منصور
[ویرایش]در سالهای بعد خاندان علی برای قیام علیه عباسیان به دیلم و تبرستان پناه می‌آوردند و در این دوران گیلان وارد دوران جدیدی از تاریخ خود شده بود. در سالهای بعد دیلمیان با عبور از البرز به مناطق داخلی ایران لشکر کشیدند و اعراب را از آنجا بیرون کردند و حتی بغداد مرکز بلاد اسلام را فتح کردند. در این ۳ قرن اعراب نتوانستند سرزمین گیلان را فتح کنند. حتی تبرستان که از هر حیث بزرگتر از دیلمستان بوده‌است با اعراب پیمان آشتی بستند اما دیلمیان همچنان سر ناسازگاری با مسلمانان داشتند.[۳]
اعراب در چالوس و قزوین ثغر (لشکر گاه) تشکیل داده بودند. دیلمان سهمناک‌ترین دشمن اسلام بود. نام دیلم و حملات آنها ضرب‌المثل بود. قزوین که مرز بلاد کفر و اسلام بود اهمیت زیادی داشت و در نتیجه توسط خلفای اسلامی جعل احادیث شده بود که جهاد در آن برای جنگ با دیلم پاداش اخروی دارد. چنان‌که اعتقاد داشتند پیامبر فرموده‌است: قزوین دری از درهای بهشت است هرکه یک روز و یک شب در آنجا به نیت جهاد نشیمن کند بهشت بر او واجب می‌شود.[۳][۴]
مسلمانان از کوه‌های پیرنه در اروپا تا مرزهای چین و آسیای میانه را فرو گرفته بودند و تا کنار رود لوار در فرانسه رسیدند. تمام اروپا از شنیدن نام ایشان بر خود می‌لرزیدند اما چگونه بود که در گوشه ای از ایران یک مشت مردم کوهستانی را نمی‌توانستند فرو بگیرند. فقط سختی کوهستان دیلم و انبوهی جنگلها نبود چرا که مسلمانان همه جا از این کوه‌ها و جنگلها بسیار دیده و درنوردیدند. باید گفت همانا علت اصلی مردانگی و دلاوری دیلمیان برای دفاع از مرز و بوم خود بوده‌است.[۳]
جستارهای وابسته
[ویرایش]- حمله اعراب به ایران
- حمله مسلمانان به طبرستان
- حمله اعراب به خوزستان
- حمله اعراب به کرمان
- اسلام آوردن ایرانیان
- اسلام در ایران
پانویس
[ویرایش]منابع
[ویرایش]- کسروی، احمد (۱۳۷۷). شهریاران گمنام. جامی.
- فاخته، قربان (۱۳۸۶). تاریخ گیلان (پیش از اسلام). نشر ایلیا.
- مستوفی، حمدالله (۱۳۶۴). نزهه القلوب. تهران: جامی.
- حموی، یاقوت (ه.ق۱۳۷۶). معجم البلدان. بیروت: دارصادر. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک)