تختال (زمین‌شناسی)
در زمین‌شناسی، تختال[۱] (انگلیسی: Slab) یک جزء مهم در منطقه فرورانش است.[۲]
تختال‌های فرورانشی، زمین‌ساخت صفحه‌ای را با کشیدن در امتداد سنگ‌کره در فرایندی که به نام کشش تختالی شناخته می‌شود و با القای جریان در گوشته از طریق مکش تختالی هدایت می‌کند.[۳] تختال بر همرفت گوشته و تکامل گوشته سیاره‌ای به دلیل وارد شدن سنگ‌کره آبدار اقیانوسی تأثیر می‌گذارد.[۴] هنگامی که مواد سبک‌وزن سنگ‌کره قاره ای حاشیه‌های فعال قاره‌ای و کمان‌های آتشفشانی تولید می‌کنند، سنگ‌کره چگال اقیانوسی در گوشته زمین فرومی‌رود و باعث ایجاد پدیده آتشفشان‌خیزی می‌شود.[۵] بازیافت تختال فرورانش‌شده، آتشفشان‌خیزی را با ذوب جریان از گوِهٔ گوشته‌ای نشان می‌دهد.[۶] حرکت تختالی می‌تواند باعث بالا آمدن دینامیکی و فرونشست سطح زمین شود که باعث تشکیل راه‌های دریایی کم عمق و به‌طور بالقوه بازآرایی الگوهای زهکشی می‌شود.[۳][۷]
منابع
[ویرایش]- ↑ مُر، فرید؛ مدبری، سروش (۱۳۹۱). فرهنگ جامع علوم زمین. فرهنگ معاصر. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۱۰۵-۰۴۰-۴.
- ↑ Conrad, C. P. "How Mantle Slabs Drive Plate Motions". Archived from the original on June 13, 2011. Retrieved 24 April 2011.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Mitrovica, J. X.; Beaumont, C.; Jarvis, G. T. (1989). "Tilting of continental interiors by the dynamical effects of subduction". Tectonics. 8 (5): 1079. Bibcode:1989Tecto...8.1079M. doi:10.1029/TC008i005p01079.
- ↑ Wada, Ikuko; Behn, Mark D.; Shaw, Alison M. (2012-11-01). "Effects of heterogeneous hydration in the incoming plate, slab rehydration, and mantle wedge hydration on slab-derived H2O flux in subduction zones". Earth and Planetary Science Letters (به انگلیسی). 353–354: 60–71. Bibcode:2012E&PSL.353...60W. doi:10.1016/j.epsl.2012.07.025. ISSN 0012-821X.
- ↑ Frisch, Wolfgang; Meschede, Martin; Blakey, Ronald (2011), "Subduction zones, island arcs and active continental margins", Plate Tectonics (به انگلیسی), Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, pp. 91–122, doi:10.1007/978-3-540-76504-2_7, ISBN 978-3-540-76503-5, retrieved 2021-12-10
- ↑ Iwamori, Hikaru (1998-07-01). "Transportation of H2O and melting in subduction zones". Earth and Planetary Science Letters (به انگلیسی). 160 (1): 65–80. Bibcode:1998E&PSL.160...65I. doi:10.1016/S0012-821X(98)00080-6. ISSN 0012-821X.
- ↑ Shephard, G. E.; Müller, R. D.; Liu, L.; Gurnis, M. (2010). "Miocene drainage reversal of the Amazon River driven by plate–mantle interaction". Nature Geoscience. 3 (12): 870–75. Bibcode:2010NatGe...3..870S. CiteSeerX 10.1.1.653.4596. doi:10.1038/ngeo1017.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Slab (geology)». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۶ فوریه ۲۰۲۴.
 | این یک مقالهٔ خرد زمین‌ساخت است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |