جستجوگر دسکتاپ نام گروهی از ابزارهای جستجو است که محتویات فایلهای رایانهٔ کاربر را جستجو میکند، به جای آنکه بر روی اینترنت به جستجو بپردازد. این ابزارها طراحی شدهاند تا به جستجوی اطلاعاتی بر روی کامپیوتر شخصی، از قبیل تاریخچه مرورهای وب، آرشیو ایمیل، سندهای متنی، فایلهای صوتی، عکس و فیلم بپردازند.
یکی از اصلیترین فواید برنامههای جستجوی دسکتاپ آن است که نتایج جستجو در چند ثانیه نمایان میشوند: جستجوگر همراه ویندوز هم میتواند کمک کند، اما فقط در میان فایلها و پوشهها جستجو میکند، نه درمیان ایمیل یا دادههای مخاطبین، و همچنین تا قبل از اینکه شما سرویس نمایهسازی (در ویندوز ۲۰۰۰ یا xp) را فعال نکرده باشید، ابزار جستجوی ویندوز بشدت کند عمل میکند. ویندوز ویستا بهطور پیش فرض سرویس جستجو را فعال میکند. انواع گوناگونی از نرمافزارهای جستجوی دسکتاپ هماکنون موجود هستند؛ این لیست را برای مثال ببینید.
جستجوی دسکتاپ تبدیل به یک نگرانی عمده برای شرکتهای بزرگ شدهاست: به دو دلیل عمده: بازدهی نامنظم و امنیت.
یک آمار عمومی حاکی از آن است که ۸۰٪ از دادههای شرکتها، به صورت دادههای غیر ساختیافته گیر افتادهاند - اطلاعاتی که بر روی کامپیوتر شخصیکاربر نهایی ذخیره شدهاند، فایلها و پوشههایی که بر روی شبکه ساخته شدهاند، اسنادی که در مخازنی همانند اینترانت داخلی شرکت ذخیره شدهاند و بسیاری مراکز دیگر. بعلاوه، خیلی از شرکتهای دیگر اطلاعات ساختیافته یا غیر ساختیافتهای دارند که در فرمتهای فایل قدیمی ذخیره شدهاند که آماده دستیابی نیستند.
موتورهای جستجوی دسکتاپ یک نمایه پایگاه داده میسازند و آن را برای بهبود کارایی نگهداری میکنند در زمانی که به دنبال چندین گیگا بایت داده جستجو میشود. نمایهسازی معمولاً زمانی روی میدهد که کامپیوتر بیکار است و همچنین اکثر برنامههای جستجو میتوانند هنگامی که کامپیوتر قابل حمل بر روی باتری کار میکند، خودشان را در جهت ذخیرهٔ انرژی بیشتر معلق نگه دارند. ابزار جستجوی دسکتاپ هنگامی که فایلها را ایندکس میکند، به کار جمع آوری سه نوع از اطلاعات دربارهٔ فایلها را معمولاً میپردازد.