حمص (خوراک)
 حُمُّص با روغن‌زیتون و سبزیجات | |
| بخش | مزه |
|---|---|
| خاستگاه | مصر، سوریه و لبنان |
| دمای سرو | ولرم |
| مواد اصلی | نخود، حلوا ارده |
حُمُّص یا نخود-ارده یک خوراک مدیترانه‌ای-عربی است که در خاورمیانه محبوبیت دارد. حمص را بیشتر در سینی‌های مزه به عنوان پیش‌غذا سرو میشود. این خوراک از نخود پخته، روغن زیتون، ارده، آبلیمو و سیر له‌شده درست میشود.
هوموس یونانی و قبرسی humoi دارای روغن زیتون و آبلیموی فراوان، و حمص اسرائیلی و لبنانی دارای مقدار زیادی ارده است. حمص عربی در منطقه شام قدیم با سرکه تهیه میشد و فاقد سیر بوده است.
لغت‌شناسی
[ویرایش]حمص یا به‌طور کامل حمّص بطحینة واژه‌ای عربی به معنای نخود است.[۱][۲]
تاریخچه
[ویرایش]حمص در بخش خاورمیانه‌ایِ مدیترانه مانند فلسطین، لبنان و اردن یکی از پایه‌های آشپزی به‌شمار می‌آید و در بیشتر خوراک‌ها و خورش‌ها به‌کار می‌رود.
پیشینهٔ دستور پخت خوراکی مانند حمص به سده ۱۳ هجری در مصر بازمی‌گردد و در زمان جنگ‌های صلیبی خوراکی مانند حمص به عنوان پاداش به سربازان صلاح‌الدین ایوبی داده میشد.[۳]
در کتابچه رسیدن به دلبر در وصف خوراک‌های خوش‌مزه و معطر (به عربی: الوُصله الی الحبیب فی وصف الطیبات و الطیب) به دستور پخت حمص اشاره شده‌است.
پرونده‌های تاریخی نشان می‌دهند که پس از سده ۱۸ هجری حمص وارد سفره‌های مردم دمشق شد.
ارزش غذایی
[ویرایش]| ارزش غذایی به ازای هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس) | |
|---|---|
| انرژی | ۱۷۷ کیلوژول (۴۲ کیلوکالری) |
20.1 g | |
| فیبر خوراکی | 4 g |
4.9 g | |
| ویتامین‌ها | درصد ارزش روزانه |
| برابر ویتامین آ | ۱٪ ۵ میکروگرم |
| فولیک (B۹) | ۱۵٪ ۵۹ میکروگرم |
| ویتامین ث | ۱۰٪ ۸ میلی‌گرم |
| مواد معدنی | مقدار درصد ارزش روزانه |
| کلسیم | ۵٪ ۴۹ میلی‌گرم |
| آهن | ۱۲٪ ۱٫۵۶ میلی‌گرم |
| منیزیم | ۸٪ ۲۹ میلی‌گرم |
| فسفر | ۱۶٪ ۱۱۰ میلی‌گرم |
| سدیم | ۱۶٪ ۲۴۲ میلی‌گرم |
| |
| †درصدهای تقریبی ارائه شده برای افراد بزرگسال از روی مرجع مصرف رژیم غذایی هستند. | |
حمص دارای مقدار فراوانی آهن، ویتامین سی، فولات، ویتامین ب۶ و پروتئین است. همچنین دارای فیبر فراوانی است که برای کارکرد بهتر دستگاه گوارش سودمند است.[۴]
حمص یک گزینه مناسب برای گیاهخواران و افراد وگان است.
شیوهٔ سرو کردن
[ویرایش]حُمُّص را به عنوان پیش غذا همراه با دیگر پیش غذاها مانند سالاد تبوله و نان پیتا کنار غذاهایی مانند فلافل، مرغ کبابی و کوفته سرو می‌کنند.
آشپزی ایرانی
[ویرایش]نخود ارده ایرانی با روغن زیتون، آبلیمو، زیره، سبزی های معطر همچون نعنا، جعفری و ریحان و ادویه هل و فلفل سیاه تهیه میشود و به عنوان پیش غذا بهمراه زیتون، گوجه فرنگی و بادمجان سرو میشود.
آشپزی عربی
[ویرایش]مواد لازم برای حمص به آسانی در کشتزارهای عربی یافت می‌شوند. خوراک نخود-ارده عربی (شام) در ابتدا بدون سیر و با سرکه تهیه میشد. در سرزمین شام قدیم (سوریه و بخش‌هایی از عراق...) المسبحة نامیده میشد.
اعراب اسرائیل در حُمُّص نعنا، فلفل قرمز، ماست، جعفری خرد شده و زیره هم می‌ریزند و همراه با نان پیتا گاهی به عنوان غذای اصلی هم سرو می‌کنند.
آشپزی فلسطینی
[ویرایش]
حمص بخش مشترک همه وعده‌های غذایی، درفلسطین است؛ حمص در فلسطین بسیار محبوب است[۵] و کم و بیش در همهٔ رستورانها و فروشگاههای فلسطین یافت میشود.
آشپزی آمریکایی
[ویرایش]در ایالات متحده آمریکا حُمُّص بسیار محبوب است و برپایهٔ آمارهای سال ۲۰۰۸ بیش از ۱۵ میلیون آمریکایی به‌طور منظم حمص می‌خورند. در بعضی رستوران های این منطقه حمص با لبو تهیه میشود.
حُمُّص همراه با مهاجران فلسطینی وارد آمریکا شد؛ و هم‌اکنون کنسرو حمص در قفسه‌های همه فروشگاههای زنجیره‌ای آمریکا پیدا میشود.[۶]
رکورد جهانی
[ویرایش]در ماه مه۲۰۱۰، ۳۰۰ آشپز لبنانی در روستای آل فنار در نزدیکی بیروت بزرگترین ظرف حمص جهان به وزن ۱۰۴۵۲ کیلوگرم پختند؛ که در کتاب رکوردهای جهانی گینس نوشته شد.[۷][۸]
رکورد پیشین در دست ۵۰ شهروند عرب فلسطینی بود که ۵/۴۰۸۷ کیلوگرم حمص را در ژانویهٔ ۲۰۱۰ پخته بودند.
منابع
[ویرایش]- ↑ Maan Z. Madina, Arabic-English Dictionary of the Modern Literary Language, 1973, s.v. ح م ص
- ↑ Newman, Joni Marie (2007), Cozy Inside, Lulu.com, p. 67, ISBN 978-1-60402-895-9
- ↑ mideastfood.about.com, Hummus 101 بایگانی‌شده در ۴ ژوئیه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine. Retrieved 28 February 2008.
- ↑ "Nutrition facts for hummus, home prepared per 100 grams". Conde Nast, USDA National Nutrient Database, version SR-21. 2014. Retrieved 9 May 2015.
- ↑ Even mentioned by the Israel Defense Forces Cookbook, see Houston Chronicle "Diversity in the dining room helps ring in Israel's new year"
- ↑ "25 creative American dishes in restaurants". Archived from the original on 26 May 2023. Retrieved 26 May 2023.
- ↑ Lebanon claims latest title in 'Hummus War' (CNN)
- ↑ "Lebanon breaks Israel's hummus world record". Yahoo. AP. 8 May 2010.[پیوند مرده]
| Beverages |
|
|---|---|
| Breads | |
| Appetizers and salads | |
| Cheeses | |
| Soups |
|
| Dishes | |
| Grilled meats |
|
| Desserts | |
| Frequent ingredients | |
| Unique instruments | |
Related cuisines: Arab • Levantine • Mediterranean • آشپزی خاورمیانه • آشپزی ارمنی • Cypriot • Ottoman • آشپزی سوری | |
