تاچریسم

تاچریسم یک ایدئولوژی محافظه‌گرای بریتانیایی است که به نام مارگارت تاچر رهبر حزب محافظه‌کار نام‌گذاری شده‌است. این اصطلاح برای توصیف اصول و سیاست‌های دولت بریتانیا تحت رهبری تاچر از انتخابات عمومی سال ۱۹۷۹ تا استعفای او در سال ۱۹۹۰ و ادامهٔ آن در دولت‌های محافظه‌کار جان میجر و دیوید کامرون استفاده می‌شود.

نگاره‌ای از مارگارت تاچر نخست‌وزیر بریتانیا مشهور به بانوی آهنین در سال ۱۹۸۳

تاچریسم نمایانگر رد و واژگونی سیستماتیکِ اجماع پسا-جنگ بود. طبق این اجماع، احزاب گوناگون در بریتانیا با پذیرش اصول اقتصاد کینزی، دولت رفاه، مالکیت دولتی و اقتصاد دستوری به یک توافق دست یافته بودند. البته استثنایی نیز برای این تحولات وجود داشت که آن نیز حفظ سرویس سلامت همگانی در بریتانیا بود.
اصول دقیق آنچه که تاچریسم را تشکیل می‌دهد و همچنین میراث خاص آن در تاریخ بریتانیا در دهه‌های گذشته بحث‌برانگیز است. از نظر ایدئولوژیک، نایجل لاوسون، وزیر خزانه داری تاچر، تاچریسم را یک قالب سیاسی می‌داند که بر بازار آزاد، مخارج محدود دولت، کاهش مالیات و یک ناسیونالیسم بریتانیایی در داخل و خارج از کشور تأکید می‌کند، توصیف کرده‌است.

اگر چه خود تاچر به ندرت از کلمهٔ «تاچریسم» استفاده می‌کرد، اما او در سخنرانی خود در مبارزات انتخاباتی سال ۱۹۸۷ در سولیهال، هنگام توصیف موفقیت‌های اقتصادی دولت‌اش اشاره کرد که «این چیزی است که من تاچریسم می‌نامم» .

روزنامهٔ دیلی تلگراف در آپریل سال ۲۰۰۸ در توصیف دولت غیرمحافظه‌کار تونی بلر نوشته بود که بلر اقدامات اصلاحی مرکزی تاچریسم از قبیل مقررات‌زدایی، خصوصی‌سازی صنایع مهم ملی، حفظ بازار کار انعطاف‌پذیر، به حاشیه راندن اتحادیه‌های کارگری و تبدیل دولت متمرکز از حکومت‌های محلی به حکومت مرکزی، را پذیرفته‌است.

مواضع اقتصادی

تاچریسم با ایده‌های «اقتصاد پولی» مطرح شده فردریش هایک در کتاب «قانون اساسی آزادی» ارتباط نزدیک دارد زیرا تاچر در هنگام یک سخنرانی و پس از اینکه به میز کوبید بیان کرد که «این همان چیزی است که ما به آن باور داریم». برخلاف سیاست‌های دولت پیشین بریتانیا، پول‌گرایی تمرکز خود را از کنترل بیکاری به کنترل تورم متمرکز کرد. براساس این ایده، تورم ناشی از وجود پول زیاد در اقتصاد می‌باشد. بر همین اساس تاچر به دنبال کنترل عرضهٔ پول برای مهار تورم بود. البته تا سال ۱۹۷۹ تنها مارگارت تاچر نبود که بدنبال مهار تورم بوده‌است بلکه دنیس هیلی نخست‌وزیر پیشین بریتانیا نیز اقداماتی برای این هدف انجام داده بود. البته تحلیل شده‌است که دولت تاچر کاملاً پول‌گرایی را اجرا نکرده‌است و از سال ۱۹۸۴ به بعد دولت تاچر مجبور شده‌است تا این سیاست شکست خورده را کنار بگذارد.

