جوایز آکادمی فیلم کوتاه ایران که با نام جوایز ایسفا نیز شناخته میشود، یک جایزه سینمایی است که هر ساله در ایران و توسط انجمن فیلم کوتاه ایران -یکی از اصناف خانه سینمای ایران- برگزار میشود.[۱] این رخداد نخستین بار در سال ۱۳۸۶ تحت عنوان جشن مستقل فیلم کوتاه ایران در دوران ریاست کمال فرهنگ بر هیئت مدیره انجمن فیلم کوتاه ایران برگزار شد.
جایزه بهترین فیلم کوتاه سال از دومین دوره جشن بزرگ سینمای ایران اهدا میشد و این روند تا دوره دهم ادامه داشت. در سال ۱۳۸۶ خانه سینما تصمیم گرفت سه جایزه بهترین فیلم کوتاه، بهترین فیلم مستند و بهترین فیلم انیمیشن را از جشن بزرگ خانه سینما حذف کند و از اصناف آنها خواست تا جشنی مستقل در همان ایام جشن اصلی برگزار و جوایزی در شاخههای مختلف به برگزیدگان خود اهدا کند. بدین ترتیب از آن سال انتخاب و داوری فیلمها توسط انجمن فیلم کوتاه انجام و مدیریت شده است.[۲] دبیران هر دوره از جوایز آکادمی فیلم کوتاه ایران توسط هیئت مدیره انجمن فیلم کوتاه ایران انتخاب میشوند. تاکنون افرادی چون امیرعلی اعلایی، شهرام مکری، مجید برزگر،[۳]مسعود امینی تیرانی[۴] نیما عباسپور، امیر تودهروستا،[۵] پیمان نهانقدرتی[۶] ، آرمین ایثاریان، علیرضا قاسمی،[۷] مرجان اشرفیزاده، اسماعیل منصف مسئولیت دبیری جوایز آکادمی فیلم کوتاه ایران را به عهده داشتهاند. به دلیل مکانیسم داوری و انتخاب فیلمها که با رای اعضای صنف فیلم کوتاه صورت میپذیرد و همچنین عدم وابستگی این مراسم به ارگانهای دولتی، جوایز آکادمی فیلم کوتاه ایران معتبرترین جایزه در حوزه فیلم کوتاه در کشور محسوب میشود. دوره چهاردهم جوایز آکادمی ایسفا، به دبیری امیررضا جلالیان در سال ۱۴۰۳ در حال برگزاری است.[۸]
تاکنون ۱۲ دوره از ۱۴ دوره جوایز ایسفا توسط آکادمی ایسفا برگزار شدهاست. آکادمی ایسفا در سال ۱۳۸۸ تأسیس شد اما از آنجاکه هیچیک از جشنهای خانه سینما در آن سال به دلیل وقایع مرتبط به انتخابات ریاست جمهوری برگزار نشد، نخستین بار در سال ۱۳۸۹ و در سومین جشن مستقل فیلم کوتاه فعالیت خود را آغاز کرد.[۹] نقی نعمتی، بیژن میرباقری، سعید پوراسماعیلی، شهرام مکری، امیرعلی اعلایی، نیما عباسپور، آرش رصافی و مجید برزگر اعضای هیئت مؤسس این آکادمی هستند.[۱۰] نخستین دبیر آکادمی ایسفا امیرعلی اعلایی و مدیر هماهنگی جشن فیلم کوتاه آن سال نیز به عهده شهرام مکری بود.[۱۱] اعضای آکادمی شامل کسانی است که حائز شرایط برای عضویت در آکادمی باشند.
