حاجی بابا خان چهارلنگ بختیاری
 | این مقاله نیازمند ویکیسازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوهنامه، محتوای آن را بهبود بخشید. |
حاجی بابا خان چهارلنگ بختیاری | |
|---|---|
 نام حاجی بابا خان بختیاری چهارلنگ محمود صالح(ممصالح) حاکم اصفهان (هزار و صد و شصت و سه -هزار و صد و شصت و پنج هجری قمری) و جد بزرگ خوانین محمودصالح (ممصالح)در یکی از نسخه های خطی مربوط به عصر زندیه | |
| زادهٔ | اواخر صفویان |
| ملیت |  ایران |
| پیشه(ها) | سردار علیمردانخان حاکم اصفهان |
| آثار برجسته | مشارکت در فتح هندوستان قندهار اصفهان |
| منصب | بزرگ طایفه محمودصالح |
حاجی باباخان چهارلنگ بختیاری در زمان صفویه در منطقه چهارلنگ نشین بختیاری به دنیا آمد. او از خوانین بزرگ ایل بختیاری بشمار می‌رفت . حاجی باباخان برادر علیمردانخان نایب السلطنه،که فرزندان حیدر آقا ناظر فرزند محمود آقا فرزند صالح آقا وبا چندین واسطه فرزند اردشیر اتابکان وبا چند واسطه فرزند اردشیر بابکان ساسانی و حاکم اصفهان در زمان نایب السلطنه‌ای علیمردانخان بود. حاجی باباخان جدّ بزرگ اکثر خوانین محمودصالح نیز هست[۱][۲][۳][۴][۵]
فعالیت سیاسی نظامی
[ویرایش]حاجی باباخان چهارلنگ یکی از همراهان همیشگی علیمردانخان چهارلنگ که بعدها لقب نایب السلطنه‌ای ایران را بدست آورد بود. او به احتمال زیاد به دلیل مشارکت و معاونت علیمردانخان، در نبرد بختیاری‌ها با محمودافغان که سپاه سی‌هزار نفری محمودافغان توسط بختیاری‌ها شکست خورد و همچنین شکست پاشای موصل توسط بختیاری‌ها ولرهای فیلی حضور داشت.[۲][۱]
هنگام ورود نادر شاه افشار (طهماسب قلی)، به عرصهٔ کشورداری، وی به سپاه نادر پیوست و در نبرد فتح قعلهٔ قندهار افغانستان، در میدان نبرد حاضر بود. حاجی باباخان همچنین در نبرد کرنال و فتح هندوستان، یکی از افراد سپاه نادرشاه بود. در کتاب تاریخ بختیاری سردار اسعد اشاره شده که در نبردهای نادرشاه افشار سرداری چهارلنگ‌ها با علیمردان خان چهارلنگ بوده و حاجی باباخان به دلیل اینکه مشاور و همراه علی مردان خان بوده به احتمال زیاد در این نبردها حضور داشته‌است.[۲][۱]
بعد از قتل نادرشاه‌افشار در قوچان توسط سردارانش، او همراه بختیاری‌هایی که در خراسان بودند به فرماندهی علیمردان خان به بختیاری بازگشتند و پس از تصرف شهرهای خوانسار، گلپایگان، فریدن، خوزستان، لرستان، و بختیاری را به تصرف درآورد، قصد کردند تا اصفهان را نیز تصرف کند. بار نخست در مورچه‌خورت از حاکم اصفهان ابوالفتح خان بختیاری و سلیم خان افشار فرستادهٔ شاهرخ شاه افشار، شکست خورد.[۲][۴][۵]علیمردان خان بعد از این شکست به جمع‌آوری نیرو پرداخت و حاجی باباخان و عده‌ای دیگر را به نزد کریم‌خان برای دعوت به پیوستن به خود به ملایر فرستاد. کریم خان این دعوت را پذیرفت و به فریدن برای پیوستن به علیمردانخان عازم شد. علیمردانخان بعد از اینکه سپاه کریم‌خان به او پیوست، سپاه هفت هزار نفری ابوالفتح خان را در صحرای کهریز شکست داده و اصفهان را فتح و شاه اسماعیل سوم را بر تخت نشاند. او از قتل ابوالفتح خان به درخواست سرداران زند درگذشت.[۵][۳][۲]
بعداز انتخاب شاه اسماعیل سوم به پادشاهی، علیمردانخان نایب السلطنهٔ او شد و کریم‌خان را با سپاهی به نواحی غربی کشور اعزام کرد. پس از اعزام کریم‌خان به غرب کشور، علیمردانخان، ابوالفتح‌خان را به دلیل اختلافی که با او داشت به قتل رساند، و حکومت اصفهان را به حاجی باباخان سپرد و خود با سپاه شاهی مستقر در اصفهان به فارس برای تصرف آنجا لشکر کشید و پس از شکست صالح خان بیات حاکم افشاری فارس آن خطه را فتح کرد.[۵][۲][۱]کریم‌خان که می‌خواست از اطاعت و فرمان برداری علیمردانخان خود را رها سازد به بهانه قتل ابوالفتح‌خان و به تحریک سلیم‌خان‌افشار به اصفهان لشکر کشید. چون حاجی باباخان توانایی مقابله با کریم‌خان را نداشت اصفهان را رها کرده به علیمردانخان پیوست و در سه نبرد علیمردانخان با کریم‌خان‌زند در کوهرنگ، کرمانشاه، ونهاوند حضور داشت و بعد از ترور علیمردانخان در دربند ازنا لرستان توسط محمدخان زند،[۳][۴][۵][۲] همچنین پس از مرگ حیدرخان فرزند علیمردانخان، بزرگی و ریاست طایفه محمودصالح به عهدهٔ پسران حاجی باباخان به خصوص ابدال خان که داماد علیمردانخان نیز بود رسید اکثر خوانین محمودصالح از نسل حاجی باباخان هستند.
فرزندان
[ویرایش]حاجی باباخان دارای ۷ فرزند پسر به نام‌های ابدال خان، اسماعیل خان، فتاح خان، علی همت خان، علی‌مدد خان، حبیب‌الله خان و محمدباقر خان بود.