رویارویی با اتحادیه‌های کارگری

دولت تاچر برخلاف دولت محافظه‌کار ادوارد هیث قدرت اتحادیه‌های کارگری را به مرور کاهش داد. بزرگترین رویارویی با اتحادیه‌ها، اعتصاب «اتحادیهٔ ملی کارگران معدن (NUM)» در سال‌های ۱۹۸۴–۱۹۸۵ بود که در نهایت منجر به شکست این اتحادیه شد. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این رویارویی با اتحادیه‌های کارگری هم توسط حزب محافظه کار و هم از سوی اتحادیه کارگران معدن پیش‌بینی شده بود. در نهایت نیز این تقابل منجر به احیای مجدد تفوق قدرت سرمایه بر کار شد.

مواضع داخلی و اجتماعی

تاچریسم یک رویکرد محافظه‌کارانهٔ اخلاقی است. یکی از اندیشمندان استدلال می‌کند که تاچریسم از طریق محافظه کاری با اقتصاد بازار آزاد یک اتحاد ایجاد کرد. تاچریسم نوشداروی جدید چشمگیری مانند مالیات بر درآمد منفی میلتون فریدمن را پیشنهاد نکرد بلکه در عوض هدف آن ایجاد یک سیستم اقتصادی مالیاتی-منفعتی منطقی بود که در عین حمایت از یک سیستم اجتماعی محافظه کار مبتنی بر اخلاق سنتی، بهره‌وری اقتصادی بریتانیا را افزایش می‌داد. در این سیستم هنوز یک تور ایمنی اجتماعی حداقلی برای فقرا وجود داشت اما توجه اصلی بر تشویق به تلاش و صرفه‌جویی فردی بود. همچنین تاچریسم به دنبال به حداقل رساندن رفاه اجتماعی برای طبقه‌های متوسط و درعوض تقویت فضایل بورژوازی ویکتوریایی بود. بر خلاف فردگرایی افراطی اکثر مدل‌های نئولیبرال، تاچریسم یک ایدهٔ «خانواده‌محور» بود. ریشه‌های این باور در تجربیات تاریخی متدیسم و همچنین ترس از دولت بسیار قدرتمندی بود که هایک هشدار آن را داده بود.

تاچر در هنگامی که نمایندهٔ مجلس عوام بود (سال ۱۹۶۶) با اینکه تابع محافظه‌کاری اجتماعی بود اما جزء اولین نمایندگان محافظه کار بود که به قانونی شدن هم‌جنس‌گرایی رأی مثبت داده بود. درهمان سال نیز به قانونی شدن سقط جنین هم رای داد. با این حال در دهه ۱۹۸۰ در زمان نخست‌وزیری، دولت تاچر بند بیست‌وهشتم را تصویب کرد. این قانونی بود که با «ترویج عمدی» همجنس‌گرایی توسط مقامات محلی و ترویج آن از طریق آموزش در مدارس به عنوان یک شکلی از خانواده مخالفت می‌کرد. این قانون در سال‌های اولیه با مخالفت‌های مؤسسات دفاع از همجنسگرایان روبرو شد و در سال ۲۰۰۳ در زمان نخست‌وزیری دولت کارگری بلر لغو شد.

خطابه‌ای در فراز تپه

در سال ۱۹۸۸ تاچر یک سخنرانی الاهیاتی در مجمع عمومی کلیساهای اسکاتلند انجام داد. تاچر در این سخنرانی توجیهی الهیاتی برای ایده‌های خود در مورد سرمایه‌داری و اقتصاد بازار ارائه کرد. او بیان کرد: «مسیحیت در مورد رستگاری روحانی است نه اصلاح اجتماعی». او از سنت پل نقل کرد که گفته بود: «اگر کسی کار نمی‌کند، نباید غذا بخورد». انتخاب نقش مهمی در اصلاحات تاچر ایفا کرد و تاچر گفت که این انتخاب نیز مسیحی است و اظهار داشت که عیسی مسیح انتخاب کرد که جان خود را فدا کند و همهٔ افراد حق انتخاب بین «خیر و شر» را دارا می‌باشند.