این نشان یک جام جهان نماست که با دو ورقه برنز و با خط میخی تزئین شده و برگرفته از منشور ملل کورش است و هر سال در اختتامیه جوایز آکادمی فیلم کوتاه ایران به یکی از مفاخر سینمای ایران اهدا میشود. این نشان در دومین دوره به عباس کیارستمی[۱۲] اهدا شده و از آن پس هر سال به یکی از سینماگران سرشناس ایرانی تعلق میگیرد. این نشان تاکنون پس از عباس کیارستمی به ترتیب به افرادی چون ناصر تقوایی (۱۳۸۹)، رخشان بنیاعتماد[۱۳] (۱۳۹۰)، کیانوش عیاری (۱۳۹۳)، بهرام بیضایی (۱۳۹۴)، خسرو سینایی[۱۴] (۱۳۹۵)، امیر نادری[۱۵] (۱۳۹۶)، سهراب شهید ثالث[۱۶] (۱۳۹۷)، پرویز کیمیاوی[۱۷] (۱۳۹۸)، داریوش مهرجویی[۱۸]، آربی آوانسیان[۱۹]، سوسن تسلیمی،[۲۰] اهدا شدهاست. لازم است ذکر شود که نشان ایسفای متعلق به سهراب شهید ثالث هماکنون در بخش فیلم کوتاه موزه سینما نگهداری میشود.
محمدمهدی اسماعیلی (وزیر فرهنگ و ارشاد وقت)،به دلیل پوستر سیزدهمین دوره جوایز آکادمی فیلم کوتاه ایران (ایسفا)، دستور به توقف برگزاری آن داد. د در پوستر این رویداد از عکس سوسن تسلیمی در فیلم «مرگ یزدگرد» استفاده شده بود.[۲۱][۲۲] ایسفا، برگزیدگان سیزدهمین دوره جوایز آکادمی را به صورت مجازی اعلام کرد.[۲۳]
جایزه بهترین فیلم کوتاه سال از دومین دوره جشن بزرگ سینمای ایران، به جوایز اضافه شد و تا سال ۱۳۸۵ و دهمین دوره جشن ادامه یافت.
دوره
فیلم
برگزیده
جشن دوم (۱۳۷۷)
گردش سایهها
مظفر شیدایی
جشن سوم (۱۳۷۸)
راننده شخصی
محمد علی معصومدوست
جشن چهارم (۱۳۷۹)
توپ
علیرضا سعادتنیا
جشن پنجم (۱۳۸۰)
سینما سگ
شاهد احمدلو
جشن ششم: (۱۳۸۱)
دریا
دانش اقباشاوی
جشن هفتم (۱۳۸۲)
به طعم خاک
شهرام شاهحسینی
جشن هشتم (۱۳۸۳)
روایت مرگ نازلی از زبان جنگیر عاشق
جواد امامی
جشن نهم (۱۳۸۴)
کمی بالاتر
مهدی جعفری
جشن دهم (۱۳۸۵)
تلالو
امیر تودهروستا
در دورهٔ نخست و دوره دوم جشن ایسفا، مسئولیت برگزاری با مدیر هماهنگکننده بوده است. در دورهٔ سوم با تأسیس آکادمی ایسفا مدیر هماهنگکننده، در کنار دبیر آکادمی مسئولیت آن را برعهده داشت. از دورهٔ چهارم مدیر هماهنگی و دبیر آکادمی به عنوان یک مسئولیت واحد درآمد و عنوان دبیر به آن اطلاق شد.
اولین دوره جشن مستقل فيلم كوتاه (جوایز ایسفا) توسط انجمن صنفی فیلم کوتاه ایران در سال ١٣٨٦ برگزار شد. در این دوره هنوز آکادمی ایسفا تاسیس نشده و مسئولیت برگزاری با مدیر هماهنگكننده جشن بود. داریوش یاری این مسئولیت را در دوره اول بر عهده داشت. در دوره اول، جشن تنها عنوان مستقل را داشت و در همان مراسم جشن اصلی سینمای ایران تندیس بهترین فیلم کوتاه اهدا شد.
تندیس بهترین فیلم کوتاه این دوره به عاطفه خادمالرضا برای فیلم «تنگ خالی ماهی» و دیپلم افتخار به فیلم «محدوده دایره» شهرام مکری تعلق گرفت. «روشناییهای شهر» آیدا پناهنده، «خواب سرد» پیمان نهان قدرتی و «بوق» روحالله مسرور از دیگر نامزدهای تندیس بهترین فیلم کوتاه بودند.