جیران (مادر آقامحمدخان قاجار)
| جیران خانم | |
|---|---|
| مهدعلیا | |
| ملکه مادر ایران | |
| پادشاهی | زندیه/قاجار |
| پیشین | تأسیس پادشاهی قاجار |
| جانشین | آسیه خانم |
| آرامگاه | محل دفن وی در گرگان (استرآباد) پای تپه قلعه خندان می باشد. |
| همسر | |
| فرزند(ان) | آقامحمدخان قاجارحسینقلیخان جهانسوز[۱] |
| دودمان | قاجار و زندیه |
| پدر | اسکندرخان قوانلو |
جیران مادر آقامحمدخان قاجار (مؤسس سلسله قاجار) و حسینقلی‌خان جهانسوز (پدر فتحعلی‌شاه، همسر محمدحسن‌خان قاجار اشاقه‌باش و دختر اسکندرخان قوانلو بود.[۲][۳]
او زنی شجاع، مدیر و دانا، عاقل و سیاستمدار توصیف شده‌است و تا زمان مرگ مدیریت طایفه اشاقه‌باش قاجاریان را بر عهده داشت و در تمام وقتی که محمدحسن‌خان در شهرهای مختلف در پی جنگ با مخالفان بود، او بر این سمت قرار داشت. اصلیت وی ترک‌نژاد است و نام او براین گرفته شده‌است. آقامحمدخان در دوران کودکی تیراندازی، سوارکاری و خواندن و نوشتن و حفظ قرآن را نزد مادرش آموخت.[۴]
مدفن او، در گرگان، و پایین تپه قلعه خندان است.
منابع
[ویرایش]«دائرة المعارف بزرگ اسلامی:آقا محمدخان».
- ↑ معزی، فاطمه (۱۳۸۷). مهدعلیاهای دوره قاجار، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، سال ۱۲، شماره ۴۵، صص ۱۵۷-۱۸۲.
- ↑ دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ص. ۴۷۶. دریافت‌شده در ۱۵ دسامبر ۲۰۱۹.
- ↑ معزی، فاطمه (۱۳۸۷). مهدعلیاهای دوره قاجار، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، سال ۱۲، شماره ۴۵، صص ۱۵۷-۱۸۲.
- ↑ «جیران‌های قاجار» (PDF).