سیاست خارجی

رونالد ریگان و مارگارت تاچر در سال ۱۹۸۱

بیشترین روابط خارجی در زمان دولت تاچر با ایالات متحده آمریکا بود. زمانی که تاچر نخست‌وزیر بود از مواضع رونالد ریگان حمایت می‌کرد. به عنوان مثال او به هواپیماهای آمریکایی اجازه داد تا از پایگاه‌های بریتانیا برای حملات علیه دشمنان‌شان استفاده کنند. بمباران لیبی در سال ۱۹۸۶ توسط آمریکا و اجازه استقرار موشک‌های کروز آمریکایی و موشک‌های پرشینگ در خاک بریتانیا نمونه‌ای از این روابط حسنه بود.

برخلاف باور همگان مسئلهٔ شکاکیت به اروپا در دولت تاچر در اواخر عمر حکومت وی به واقعیت پیوسته بود. او روابط خوبی با اروپایی‌ها داشت و از ورود بریتانیا به جامعهٔ اقتصادی اروپا در سال ۱۹۷۳ حمایت کرد، در همه‌پرسی سال ۱۹۷۵ برای رای «آری» مبارزه کرد و قانون واحد اروپایی را در سال ۱۹۸۶ امضا کرد.

انتقادات

تراز رشد نابرابری درآمد در طول حکومت‌داری تاچریسم در بریتانیا

مخالفان دولت تاچر معتقدند که موفقیت‌های اقتصادی آن‌ها تنها به بهای هزینه‌های اجتماعی سنگین برای جمعیت بریتانیا به دست آمده‌است. به‌طور مثال در سال ۱۹۸۴ نزدیک به ۳٫۳ میلیون بیکار در بریتانیا وجود داشت و این در مقایسه با زمانی که او برای اولین‌بار در سال ۱۹۷۹ به قدرت رسیده بود این رقم تنها ۱٫۵ میلیون نفر بوده‌است. البته این رقم تا پایان سال ۱۹۹۰ به حدود ۱٫۶ میلیون نفر بازگشته بود.
در حالی که تاچر احیاگر اقتصاد بریتانیا نامیده می‌شود به دلیل افزایش دو برابری نرخ فقر نسبی در دوران نخست‌وزیری اش مقصر شناخته شده‌است. در این دوران نرخ فقر در کودکان در بریتانیا در سال ۱۹۹۷ بالاترین میزان در کل اروپا رسیده بود. زمانی که او در سال ۱۹۹۰ استعفا داد، ۲۸ درصد از کودکان در بریتانیا زیر خط فقر در قرار داشتند. این رقم در زمان دولت جان میجر، جانشین تاچر، به اوج خود یعنی نزدیک به ۳۰ درصد رسیده بود. همچنین در دوران حکومت وی شاخص جینی بریتانیا در طول بیست سال افزایش یافته بود.

منابع

کتاب‌شناسی (انگلیسی)

• Alexandre-Collier, Agnès (2015). "Euroscepticism under Margaret Thatcher and David Cameron: From Theory to Practice" (PDF). Observatoire de la Société Britannique (17): 15–133. doi:10.4000/osb.1778.
• Berlinski, Claire (2011). There Is No Alternative: Why Margaret Thatcher Matters. Basic Books. ISBN 978-0-465-03122-1.
• Blair, Tony (2010). A Journey: My Political Life. Knopf Canada. ISBN 978-0-307-37578-0.
• Bull, David; Wilding, Paul (1983). Thatcherism and the Poor. ISBN 978-0-903963-57-2.
• Campbell, John (2009). Margaret Thatcher: Grocer's Daughter to Iron Lady. Vintage Books. ISBN 978-0-09-954003-8.
•  ———  (2007). Margaret Thatcher: The Grocer's Daughter. Vintage. ISBN 978-0-09-951676-7.
•  ———  (2011). Margaret Thatcher: The Iron Lady. Random House. ISBN 978-1-4464-2008-9.
• Cannadine, David (2017). Margaret Thatcher: A Life and Legacy. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-879500-1.
• Cooper, Christopher (2011). "Little Local Difficulties Revisited: Peter Thorneycroft, the 1958 Treasury Resignations of the Origins of Thatcherism". Contemporary British History. 25 (2): 227–250. doi:10.1080/13619462.2011.570113. S2CID 154550587.
• Cowling, Maurice (1990). Mill and Liberalism. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-38872-6.
• Dixon, David (1983). "Thatcher's People: The British Nationality Act 1981". Journal of Law and Society. 10 (2): 161–180. doi:10.2307/1410230. JSTOR 1410230.
• Drago, Sreco; Leskosek, Vesna (2003). Social Inequality and Social Capital (PDF). Ljubljana, Slovenia: Institute for Contemporary and Political Studies. Archived from the original (PDF) on 26 September 2007. Retrieved 18 October 2007.
• Eccleshall, Robert (2002). English Conservatism Since the Restoration: An Introduction and Anthology. Routledge. ISBN 978-1-134-99775-6.
• Evans, Eric J. (2018). Thatcher and Thatcherism. Routledge. ISBN 978-0-8153-5313-3.
• Evans, Stephen (2014). "Touching from a Distance: The Younger Generation of One Nation Conservatives and Thatcherism". Parliamentary History. 33 (2): 321–341. doi:10.1111/1750-0206.12102.
• Gallas, Alexander (2017). The Thatcherite Offensive: A Neo-Poulantzasian Analysis. Brill. ISBN 978-1-60846-697-9.
• Gamble, Andrew (1988). The Free Economy and the Strong State: The Politics of Thatcherism. Palgrave Macmillan UK. ISBN 978-0-333-36311-9.
• Giddens, Anthony (2006). Sociology (5th ed.). Cambridge: Polity Press. ISBN 978-0-7456-3379-4.
•  ———  (1993). Sociology. Cambridge: Polity Press.
• Gilmour, Sir Ian (1992). Dancing with Dogma: Thatcherite Britain in the Eighties. Simon & Schuster.
• Green, E. H. H. (2004). Ideologies of Conservatism: Conservative Political Ideas in the Twentieth Century. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-927033-0.
• Hall, Stuart; Jacques, Martin (1983). The Politics of Thatcherism. Lawrence & Wishart. ISBN 978-0-85315-535-5.
• Harrison, Brian (1994). "Mrs Thatcher and the intellectuals". Twentieth Century British History. 5 (2): 206–245. doi:10.1093/tcbh/5.2.206.
• Heffer, Simon (1999). Like the Roman: The Life of Enoch Powell. Phoenix Giant. ISBN 978-0-7538-0820-7.
• Hennessy, Peter (2001). The Prime Minister: The Office and Its Holders Since 1945. Penguin. ISBN 978-0-14-028393-8.
• Heppell, Timothy (2002). "The ideological composition of the Parliamentary Conservative Party 1992–97". British Journal of Politics and International Relations. 4 (2): 299–324. doi:10.1111/1467-856X.t01-1-00006. S2CID 144304577.
• Jakopovich, Daniel (2011). "Roots of Neoliberalism: Factors Behind the 'Thatcherite Revolution'" (PDF). Ekonomija Economics. 17 (2): 429–444.
• Jenkins, Simon (1995). Accountable to None: the Tory Nationalization of Britain. London: Hamish Hamilton. ISBN 978-0-241-13591-4.
• Jessop, Bob (2015). "Margaret Thatcher and Thatcherism: Dead but not buried". British Politics. 10 (1): 16–30. doi:10.1057/bp.2014.22. S2CID 154369425.
• Jessop, Bob; Bonnett, Kevin; Bromley, Simon; Ling, Tom (1988). Thatcherism: A Tale of Two Nations. Cambridge: Polity Press. ISBN 978-0-7456-0670-5.
• Kavanagh, Dennis (2015). "Thatcher and Thatcherism. Do They Still Matter?". Observatoire de la société britannique (17): 211–221. doi:10.4000/osb.1792.
•  ———  (1992). Thatcherism and British Politics: The End of Consensus?. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-827755-2.
• Klein, Rudolf (1985). "Why Britain's conservatives support a socialist health care system". Health Affairs. 4 (1): 41–58. doi:10.1377/hlthaff.4.1.41. PMID 3997046.
• Kresge, Stephen; Wenar, Leif (2008). Hayek on Hayek: An Autobiographical Dialogue. Liberty Fund. ISBN 978-0-86597-740-2.
• Lawson, Nigel (1992). The View from No. 11: Memoirs of a Tory Radical. Bantam Press. ISBN 978-0-593-02218-4.
• Leach, Robert (1987). "What is Thatcherism?". In Burch, Martin; Moran, Michael (eds.). British Politics: A Reader. Manchester University Press. ISBN 978-0-7190-2302-6.
• Letwin, Shirley Robin (1992). The Anatomy of Thatcherism. Routledge. ISBN 978-1-138-51535-2.
• Matthew, Colin (1997). Gladstone 1809–1898. Clarendon Press. ISBN 978-0-19-820696-5.
• Marsh, David (1991). "Privatization under Mrs. Thatcher: a review of the literature". Public Administration. 69 (4): 459–480. doi:10.1111/j.1467-9299.1991.tb00915.x.
• McAnulla, Stuart (2006). British Politics: A Critical Introduction. A&C Black. ISBN 978-0-8264-6155-1.
• Tracey, Michael; Herzog, Christian (2014). "Thatcher, Thatcherism and British Broadcasting Policy". Rundfunk und Geschichte. 40 (1–2): 63–76. SSRN 2656722. Retrieved 2 December 2014.
• Minogue, Kenneth R.; Biddiss, Michael D. (1987). Thatcherism: Personality and Politics. Macmillan. ISBN 978-0-333-44724-6.
• Moore, Charles (2015a). Margaret Thatcher: The Authorized Biography, From Grantham to the Falklands. Knopf Doubleday Publishing Group. ISBN 978-1-101-87383-0.
•  ———  (2015b). Margaret Thatcher: The Authorized Biography, Everything She Wants. Penguin Books. ISBN 978-0-241-20126-8.
•  ———  (2019). Margaret Thatcher: The Authorized Biography, Herself Alone. Penguin Books. ISBN 978-0-241-32475-2.
• Nott, John (2002). Here Today, Gone Tomorrow: Recollections of an Errant Politician. Politico's. ISBN 978-1-84275-030-8.
• Procter, James (2004). Stuart Hall. Psychology Press. ISBN 978-0-415-26266-8.
• Robinson, Emily; Schofield, Camilla; Sutcliffe-Braithwaite, Florence; Thomlinson, Natalie (2017). "Telling stories about post-war Britain: popular individualism and the 'crisis' of the 1970s" (PDF). Twentieth Century British History. 28 (2): 268–304. doi:10.1093/tcbh/hwx006. PMID 28922828.
• Rothbard, Murray (1995). Making Economic Sense. Ludwig von Mises Institute. ISBN 978-1-61016-401-6.
• Skidelsky, Robert, ed. (1989). Thatcherism. Blackwell. ISBN 978-0-631-17325-0.
• Sutcliffe-Braithwaite, Florence (2012). "Neo-Liberalism and Morality in the Making of Thatcherite Social Policy" (PDF). The Historical Journal. 55 (2): 497–520. doi:10.1017/S0018246X12000118. JSTOR 23263347. Archived from the original (PDF) on 30 November 2020. Retrieved 12 January 2022.
• Tiersky, Ronald (2001). Euro-skepticism: A Reader. Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-7425-1054-8.
• Utley, T. E. (1989). Moore, Charles; Heffer, Simon (eds.). A Tory Seer: The Selected Journalism of T. E. Utley. Hamish Hamilton. ISBN 978-0-241-12728-5.
• Vinen, Richard (2009). Thatcher's Britain: The Politics and Social Upheaval of the 1980s. London: Simon & Schuster. ISBN 978-1-84737-175-1.
• Wallerstein, Immanuel; Huggins, Nathan; Davis, Natalie Zemon (1991). Radical History Review. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-40559-1.
• Williamson, Adrian (2016). Conservative Economic Policymaking and the Birth of Thatcherism, 1964–1979. Palgrave Macmillan UK. ISBN 978-1-137-46026-4.
• Wood, Ellen Meiksins (1991). The Pristine Culture of Capitalism: A Historical Essay on Old Regimes and Modern States. Verso. ISBN 978-0-86091-362-7.