حسین کاشی‌پز
حسین کاشی پز | |
|---|---|
| زادهٔ | ۱۲۶۳ قم |
| درگذشت | ۲ فروردین ۱۳۴۱ تهران |
| ملیت | ایرانی |
| پیشه | کاشی کار |
حسین کاشی پز (حسین خاک نگار مقدم) از برجسته‌ترین و اثر گذارترین کاشی کاران دوره معاصر است که بیش از شصت سال فعالیت کرد. وی در کارگاهش که بسیار پر رونق بوده شاگردان بسیاری را تربیت نمود.
زندگی
[ویرایش]حسین کاشی پز (حسین خاک نگار مقدم) در سال ۱۲۶۳ در قم به دنیا آمد و از کودکی با رنگ آمیزی و کاشی کاری آشنا شد. پدرش استاد جواد نام داشت و نقاش گچبریهای کاخهای قاجار به ویژه کاخ گلستان بود.[۱] در چهارده سالگی پدرش را از دست داد، به تهران آمد و در کارگاه کاشی سازی مشغول به کار شد. زیر نظر استاد محمد علی و استاد محمد حسین اصفهانی کاشی سازی را فرا گرفت و خط نگاری رو کاشی را نیز نزد استاد عماد آموخت. سپس توانست در ۲۷ سالگی و در سال ۱۲۹۰ خورشیدی کارگاه کاشی سازی مستقلی را در نزدیکی میدان توپخانه راه اندازی کند و مدتی نیز با استاد عرب زاده همکاری می‌کرد.[۲]
وی ساخت کاشی‌های هفت رنگی از تهیه گِل، ساخت کاشی ساده، لعابهای رنگارنگ، طراحی و نقش زدن بر روی آن را انجام می‌داد. از جمله نخستین استادانی هست که برای راحتی و سلامتی کارگران تصمیم گرفت تا کاشی کاری را روی میز انجام دهد و البته مورد انتقاد برخی از هم صنفانش نیز قرار گرفت.[۳]
حسین کاشی پز در زمینه کاشی‌های دوره صفویه کار می‌کرد و از شمار استادانی است که کاشی کاری را بعد از دوران سلجوقی و صفویه دوباره به اوج رسانید. کارگاهش بسیار پر رونق بود و به مرورطی بیست سال ۳۲ کوره برای پخت کاشی در اختیار داشت.[۲] بسیاری از استادان برجسته کاشی کاری دوره معاصر همانندحسن علی اکبر خزینه با ارتباط و آموزش در این کارگاه مهارتهای خود را آموختند.[۴] استاد حسن زرین خط بیش از پنج هزار متر کتیبه نگاری برای کارگاه وی و پسرانش انجام داده است.[۵]
پسرانش ابراهیم و عباس خاک نگار مقدم نیز در کارگاه پدر فعالیت می‌کردند و در ۱۳۰۹ موفق به ساخت کاشی فشاری گردیدند. در سال ۱۳۲۲ با گشایش کارخانه چینی سازی در تهران برای سال‌ها حدود سی درصد مصرف ظروف چینی داخل کشور را تأمین می‌کردند.[۶]
سعید خاک نگار مقدم (فرزند عباس) و فریبز خاک نگار مقدم (فرزند اسماعیل) نیز نوه‌های ایشان و از استادان برجسته کاشی کاری می‌باشند.[۷] سعید خاک نگار مقدم اکنون کارگاه کاشی سازی خاک نگار مقدم را سرپرستی می‌کند. استاد حسین کاشی پز بعد از شصت سال فعالیت در زمینه کاشی کاری و کاشی سازی در دوم فروردین سال ۱۳۴۱ از دنیا رفت و در تهران به خاک سپرده شد.[۸]
آثار
[ویرایش]بخشی از آثار مهم ایشان چنین است:
- سر در باغ ملی، ۱۳۰۲
- سر در سنگی کاخ مرمر، ۱۳۰۷[۹]
- برج آب بانک ملی ایران، ۱۳۱۴
- سر در بانک شاهی ایران (بانک تجارت فعلی در میدان امام خمینی)، ۱۳۲۸
- کاشی کاری رواق حضرت عبدالعظیم
- کاشی کاری امامزاده عبدالله شهرری
- کاشی کاری تابلوی مدرسه‌هایی با نام نوبنیاد
- معبد زرتشتیان تهران پارس، ۱۳۳۱
- دبیرستان انوشیروان دادگر
- کاشی کاری بخاری‌های پیش ساخته خانقاه صفی علیشاه
- کاشی کاری صدها مسجد در تهران و شهرستانها
- كاشي كاري بخش هاي وسيعي از مرقد ویکی‌پدیا امامزاده صالح (تجریش)
پانویس
[ویرایش]- ↑ راد، مانی. «گفت وگویی با سعید خاک نگار مقدم، کاشی کار با سابقه». همشهری آنلاین.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «دیدار با استاد سعید خاک نگار مقدم، هنرمند کاشی ساز». فرهنگستان هنر. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۷ مه ۲۰۱۱.
- ↑ «گفتاری با سعید خاک نگار مقدم؛ استاد کاشیکاری بناهای امروزی» مقدار
|نشانی=را بررسی کنید (کمک). تبیان.[پیوند مرده] - ↑ «استاد کاشیکاری ایران درگذشت». جام جم آنلاین.
- ↑ «آشنایی با استاد حسن زرین خط». مرکز اسناد و مدارک میراث فرهنگی. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژوئیه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۷ مه ۲۰۱۱.
- ↑ رستم زاد، آرزو. «با سعید خاک نگار مقدم استاد کاشیکاری سنتی بناهای امروزی». روزنامه اطلاعات.[پیوند مرده]
- ↑ «دیدار با استاد فریبرز خاک نگار مقدم». فرهنگستان هنر.[پیوند مرده]
- ↑ سالنامه جاودانه‌های ایران
- ↑ نعمتی، معصومه. «کاخهای سعدآباد». مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد.
منابع
[ویرایش]- زندگی‌نامه حسین کاشی پز در کاتالوگ کارگاه سازی خاک نگار مقدم.
- «این خط که به صحرا نوشته‌اند، آشنایی با استاد حسن زرین خط». هنر و مردم. آذر ماه ۱۳۵۶، شماره ۱۸۲.
- هندیانی، امین. سالنامه جاودانه‌های ایران.